نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• سیّد ابوالقاسم نقیبی

هیئت علمی دانشگاه شهید مطهری

چکیده

خلقت احسن، اختیار، علم، عقل، فطرت، غایت بودن انسان برای آفریده‌ها، خلافت از جملة مفاهیم فراحقوقی هستند که ما را به شناسایی انسان به عنوان تجلّی‌بخش همة صفات و اسماء الهی رهنمون می‌شوند و از عناصر و مؤلّفه‌های کرامت آدمی به شمار می‌آیند. ریشة اصلی طرح مسألة کرامت انسان در تعالیم اخلاقی و حقوقی اسلام را در خود قرآن کریم باید جستجو کرد؛ زیرا قرآن کریم بذر اصل کرامت انسان را در گزارة «وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی‏ آدَمَ...» کاشت. تعلیمات اخلاقی اسلام سرشار از آموزه‌هایی است که با امعان نظر در آنها می‌توان به اصل کرامت به عنوان زیربنای قواعد اخلاقی اسلام دست یافت. آموزه‌هایی که بر خودشناسی، خودسازی، پاکیزگی و طهارت روح و رفتار تأکید دارد و متضمّن بایدها و نبایدهایی است که التزام به آنها به پاسداشت کرامت انسانی در هر فرد می‌انجامد. برخی دیدگاهها و سیرة عملی معصومین، علیهم‌السّلام، بر شناسایی کرامت انسان، بِمَا هُوَ انسان دلالت دارد. اطلاق روایات متضمّن حُسْن خُلْق نسبت به همة آدمیان، مدارا با مردم، محبّت و دوستی با آنها حاکی از کرامت ذاتی انسان است. علاوه بر آموزه‌های اخلاقی، بسیاری از آموزه‌های حقوقی اسلام نیز بر رعایت حقوق دیگران در مناسبات اجتماعی برای اکرام و تکریم آنها دلالت دارند. لذا کرامت انسان را می‌توان از مقاصد شریعت به شمار آورد.

کلیدواژه‌ها

• قرآن
• سنّت
• انسان
• کرامت
• حقوق انسانی

عنوان مقاله [English]

Elements of Human Dignity in the Qur’an and Practuce of the Fourteen Infallibles(AS)

نویسنده [English]

• abolghasem naghibi

چکیده [English]

Perfect creation, will power, knowledge, wisdom, natural inclination towards God, and caliphdom all are extralegal concepts which constitute the elements of human dignity. Human dignity was first introduced into the Islamic moral and legal teachings through the Holy Qur’an as it says, “And surely We have honored the children of Adam….” The study of Islamic moral teachings reveals that human dignity constitutes their foundation. Teachings underlining self-knowledge, self-improvement, and spiritual purification all lead to human dignity. The teachings and practice of the Fourteen Infallibles (AS) demonstrated their concern for human dignity. Their good behavior and love towards people showed their recognition of human dignity. Moreover, most legal teachings of Islam are based on the recognition of human rights. In sum, maintenance of human dignity is one of the objectives pursued by Islam

کلیدواژه‌ها [English]

• The Holy Qur’an
• sunnah
• Human dignity
• mankind