حدیث پژوهی
مهدی غلامعلی؛ فاطمه شهربابک
چکیده
کتاب کافی اثر شیخ کلینی یکی از کتب اربعۀ شیعه محسوب میشود و برای امامیه از جایگاه رفیعی برخوردار است. اهل سنت برای کتب مشهور صحاح و بهویژه صحیحین یعنی صحیح بخاری و صحیح مسلم چنین ارزشی قائلاند. در این پژوهش به دنبال یافتن گونههای مختلف احادیث مشترک اعتقادی در کتب اصول کافی و صحیحین اهل سنّت بودهایم. ازآنجاکه چنین مطالعه موردی ...
بیشتر
کتاب کافی اثر شیخ کلینی یکی از کتب اربعۀ شیعه محسوب میشود و برای امامیه از جایگاه رفیعی برخوردار است. اهل سنت برای کتب مشهور صحاح و بهویژه صحیحین یعنی صحیح بخاری و صحیح مسلم چنین ارزشی قائلاند. در این پژوهش به دنبال یافتن گونههای مختلف احادیث مشترک اعتقادی در کتب اصول کافی و صحیحین اهل سنّت بودهایم. ازآنجاکه چنین مطالعه موردی یا مشابه آن را در مقالات نیافتیم ذکر پیشینهای برای آن امکانپذیر نیست. درهرصورت، تحقیق در زمینه اشتراک روایی علاوهبر افزایش دانش، از جنبۀ تقریب نیز دارای اهمیت است. در این پژوهش کتابخانهای، بررسی در حیطههای اصلی شامل مباحث خداشناسی و توحید (مانند وجود خدا، وحدانیت، تبیین صفات الهی، رابطه اسماء و صفات با ذات الهی، ...)، عدل (مانند جبر و تفویض، مسئله شرور و ...)، نبوت و قرآن (مانند پیامبری نبی اکرم (ص)، عصمت، خاتمیت، حدوث و قدم قرآن، تحریف قرآن و ...)، امامت (مانند مسئله جانشینی پیامبر، واقعۀ غدیر، تصریح به ائمۀ هدی علیهمالسلام و ...) و معاد (مانند سرای دیگر، بهشت و دوزخ و ...) انجام شد. سرانجام پس از یافتن بابهای اعتقادی در کتب موردنظر، احادیث اعتقادی مشترک استخراج و احصاء شدند که جمعاً 39 موضوع مشترک را در بر میگیرند. پس از تعیین گستره روایی، گونهشناسی این روایات مشترک تبیین شد، بیشترین گستره را گونه خداشناسی و توحید داشت.
اسماعیل اثباتی
چکیده
منابع روایی و دعایی شیعه انباشته از دعاهای پر مغزی است که از سوی معصومین (ع) صادر شده است. گونه خاصی از این دعاها -به منظور درخواست از خدا برای حل مشکلات و گرفتاریها- بهخصوص مداوای بیماریها بیان شده است. اهمیت این دعاها بر کسی پوشیده نیست، اما برای انتساب هر مطلبی به معصومین (ع) باید دلیلی وجود داشته باشد. یکی از راههای بررسی اعتبار ...
بیشتر
منابع روایی و دعایی شیعه انباشته از دعاهای پر مغزی است که از سوی معصومین (ع) صادر شده است. گونه خاصی از این دعاها -به منظور درخواست از خدا برای حل مشکلات و گرفتاریها- بهخصوص مداوای بیماریها بیان شده است. اهمیت این دعاها بر کسی پوشیده نیست، اما برای انتساب هر مطلبی به معصومین (ع) باید دلیلی وجود داشته باشد. یکی از راههای بررسی اعتبار نسبی مطالب نقل شده، سنجش میزان اعتبار منبع و کتابی است که دعا یا روایت در آن ذکر شده است. از این رو، شایسته است در خصوص مهمترین منابع دعاهای طبی شناخته شده با توجه به اعتبار منبع درباره میزان اعتبار آنها، اظهارنظر کلی صورت گیرد. علاوه بر این، آشنایی با منابع و مأخذ دعاهای طبی اولین مرحله برای دسترسی به این میراث ارزشمند و بهرهبرداری از آن است. این نوشتار با استفاده از منابع کتابخانهای و به صورت توصیفی- تحلیلی به بازشناسی مهمترین منابع دعاهای طبی و اعتبارسنجی آنها میپردازد. برای این منظور، ابتدا منابعی که در طول تاریخ در گستره دعانگاری یا جمعآوری حدیث، باب خاصی به این موضوع اختصاص دادهاند، معرفی شدهاند، سپس مشهورترین و گستردهترین منابع دعایی و روایی معاصر؛ یعنی مفاتیحالجنان و بحارالانوار مورد بررسی قرار گرفته و منابع مورداستفاده آنها استخراج شده است. نتیجه بررسی منابع این دو کتاب تقریبا یکسان است. بر این اساس دو کتاب طبالائمه (ع) اثر عبدالله و حسین بن بسطام و مکارمالاخلاق اثر طبرسی در زمره اصلیترین منابع دعاهای طبی است که متاسفانه از اعتبار کافی برخوردار نیستند. این در حالی است که بسیاری از دعاهای شفابخش لابلای کتابهای حدیثی و دعایی آمده است که با جمعآوری آنها میتوان مجموعهای از دعاهای معتبر طبی را به مشتاقان معارف اهل بیت (ع) اهدا کرد.