منصور پهلوان؛ ابراهیم اقبال
چکیده
بدون تردید داناترین شخص به قرآن و علوم آن پس از رسول خدا (ص)، حضرت علی (ع) است. بخشی از این علوم در قالب نقل، روایت و خطبه به اصحاب و معاصران ایشان انتقال یافت که در آثار و مجموعه‌های روایی و تفسیری به دوره‌های بعد منتقل گردید. یکی از این آثار، کتاب نهج‌البلاغه است که هر چند مدوِّن آن، سیّد رضی، گلچینی از خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های ...
بیشتر
بدون تردید داناترین شخص به قرآن و علوم آن پس از رسول خدا (ص)، حضرت علی (ع) است. بخشی از این علوم در قالب نقل، روایت و خطبه به اصحاب و معاصران ایشان انتقال یافت که در آثار و مجموعه‌های روایی و تفسیری به دوره‌های بعد منتقل گردید. یکی از این آثار، کتاب نهج‌البلاغه است که هر چند مدوِّن آن، سیّد رضی، گلچینی از خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های آن حضرت (ع) را عمدتاً در پنج سالة حکومت ایشان، با رویکرد بلاغی گِرد آورده است، ولی جلوههایی از علوم قرآن همانند انواع آن، فضائل قرآن، تعلیم و تعلّم آن، آداب تلاوت، تفسیر و تأویل، واژهشناسی، محکم و متشابه و صیانت قرآن را از تحریف در آن به صورت ابتکاری می‌توان به دست آورد.
حسن مجیدی؛ الهه ویسی؛ لیلا اکبر زاده
چکیده
«روایت‌شناسی» علم مطالعة نظام‌مند روایت است که از حدود سال 1960میلادی موارد دورة روایت‌شناسی یا ساختارگرایی می‌شود. نظریّه‌پردازان آن دوره در پیِ تحلیل ساختاری روایت برآمدند؛ از آن جمله تقسیم روایت به پاره‌ها، بخش‌پاره‌ها و کُنش‌های تشکیل‌دهندة آن است. از مهم‌ترین و شناخته شده‌ترین روش‌های تربیتی که در اکثر جوامع کاربرد ...
بیشتر
«روایت‌شناسی» علم مطالعة نظام‌مند روایت است که از حدود سال 1960میلادی موارد دورة روایت‌شناسی یا ساختارگرایی می‌شود. نظریّه‌پردازان آن دوره در پیِ تحلیل ساختاری روایت برآمدند؛ از آن جمله تقسیم روایت به پاره‌ها، بخش‌پاره‌ها و کُنش‌های تشکیل‌دهندة آن است. از مهم‌ترین و شناخته شده‌ترین روش‌های تربیتی که در اکثر جوامع کاربرد دارد و در قرآن کریم نیز مورد تأکید قرار گرفته است، روش الگوگیری از پیامبران و رهبران الهی، بهعنوانبهترین نمونهها و سرمشقها برای بشر، می‌باشد. در این پژوهش به بررسی و تحلیل داستان حضرت مریم(س) در قرآن پرداخته می‌شود و پس از نشان دادن کُنش‌های این روایت، ساختار کلّی داستان، ارتباط پیرنگ و درونمایه با ساختار و شخصیّتها و نوع کُنش آنها بررسی میگردد. در پایان نیز نتایج بهصورت جدولها و نمودارهایی که حاصل این پژوهش است، نشان داده می‌شود.
سیّد ابوالقاسم نقیبی
چکیده
خلقت احسن، اختیار، علم، عقل، فطرت، غایت بودن انسان برای آفریده‌ها، خلافت از جملة مفاهیم فراحقوقی هستند که ما را به شناسایی انسان به عنوان تجلّی‌بخش همة صفات و اسماء الهی رهنمون می‌شوند و از عناصر و مؤلّفه‌های کرامت آدمی به شمار می‌آیند. ریشة اصلی طرح مسألة کرامت انسان در تعالیم اخلاقی و حقوقی اسلام را در خود قرآن کریم باید جستجو ...
بیشتر
خلقت احسن، اختیار، علم، عقل، فطرت، غایت بودن انسان برای آفریده‌ها، خلافت از جملة مفاهیم فراحقوقی هستند که ما را به شناسایی انسان به عنوان تجلّی‌بخش همة صفات و اسماء الهی رهنمون می‌شوند و از عناصر و مؤلّفه‌های کرامت آدمی به شمار می‌آیند. ریشة اصلی طرح مسألة کرامت انسان در تعالیم اخلاقی و حقوقی اسلام را در خود قرآن کریم باید جستجو کرد؛ زیرا قرآن کریم بذر اصل کرامت انسان را در گزارة «وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ...» کاشت. تعلیمات اخلاقی اسلام سرشار از آموزه‌هایی است که با امعان نظر در آنها می‌توان به اصل کرامت به عنوان زیربنای قواعد اخلاقی اسلام دست یافت. آموزه‌هایی که بر خودشناسی، خودسازی، پاکیزگی و طهارت روح و رفتار تأکید دارد و متضمّن بایدها و نبایدهایی است که التزام به آنها به پاسداشت کرامت انسانی در هر فرد می‌انجامد. برخی دیدگاهها و سیرة عملی معصومین، علیهم‌السّلام، بر شناسایی کرامت انسان، بِمَا هُوَ انسان دلالت دارد. اطلاق روایات متضمّن حُسْن خُلْق نسبت به همة آدمیان، مدارا با مردم، محبّت و دوستی با آنها حاکی از کرامت ذاتی انسان است. علاوه بر آموزه‌های اخلاقی، بسیاری از آموزه‌های حقوقی اسلام نیز بر رعایت حقوق دیگران در مناسبات اجتماعی برای اکرام و تکریم آنها دلالت دارند. لذا کرامت انسان را می‌توان از مقاصد شریعت به شمار آورد.
داوود معماری؛ مژگان آقایی
چکیده
سرگذشت قارون1به عنوان مظهرثروت آمیخته با کِبروغروروطغیان درسه سوره ازقرآن مطرح شده است که عبارت هستند از: سوره‌های قصص،عنکبوت وغافر. درهریک از سوره‌های عنکبوت وغافر فقط یک آیه،امّا درسورة قصص ضمن هفت آیه، غرور و سرمستی قارون ازثروتی بی‌حد، و در پی آن فراموشی خداوند و نیکی به دیگران و در نهایت، هلاکت وی را به تصویر می کشد. به فرمودة ...
بیشتر
سرگذشت قارون1به عنوان مظهرثروت آمیخته با کِبروغروروطغیان درسه سوره ازقرآن مطرح شده است که عبارت هستند از: سوره‌های قصص،عنکبوت وغافر. درهریک از سوره‌های عنکبوت وغافر فقط یک آیه،امّا درسورة قصص ضمن هفت آیه، غرور و سرمستی قارون ازثروتی بی‌حد، و در پی آن فراموشی خداوند و نیکی به دیگران و در نهایت، هلاکت وی را به تصویر می کشد. به فرمودة قرآن، قارون از قوم موسی (ع) است و بر آنها ستم می کند. ثروت بسیاری داشت و کسب آن را تنها نتیجة کاردانی خود می‌داند. قوم او را خیرخواهانه نصیحت می‌کنند و خداوند هم به قارون‌صفتان یادآوری می‌کند که کسانی که از او نیرومندتر و مال‌اندوزتر بودند، به هلاکت رسیده‌اند، امّا باز هم او از بذل مال خود سر باز زده، نمایش ثروت به راه می اندازد و دنیاطلبان آرزو می‌کنندکه مانند او باشند. آنگاه عذاب خداوند نازل شده، او و خانه اش را به کام زمین فرو می‌برد. علاوه بر قرآن، کتاب مقدّس نیز ماجرای قارون را در اصحاح 16 از سفر اعداد با نام عبریِ «قورح بن یصهار بن قهات بن لاوی» این چنین ذکر نموده است: قورح پسر عموی موسی است که به دلیل حسادت به موسی و هارون همراه داتان و ابیرام و اون، 250 نفر از سران بنی اسرائیل را با خود همراه کرده، در برابر موسی دست به شورش می‌زنند، آنگاه زمین دهان باز کرده، قورح و داتان و ابیرام را می بلعد. سپس آتشی ازجانب پروردگار آمد و بقیّة یاران او را می‌سوزاند. در این پژوهش سعی شده مقایسه‌ای بین این متون صورت گیرد، چرا که امروزه عرضة این گونه مباحث برای رسیدن به همدلی پیروان ادیان الهی و پرهیز از اختلافات یک نیاز ضروری است.
کریم علی محمدی
چکیده
با توجّه به آثار علاّمه قاضی روشن می‌شود که ایشان تفسیر قرآن را با روش «تفسیر قرآن به قرآن» انجام می‌دادند و در این روش فهم جمعی آیات قرآن و تبیین برخی آیات فرعی توسّط آیات اصلی و محوری انجام می‌گیرد و این همان روشی است که رسول اکرم (ص) و امامان معصوم، علیهم‌السّلام، به عنوان مبیِّن قرآن اِعمال می‌کردند و فقها و اصولیین در مباحث ...
بیشتر
با توجّه به آثار علاّمه قاضی روشن می‌شود که ایشان تفسیر قرآن را با روش «تفسیر قرآن به قرآن» انجام می‌دادند و در این روش فهم جمعی آیات قرآن و تبیین برخی آیات فرعی توسّط آیات اصلی و محوری انجام می‌گیرد و این همان روشی است که رسول اکرم (ص) و امامان معصوم، علیهم‌السّلام، به عنوان مبیِّن قرآن اِعمال می‌کردند و فقها و اصولیین در مباحث آیاتالاحکام بر همین مبنا عمل می‌کنند. بر همین اساس، در تمسّک به عامّ و مطلق از وجود مخصّص و مقیّد، تفحّص می‌کنند. علاّمه طباطبائی روش تفسیری و فقهالحدیثی خود را مدیون شاگردی مرحوم قاضی می‌داند و روش ایشان در«المیزان» بر اساس تفسیر قرآن به قرآن می‌باشد. با بررسی شرح دعای سمات و اشعار غدیریّه مرحوم قاضی روشن میگردد که ایشان ادیبی متبحّر و مفسّر عقلی بودند که این مطلب از بیانات گوناگونش نیز آشکار میگردد.
فیرده حسین ثابت
چکیده
انسان اگر صبور نباشد، نمی‌تواند در برابر حوادث و ناملایمات کوبندة زندگی دوام آورد و سلامت روانی خود را حفظ کند و چه بسا در معرض اختلالات روانی قرار می‌گیرد. «صبر» مقاومت در برابر ناملایمات و دشواری‌های روزگار و موانع درونی است. میزان «صبر» افراد در طیِّ زندگی و در اثر حوادث مختلف می‌تواند کم یا زیاد شود. از این رو، آموزش ...
بیشتر
انسان اگر صبور نباشد، نمی‌تواند در برابر حوادث و ناملایمات کوبندة زندگی دوام آورد و سلامت روانی خود را حفظ کند و چه بسا در معرض اختلالات روانی قرار می‌گیرد. «صبر» مقاومت در برابر ناملایمات و دشواری‌های روزگار و موانع درونی است. میزان «صبر» افراد در طیِّ زندگی و در اثر حوادث مختلف می‌تواند کم یا زیاد شود. از این رو، آموزش «صبر» اهمیّت پیدا می‌کند. در قرآن کریم نیز برای آموزش صبر از روش‌هایی چون دستور صریح، بیان فواید «صبر»، سفارش یکدیگر به «صبر» و ارائة الگو استفاده شده است. از دیدگاه روانشناسی می‌توان از روش‌هایی چون تقویت تفکیکی، تنش‌زدایی، خود آموزش‌دهی و سرمشق‌گیری و همانندسازی استفاده کرد. از جمله پیامدهای صبر دستیابی به حقیقت، افزایش قدرت مقابله با حوادث، ایجاد تعادل روانی، آسان شدن سختی‌ها و مِهرورزی می‌باشد. سخت‌رویی از مفاهیم مشابه با «صبر» در روانشناسی است، امّا در واقع، با آن متفاوت است. «صبر» از طریق توجّه به تمام رویدادهای مثبت و منفی که در طیِّ ناملایمات رُخ می‌دهد، کاهش ادراک ناکارآمدی و غلبه بر موانع و به تَبَع آن، شکوفایی باعث کاهش اضطراب می‌شود. همچنین «صبر» از طریق افزایش تلاش برای رفع موانع، مواجهه با تقویت‌کننده‌های مثبت را زیاد می‌کند و از طریق کاهش و تغییر ارزیابی منفی نسبت به جهان، کاهش درماندگی و افزایش مِهرورزی باعث کاهش افسردگی می‌شود. «صبر» می‌تواند مِهروزی بین انسانها را تقویت کند و آنان را از خودخواهی به سمت دگرخواهی سوق دهد. «صبر» از طریق افزایش مِهرورزی و یادآوری نعمت‌های پروردگار در زمان سختی منجر به افزایش شادکامی می‌شود.
جمال فرزند وحی؛ مینا یعقوبی
چکیده
کتاب «الکافی» اثر ثقة‌الاسلام کُلینی را به واسطة برخی امتیازات از جمله جامعیّت کتاب، جایگاه علمی مؤلّف، نزدیکی به زمان ائمّه(ع)، دسترسی به اصول اربعمائه، نحوة تبویب، استحکام أسناد و ... از برترین نگاشته‌های حدیث شیعه می‌دانند. این پژوهش در صدد است تا با رویکردی نو و از طریق مطالعة منابع «الکافی» و بررسی اصالت و اعتبار آنها، ...
بیشتر
کتاب «الکافی» اثر ثقة‌الاسلام کُلینی را به واسطة برخی امتیازات از جمله جامعیّت کتاب، جایگاه علمی مؤلّف، نزدیکی به زمان ائمّه(ع)، دسترسی به اصول اربعمائه، نحوة تبویب، استحکام أسناد و ... از برترین نگاشته‌های حدیث شیعه می‌دانند. این پژوهش در صدد است تا با رویکردی نو و از طریق مطالعة منابع «الکافی» و بررسی اصالت و اعتبار آنها، به میزان اعتبار«الکافی» دست یابد.بدین منظور، از شواهد تاریخی و دیدگاههای اندیشمندان در ارتباط با منابع در دسترسِ«الکافی» استفاده نموده است و به بررسی وثاقت و اعتبار آنها میپردازد. این منابعْاصول اربعمائه،جوامع پیش از کافی و نیز کتابهایی که راویان آنها تضعیف شدهاند، کُتُبی که در وثاقت راویان آنها اختلاف نظر وجود دارد و کُتُبی را که معتبر میباشند، امّا راویان آن تضعیف گشتهاند، شامل می‌شود. در نهایت، این تحقیق نشان می دهد که شیخ کُلینی از منابع معتبر و مورد اعتمادی برای تدوین کتاب «الکافی» بهره برده است و در نتیجه، این کتاب به لحاظ اعتبار علمی از جایگاه بالایی برخوردار خواهد بود.
