نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• کربلایی پازوکی

هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

بلایا و امتحانات الهی یکی از سنّت‌های قطعی و عامّ الهی است که در طول تاریخ به‌عنوان یک دل‌مشغولی جدّی برای انسان مطرح بوده و سبب پیدایش نگرش‌های مختلف فکری در مورد فلسفه‌ی وجودی و ماهیّت آن شده است. در کلام اسلامی این مسأله در بحث حکمت الهی، علم الهی، عدل الهی، توحید در خالقیّت و توحید ذاتی مطرح گردیده است و اندیشمندان مسلمان پاسخ‌های مناسب به آن داده‌اند. امّا به‌دلیل اینکه زندگی روزمرّه‌ی مردم و جوانان با امتحان الهی همراه است. این سؤال همیشه در بین آن مطرح است که اگر خداوند، عالم هستی را بر بهترین وجه و در نهایت، اتقان و استحکام و مطابق مصالح بندگان آفریده، آیا وجود امتحانات الهی که معمولاً با نوعی سختی و ناملایمات همراه است، نقض غرض الهی نیست؟ اگر خدا به تمام پدیده‌های عالم وافعال و حالات انسان‌ها علم فعلی دارد، اختبار و امتحان برای چه؟ با توجّه به آثار مثبت تربیتی بلایا در صورت بیان درست فواید آن این تحقیق درصدد است تا با روش تحلیلی و تفسیری و استفاده از عقل و نقل (آیات و روایات) از منظری جدید به واکاوی رابطه‌ی علم و حکمت الهی با ابتلاهای الهی بپردازد و با بیان آثار مثبت تربیتی بلایا، مانند فراهم‌شدن زمینه‌های رشد استعدادها، ظهور صلاحیّت باطن انسان‌ها، تنبّه، کفّاره‌ی گناهان و ... نشان دهد بین علم پیشین الهی و امتحان‌های الهی منافاتی وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

• ابتلاء
• علم پیشین الهی
• حکمت الهی
• امتحان الهی
• آثار تربیتی بلایا

عنوان مقاله [English]

Wisdom of Trials with Focus on the Quranic Verses and Islamic Narrations

نویسنده [English]

• karbalai pazuki

چکیده [English]

Divine trials and tribulations are among definite and inclusive Divine traditions, which have been subject to the human being's serious concerns throughout history and thus created different attitudes as to their philosophy of existence and nature. In Islamic kalam, the issue has been addressed in discussions of Divine Wisdom, Divine Knowledge, Divine Justice, Singleness in Creation, and Unity of the Divine Essence, and adequately resolved by Muslim scholars. However, since the everyday life of people, including the youth, is faced with Divine trials, they often ask if God has created the universe in the most perfect form, with total firmness and stability, and to the best interest of human beings, then how the existence of trials, often bringing about hardship and inconveniences, is not contrary to the Divine intentions. Moreover, if God has complete present knowledge of all the phenomena in the universe as well as all the human beings’ deeds, thoughts and feelings, then where do the free will and the trials fit? Considering the positive nurturing effect of trials when adequately explained, this study employs an analytical and interpretational methodology and makes use of the quranic verses and the Islamic narrations to analyse the relationship between Divine Knowledge and Wisdom and Divine trials by taking a new viewpoint. It explains the positive nurturing effects of trials, including pereparing grounds for improving capacities, encouraging the human beings’ fine internal quality, taking lessons, atonement for wrongdoings, etc., in order to show that there is no incongruity among a priori Divine Knowledge and His absolute benevolence and Divine trials.

کلیدواژه‌ها [English]

• trials
• a priori Divine knowledge
• Divine Wisdom
• Divine trials
• nurturing effects of trials