قرآن پژوهی
عیسی علیزاده منامن؛ فرزاد دهقانی؛ سروش شهریاری نسب
چکیده
علما در مطالعة نظم قرآن به عنوان یک بحث اعجازین آن اتفاق نظر ندارند. متقدمان نظم را در معنای لغوی، نحوی و بلاغی دانستهاند و به صرف و نحو محدود کردهاند، اما متأخران آن را با اضافه کردن اسلوبیه و تناسب گسترش دادهاند و به اتحاد کلّ سوره و در انتها، کلّ قرآن پرداختهاند. در این راستا، مخالفان و موافقان در حین بحث از اعجاز قرآن به بحث ...
بیشتر
علما در مطالعة نظم قرآن به عنوان یک بحث اعجازین آن اتفاق نظر ندارند. متقدمان نظم را در معنای لغوی، نحوی و بلاغی دانستهاند و به صرف و نحو محدود کردهاند، اما متأخران آن را با اضافه کردن اسلوبیه و تناسب گسترش دادهاند و به اتحاد کلّ سوره و در انتها، کلّ قرآن پرداختهاند. در این راستا، مخالفان و موافقان در حین بحث از اعجاز قرآن به بحث نظم پرداختهاند. اما قرآن به عنوان یک متن پیاممحور که در آن زبانشناسی به نحو اعلایی به بررسی نظم در بین تکتک واژهها و آیهها میپردازد و در ادامة سوره و کلّ قرآن، دو شیوة «بینافردی» و «کارکرد متنی» مد نظر است که به ترتیب در اولی، زبان در خدمت برقراری و حفظ روابط اجتماعی قرار دارد و در دومی، کاربرد زبان برای تولید متون گفتاری یا مکتوب است. هدف پژوهش حاضر این است که با ذکر دیدگاههای مختلف دربارة نظم، به شیوة درونمتنی و توصیفیـ تحلیلی، سیر تطور مفهوم نظم را در طول تاریخ نشان دهد و مفهوم حقیقی و ملموسی از واژة نظم قرآن را اتخاذ کند.
سهیلا جلالی کندری؛ فرشته معتمد لنگرودی
چکیده
اعجاز قرآن از جمله مسایل محوری در مباحث اندیشمندان است. ابوسلیمان خطابی و عبدالقاهر جرجانی از صاحبنظران در این عرصه هستند که وجه اعجاز قرآن را در نظم آن مطمح نظر قرار دادهاند. جستار حاضر، با روش توصیفیـ تحلیلی و با رویکرد مقایسه و نقد، به بررسی آرای خطابی و جرجانی در زمینة اعجاز قرآن کریم پرداختهاست. خطابی معتقد است که اساس بلاغت ...
بیشتر
اعجاز قرآن از جمله مسایل محوری در مباحث اندیشمندان است. ابوسلیمان خطابی و عبدالقاهر جرجانی از صاحبنظران در این عرصه هستند که وجه اعجاز قرآن را در نظم آن مطمح نظر قرار دادهاند. جستار حاضر، با روش توصیفیـ تحلیلی و با رویکرد مقایسه و نقد، به بررسی آرای خطابی و جرجانی در زمینة اعجاز قرآن کریم پرداختهاست. خطابی معتقد است که اساس بلاغت در قرآن به گونهای است که اگر لفظی از جای خود برداشته شود و لفظ دیگری به جای آن قرار گیرد، سخن تباه میگردد یا شکوه و جلوهای که داشته، از میان میرود و در نتیجه، بلاغت رخت برمیبندد. لیکن نظریة نظم از منظر جرجانی با نحو مرتبط است. از دیدگاه وی، نظم از طریق ادراک معانی نحوی محقّق میگردد و این ادراک از طریق گزینش نیکو میسّر است. وی معتقد است که لفظ در نظم، تابع معناست. همچنین، ارتباط میان الفاظ، مانند ارتباطهای نحوی، به خودی خود، به نظم منجر نمیشود، بلکه ترتیب معانی و ساختار آن در ذهن متکلّم است که موجب نظم میشود. خطابی و جرجانی هر دو اعجاز تأثیری قرآن را میپذیرند، ولی تحدّی قرآن را در نظم آن دانستهاند. تأمل در نظرات این دو اندیشمند نشان میدهد که رویکرد خطابی در البیان بلاغی است، اما جرجانی در دلائل الإعجاز رویکردی نحویـ بلاغی و در عین حال، هنری دارد. در حقیقت، جرجانی اندیشة نظم را به کمال رساند، به گونهای که اکنون از نظر بسیاری، مهمترین وجه اعجاز محسوب میشود.
محمد شعبان پور
چکیده
بنیادی ترین مطلب در مباحث اعتقادی که وجه امتیاز ماتریالیست ها و لائیک های دنیا از معتقدین به وجود خداوند است مساله اعتقاد به وجود حقیقت مطلق به نام خدای متعال است. از این روی، نخستین مساله ای که برای جوینده حقیقت مطرح است و پیش از هر چیز باید پاسخ صحیح آن را به دست بیاورد این است که آیا خدایی وجود دارد یا نه؟ برای به دست آوردن پاسخ این ...
بیشتر
بنیادی ترین مطلب در مباحث اعتقادی که وجه امتیاز ماتریالیست ها و لائیک های دنیا از معتقدین به وجود خداوند است مساله اعتقاد به وجود حقیقت مطلق به نام خدای متعال است. از این روی، نخستین مساله ای که برای جوینده حقیقت مطرح است و پیش از هر چیز باید پاسخ صحیح آن را به دست بیاورد این است که آیا خدایی وجود دارد یا نه؟ برای به دست آوردن پاسخ این پرسش، راه های فراوان و گوناگونی وجود دارد که در کتاب های مختلف فلسفی و کلامی و نیز در بیانات پیشوایان دینی و کتاب های آسمانی به آنها اشاره شده است لکن روش هایی مهم که در مقام استدلال وجود دارد مجموعا به پنج روش تقسیم می شود: 1. روش عرفا 2. روش فلاسفه الهی 3. روش متکلمان 4. روش دانشمندان طبیعی 5. روش قرآن و سنت. هر کدام از این روش ها خود به شیوه های گوناگون منشعب می شوند و عمده نظر در این نوشتار به روش فلاسفه و متکلمین است که در قرآن و احادیث معصومین ع به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است.
