نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه مازندران

2 دانشگاه تهران

چکیده

برخی از آیات قرآنی با قواعد مشهور علم نحو همخوانی ندارد. از‌این‌رو، نحوی‌ها در توجیه آن‌ها آرای گوناگونی اظهار کرده‌اند و همین امر سبب شده‌است که دشمنان اسلام اِعراب این کلمات را دستاویز قرار دهند و اعلام کنند این کتاب، آسمانی نیست و ساختۀ دست بشر است و ایرادهای نحوی فراوانی دارد. این مقاله به روش توصیفی‌ـ تحلیلی درصدد آن شد که توجیه صحیح اِعراب این کلمات را بیان نماید. از‌این‌رو، به نقد و بررسی آرای دشمنان و نیز نحوی‌های بزرگ و قرائت‌های قرآن پرداخت و به این نتایج دست یافت که هیچ یک از ایرادهای گرفته‌شده به وسیلة مخالفان وارد نیست و همۀ آن‌ها طبق قواعد و فرهنگ زبانی عرب جاهلی است و توجیهات زبان‌شناختی دارند. هیج گزارش تاریخی از صدر اسلام، به‌ویژه قبل از هجرت نداریم که بلیغی از بلغای جاهلی، خاصه آنان که در صف دشمنان بودند (مثل مغیره) از این اِعراب‌ها ایراد گرفته باشد و کسانی که از اِعراب قرآن ایراد گرفته‌اند، از منکران، نصاری و مستشرقان هستند و زبان عربی را خوب نمی‌شناسند و از ظرایف آن آگاه نیستند که هدف آنان، ایجاد شبهه در بین مسلمانان نسبت به کتاب آسمانی ایشان است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Study and Critique of Doubts of Skeptics Regarding the Diacritical Marks of Certain Words from the Holy Qur’an

چکیده [English]

A few ayahs of the Quran appear to violate famous rules of syntax for which different syntacticians have tried to provide explanations. However, the enemies of Islam have taken advantage of this fact, suggesting that the Quran is not a divine book, that it was written by a human being and, as a result, it has many syntactic mistakes. This paper, via a descriptive-analytical method, seeks to provide a sound explanation for the diacritical marks of the abovementioned Quranic words. Having reviewed and criticized opposing views as well as great syntacticians’ views and readings of the Quran, the present study reached the following conclusions: None of the objections raised by the opposing side are acceptable insofar as they are all based on the language rules and conventions of pre-Islamic Arabia in its days of Jahiliyyah (ignorance) and, thus, can be explained by linguistic justifications. There is no historical account of any objection about the diacritical marks of Quranic words in the early days of Islam, especially before the emigration of the Prophet, by a pre-Islam rhetorician such as Mughira from among the enemies of Islam. Those who have found fault with the diacritical marks of Quranic words are from among the disbelievers, Christians and Orientalists; they either do not specialize in Arabic or are unaware of its subtleties. The goal of the enemies is to raise doubts among Muslims about their divine scripture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diacritical marks of the Quran
  • Readings
  • Syntax
  • Orientalists
ابوطاهر، إسماعیل‌بن خلف. (1426ق.). تحقیق حاتم صالح الضامن. دمشق: دار نینوی.
أبوالبرکات الأنباری، عبدالرّحمن‌بن محمد. (2001م.). الإنصاف فی مسائل الخلاف. تحقیق جودة مبروک محمد مبروک. القاهرة: مکتبة الخانجی.
ابوحیان، محمدبن یوسف. (1407ق.). تفسیر النهر المارد من البحر المحیط. بیروت: دار الجنان.
ابوحیان اندلسی، محمد‌بن یوسف. (1403ق.). البحر المحیط. بیروت: دار الفکر.
ابن‌مجاهد، أحمدبن موسی. (1988م.). السبعة فی القراءات. تحقیق شوقی ضیف. القاهرة: دار المعارف.
أبوشهبة، محمدمحمد. (1377ق.). المدخل لدراسةالقرآن الکریم. مصر: مطبعة الأزهر.
اخفش اوسط، سعیدبن مسعدة. (1411ق.). معانی القرآن. تحقیق هدی محمود قراعة. القاهرة: مکتبة الخانجی.
ابن‌جزری، شمس‌الدین. (1970م.). النشر فی القراءات العشر. تحقیق علی محمد الضباع. القاهرة: المکتبة التجاریة الکبری.
ابن‌منظور، محمدبن مکرم. (1414ق.). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
استاد جلیل. (1357ق.). «کتاب المبشرین فی عربیة القرآن». مجلة الرسالة. أعداد 271.صص272ـ 274.
الباقلانی، محمد الطیب. (1422ق.). الإنتصار للقرآن. تحقیق محمد عصام القضاة. عمّان ـ بیروت: دار الفتح ـ دار ابن‌حزم.
البغدادی، عبدالقادر‌بن عمر. (1418ق.). خزانة الأدب و لب لباب لسان العرب. تحقیق عبد السلام محمدبن هارون. القاهرة: مکتبة الخانجی.
ثعالبی، عبدالرحمن‌بن محمد. (1418ق.). جواهر الحسان فی تفسیر القرآن. تحقیق محمدعلی معوض و عادل احمد عبدالموجود. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
الجزیری، عبد الرحمن. (1353ق.). ادلة الیقین فی الرد کتاب میزان الحق و غیره من مطاعن المبشرین المسیحیین فی الإسلام. بغداد: مطبعة الإرشاد.
راغب اصفهانی، محمدبن حسین. (1412ق.). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دار القلم.
رازی، فخرالدّین محمد. (1420ق.). مفاتیح الغیب. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
زمخشری، جارالله محمود. (1407ق.). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. چ3. بیروت: دار الکتاب العربی.
زجاج، ابراهیم‌بن السری. (1408ق.). معانی القرآن و اِعرابه. تحقیق عبد الجلیل عبده شلبی. بیروت: عالم الکتب.
زکریا، هاشم زکریا. (1385ق.). المستشرقون و الإسلام. مصر: المجلس الأعلی للشؤون الإسلامیة.
سیوطی، جلال‌الدّین. (1420ق.). همع الهوامع فی شرح جمع الجوامع. تحقیق عبدالعال سالم القاهرة: مکرم. عالم الکتب.
سیبویه، عمروبن عثمان. (1403ق.). الکتاب. تحقیق عبدالسلام محمد هارون. بیروت: عالم الکتب.
السمین الحلبی، احمدبن یوسف. (1406ق.). الدرّ المصون فی علوم الکتاب المکنون. تحقیق أحمد محمد الخراط. دمشق: دار القلم.
الشاطبی، ابراهیم‌بن موسی. (1421ق.). الإعتصام. تحقیق مشهوربن حسن آل‌سلمان. المنامة ـ البحرین: مکتبة التوحید.
شبهات حول أخطاء قرآنیةمزعومة. الشبکة الدولیة للمعلوماتت (الإنترنت). موقع (صید الفوائد: Saaid.net.
صاوی، احمدبن محمد. (1427ق.). حاشیةالصاوی علی تفسیر الجلالین. چ4. بیروت: دار الکتب العلمیة.
طباطبائی، سید محمدحسین. (1417ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزة علمیه.
طبرسی، فضل‌بن حسن. (1372). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن. تحقیق محمدجواد بلاغی. چ3. تهران: انتشارات ناصر خسرو.
طبری، محمد‌بن جریر. (1424ق.). جامع‌البیان عن تأویل آیّ القرآن. تحقیق عبدالله‌بن عبدالمحسن الترکی. الریاض: دار عالم الکتب.
طوسی، محمدبن الحسن. (1407ق.). تهذیب الأحکام. تحقیق حسن الموسوی‌ خرسان. چ4. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
العکبری، عبدالله‌بن الحسین. (بی‌تا). التبیان فی اِعراب القرآن. عمان ـ ریاض: بیت الافکار الدولیة.
العربی، هاشم. (1891م.). تذییل مقالة فی الإسلام. بی‌جا: بی‌نا.
عطار، أحمدعبد الغفور. (1085 ق).الزحف علی لغة القرآن. بیروت: دار العلم للملایین.
العیساوی، یوسف‌بن خلف. (1431ق.). رد البهتان عن آیات من القرآن الکریم. المملکة العربیة السعودیة: دار ابن الجوزی.
فراء، یحیی‌بن زیاد. (1955م.). معانی القرآن. تحقیق أحمد یوسف نجاتی و محمدعلی النجار. القاهرة: مطبعة دار الکتب المصریة.
فائز، قاسم. (1392). تعلیم النحو. تهران: انتشارات علمی ـ فرهنگی.
فرحات، أحمدحسن. (1413ق.). «دراسات فی مشکل القرآن». مجلة الشریعة و الدراسات الإسلامیة. جامعة الکویت. العدد 8. 1407 و العدد 19. صص 48ـ52.
فیومی، احمدبن محمد. (بی‌تا). المصباح المنیر. قم: مؤسسة دار الهجرة.
القیسی، مکی‌بن أبی‌طالب. (1424ق.). مشکل اِعراب القرآن. تحقیق حاتم صالح الضامن. دمشق: دار البشائر.
محلی، جلال‌الدین و جلال‌الدین سیوطی. (1416ق.). تفسیر الجلالین. تحقیق عبدالرحمن‌بن ابی‌بکر سیوطی. بیروت: مؤسسة النور للمطبوعات.
المنتخب الهمذانی، حسین‌بن أبی‌العز. (1411ق.). الفرید فی اِعراب القرآن الکریم. تحقیق فهمی حسن النمر و فؤاد علی مخیمَر. الدوحة: دار الثفافة.
نحاس، ابوجعفر. (1409ق.). اِعراب القرآن. تحقیق زهیر غازی زاهد. بیروت: عالم الکتب و مکتبة النهضة.
نیشابوری، محمودبن ابوالحسن. (1415ق.). إیجاز البیان عن معانی القرآن. تحقیق حنیف‌بن حسن القاسمی. بیروت: دار الغرب الإسلامی.
هنادی، محمد عبدالقادر. (1408ق.). ظاهرة التأویل فی اِعراب القرآن الکریم. مکة: مکتبة الطالب الجامعی.