قرآن پژوهی
عزیزعلی دهقانی؛ محمدحسین صائینی؛ حسین مرادی زنجانی؛ فرهاد ادریسی
چکیده
مسلمانان، قرنها با تأسّی از قرآن و روایات و عمل به مضامین بهداشتی اسلام، سلامت جسمانی خود را تضمین کردهاند. در این پژوهش، به روش توصیفی ـ تحلیلی برآنیم تا به این سؤال بنیادی پاسخ دهیم که توصیههای قرآنی و روایات در بهداشت و سلامت جسمانی شامل چه مؤلّفههایی هستند؟ همچنین، این شاخصها تا چه حد با یافتههای علم پزشکی مدرن همسویی ...
بیشتر
مسلمانان، قرنها با تأسّی از قرآن و روایات و عمل به مضامین بهداشتی اسلام، سلامت جسمانی خود را تضمین کردهاند. در این پژوهش، به روش توصیفی ـ تحلیلی برآنیم تا به این سؤال بنیادی پاسخ دهیم که توصیههای قرآنی و روایات در بهداشت و سلامت جسمانی شامل چه مؤلّفههایی هستند؟ همچنین، این شاخصها تا چه حد با یافتههای علم پزشکی مدرن همسویی دارد؟ بر اساس یافتههای تحقیقِ مرکز ثقل حوزة سلامت جسمانی، «بهداشت»، تغذیه محسوب میشود و از نگاه قرآن، سلامت تغذیه با امور معنوی و جهانبینی توحیدی در ارتباط است که به خوردنیهای حلال و طیب، توصیه کرده، از خوردنیهای حرام، مانند گوشت خوک و الکل (شراب) پرهیز نمودهاست. در حوزة بهداشت فردی نیز طهارت و نظافت، یک اصل مهم تلقی میشود و در حوزة بهداشت جنسی نیز قرآن و ائمه در موارد متعددی قوانین بهداشت جنسی را بیان کردهاند، تا از انحرافات جنسی و ابتلای انسان به بیماریهای جنسی و جسمی و پیامدهای آنها پیشگیری نماید. بنابراین، بهداشت در این سه حوزه در قرآن و روایات، جایگاه والایی دارد که در این پژوهش به آنها اشاره خواهد شد.
صالح حسن زاده
چکیده
تفکرات فمینیستی، تمام حقیقت انسان را منحصر در جسم او میداند. بنابراین با مشاهده تفاوتهای جسمانی دو جنس، انسانها را به دو گروه متفاوت و حتی مقابل هم تقسیم میکند: مرد دارای قوای جسمانی برتر، اصل انسانیت، و زن با ضعف جسمانی، انسان تابع و پیرو مرد. در این نوع انسانشناسی، مطالبه حقوق برابر، تنها در صورتی موجه به نظر میرسد که هرگونه ...
بیشتر
تفکرات فمینیستی، تمام حقیقت انسان را منحصر در جسم او میداند. بنابراین با مشاهده تفاوتهای جسمانی دو جنس، انسانها را به دو گروه متفاوت و حتی مقابل هم تقسیم میکند: مرد دارای قوای جسمانی برتر، اصل انسانیت، و زن با ضعف جسمانی، انسان تابع و پیرو مرد. در این نوع انسانشناسی، مطالبه حقوق برابر، تنها در صورتی موجه به نظر میرسد که هرگونه تفاوتی میان دو جنس نفی شود. در حالی که جهانبینی اسلامی به طور مبنایی، حقیقت وجود انسان را روح او میداند، نه جسم او و نه مجموع جسم و جان و از آنجا که روح از هرگونه شائبه تذکیر و تانیث فارغ است، هیچ تفاوتی در انسانیت بین افراد انسان وجود ندارد. بزرگنمایی جنسیت در فرهنگ فیمینیستی و محرومیتهایی که زنان از این جهت متحمل شدند، آنان را به سوی انکار جنسیت سوق دادهاست. هدف این پژوهش، این است که نشان دهد آموزههای فمینیستی در حوزه زن و خانواده با تعالیم دین اسلام سازگار نیست؛ ولی این ناسازگاری مانع از آن نمیشود که بدونِ داوری ارزشمدارانه به مطالعه تطبیقی و عینی بین دو نگاه پرداخته شود. همچنین، این تحقیق، به روش مطالعه کتابخانهای و تحلیل محتوا، بررسی تحلیلی برخی از مسائلِ نهاد خانواده با محوریت زن از نگاه اسلام و فمینیسم را بر عهده دارد و نوآوری آن هم علاوه بر مقایسه دو دیدگاه، این است که از خانواده رو به زوال در فرهنگ غرب عبرت گرفته، و از اقتباس عناصر فرهنگی مخرب غربی و فمینیسم افراطی اجتناب شود.
محمد رضا ابراهیم نژاد
چکیده
چکیده از نظر اسلام، حیات و سعادت فرد مسلمان و امّت اسلامی در گرو شناخت فریضة «تولّی و تبرّی» و التزام به آن است. بدین لحاظ علمای اسلامی آن را در مباحث کلامی بررسی میکنند. آیات قرآن کریم و سیرة پیشوایان الهی، اهمیّت و موارد هر یک از اوامر تولّی و تبرّی، از جمله تولّی نسبت به اهل بیت(ع) و دوستان و پیروان آنان و تبرّی نسبت به کفّار، ...
بیشتر
چکیده از نظر اسلام، حیات و سعادت فرد مسلمان و امّت اسلامی در گرو شناخت فریضة «تولّی و تبرّی» و التزام به آن است. بدین لحاظ علمای اسلامی آن را در مباحث کلامی بررسی میکنند. آیات قرآن کریم و سیرة پیشوایان الهی، اهمیّت و موارد هر یک از اوامر تولّی و تبرّی، از جمله تولّی نسبت به اهل بیت(ع) و دوستان و پیروان آنان و تبرّی نسبت به کفّار، و ناصبیان و نیز تولی و تبرّی نسبت به مصلحان و مفسدان را با تأکید تبیین نموده است. در کنار آن، تعامل شایسته نسبت به افراد غیرمسلمان نیز همواره مورد تأکید بوده است. آنچه موجب تأسّف است، مهجوریّت فریضة «تولّی و تبرّی» در میان مسلمانان و غفلت و بیتفاوتی امّت اسلامی نسبت به آن و خسارتها و زیانهایی است که از این ناحیه بر اسلام و مسلمیانان وارد شده است. عواملی که باعث این وضعیّت شده، مختلف است و حکومتهای فاسد بنیامیّه و بنیعبّاس، فرقههای انحرافی از جمله «مرجئه» و جریانهای فکری و سیاسی لیبرالیسم و فراماسون در زمان معاصر، بیشترین نقش را در این زمینه داشتهاند. بیشک اصلاح امّت اسلامی و اعتلای آن نیز در گرو احیاء فریضة «تولّی و تبرّی» از طریق شناخت و التزام به آن و بصیرت یافتن امّت اسلامی نسبت به عوامل فوق و مواجهه با آنهاست.
حسام الدین خلعتبری؛ مهری رحمانی
چکیده
چکیده«سِحر»درلغتبهمعنىهرکارییاچیزىاستکهمأخذآنمخفىوپنهانباشد، ولىدر عرفعامغالباًبههمانکارهاىخارقالعادهاىمىگویندکه بااستفادهازوسایلمختلفانجاممىشود.سِحر امری آموختنىاستو منشاء آن ابلیس است، لذاکسانی که از سِحر استفاده میکنند، با شیاطین در ارتباط هستند.باتوجّهبهتصریحخداونددرآیاتقرآن در باب مسألة سِحر، ...
بیشتر
چکیده«سِحر»درلغتبهمعنىهرکارییاچیزىاستکهمأخذآنمخفىوپنهانباشد، ولىدر عرفعامغالباًبههمانکارهاىخارقالعادهاىمىگویندکه بااستفادهازوسایلمختلفانجاممىشود.سِحر امری آموختنىاستو منشاء آن ابلیس است، لذاکسانی که از سِحر استفاده میکنند، با شیاطین در ارتباط هستند.باتوجّهبهتصریحخداونددرآیاتقرآن در باب مسألة سِحر، میتوانبهایننتیجهرسیدکهبرخیازشعبههایسِحرازامورواقعیاست، ولی اسلام،رفتن به سوی این امور و استفاده از آن را به شدّت نهی میکند. همانگونه که در دین یهود نیز سِحر مورد نهی فراوان قرار گرفته، هرچند که قوم یهود بسیار مرتکب این گناه میشوند. البتّه یادگیری سِحر به طور کُل حرام نیست و مردان خاصّ خود را میطلبد (؛ زیرا درغیر این صورت، آثار مخرّب فردی و اجتماعی یا حتّی خانوادگی به بار میآورد).در این تحقیق، پس از بررسی معنای لغوی و اصطلاحی سِحر و واژه های مرتبط با آن، سِحر از دیدگاه اسلام و یهود مورد توجّه قرار میگیرد و سعی خواهد شد ضمن بیان شعبههای مختلف آن، موارد واقعی از غیرواقعی بازشناسی شود و مصادیق و نیز حُکم آن از منظر اسلام و تورات تبیین شود.
جمال فرزند وحی؛ فاطمه سهرابیان
چکیده
چکیدهخداوند به مدد ابزارهای وجودی که در اختیار انسان قرارداده، از انسان با «تعالوا» دعوت میکند. چنانچه انسان از قوّة وهم و خیال گذر کند و رتبة وجودی خویش را به عقل، مزیّن و متعالی نماید، با تکیه بر امید مطلوب که از آن به رحمت الهی تعبیرشده است، پویا و متوکّل، راه تعالی را در پیش میگیرد و به دعوت خداوند لبّیک میگوید. گرچه ...
بیشتر
چکیدهخداوند به مدد ابزارهای وجودی که در اختیار انسان قرارداده، از انسان با «تعالوا» دعوت میکند. چنانچه انسان از قوّة وهم و خیال گذر کند و رتبة وجودی خویش را به عقل، مزیّن و متعالی نماید، با تکیه بر امید مطلوب که از آن به رحمت الهی تعبیرشده است، پویا و متوکّل، راه تعالی را در پیش میگیرد و به دعوت خداوند لبّیک میگوید. گرچه آرزو و امید، ودیعههای الهی در ضمیر انسانهاست، امّا آرزوهای واهی که بدون پشتوانة عقل و عمل، انسان را به خود مشغول میکنند، نتیجهای جز حسرت و خسران ابدی در پی نخواهند داشت. در این مقاله، پس از بررسی معنای لغوی آرزو و امید، به ذکر آیات و احادیثی که انواع آرزو را بیان فرموده، نیز افرادی که آرزوی آنها در قرآن آمده، پرداخته شده است. ضمن پرداختن به آثار و نتایج آرزوهای مذموم و بیان آرزوهای برتر، انواع متعلّقِ آرزو و آیات مربوط به هر یک ذکر شده است. در این تحقیق، ابزار مورد استفادة نشریّات، کُتُب و اینترنت میباشد.
علی سروری مجد
چکیده
یکی از اهداف بلند قرآن کریم ایجاد زندگی نیکو یا جامعة آرمانی بوده است. البتّه اصطلاح مدینة فاضله یا جامعة آرمانی در قرآن یا متون روایی وجود ندارد، بلکه ریشه در تعالیم انبیا دارد و مجموعة آیات و روایاتی که دربارة اهداف و کیفیّت زندگی مطلوب بشری سخن میگوید، ما را به این سمت و سو هدایت میکند. از نظر قرآن کریم و روایات معصومین(ع) نه تنها ...
بیشتر
یکی از اهداف بلند قرآن کریم ایجاد زندگی نیکو یا جامعة آرمانی بوده است. البتّه اصطلاح مدینة فاضله یا جامعة آرمانی در قرآن یا متون روایی وجود ندارد، بلکه ریشه در تعالیم انبیا دارد و مجموعة آیات و روایاتی که دربارة اهداف و کیفیّت زندگی مطلوب بشری سخن میگوید، ما را به این سمت و سو هدایت میکند. از نظر قرآن کریم و روایات معصومین(ع) نه تنها دست یافتن به جامعة آرمانی امکانپذیر است، بلکه هدف بعثت انبیا همین بوده است. پرسش اصلی ما در این پژوهش این است که از منظر قرآن کریم جامعة آرمانی چه ویژگیهایی دارد؟ قرآن و عترت دو یادگار بینظیر پیامبر اکرم (ص) است. بدیهی است بدون آموزههای پیامبر اکرم(ع) و عترت پاک آن حضرت امکان تبیین و تفسیر قرآن وجود ندارد. امامان معصوم(ع) وارثان انبیای بزرگ الهی هم در حکمت نظری و هم در حکمت عملی. این آرزوی دیرینة بشر یعنی جامعة مطلوب قرآنی را ترسیم کردهاند. در حدّ مجال این مقاله، به ویژگیهای مستخرج از آموزههای قرآن دربارة جامعة آرمانی پرداخته خواهد شد. متفکّران اسلامی در کُتُب اخلاقی به بحثهای کلّی و تا حدّی دستهبندی موضوعات یا بحثهایی پیرامون آزادی، حقوق بشر، منزلت عقل، ارزش علم و ... پرداختهاند، امّا تمرکز این مقاله بر تحلیل ابعاد یک موضوع خاصّ و مورد نیاز ضروری بشر معاصر و آینده، یعنی «جامعة آرمانی از منظر قرآن» استوار است. مهمترین ویژگیهای بهدست آمده از آموزههای قرآن و عترت در این باره عبارتند از: عقلگرایی، برپایی عدل، حاکمیّت امام، احسان، گسترش دانش، شکوفایی اقتصادی.
ممد اسماعیل شیخانی؛ محمد جواد ملکوتی
چکیده
مقولة تعلیم و تربیت از مهمترین مباحث مشترک در میان متفکّران اسلامی و غربی میباشد. در غرب از دیرباز وخصوصاً با شکوفایی مکتب یونان در آرای افلاطون و ارسطو بدین امر توجّه شده است. در اسلام نیز توجّه به مقولة تعلیم و تربیت سابقهای دیرینه دارد و این امر ناشی از جایگاه والا و دغدغة وافری است که مکتب اسلام برای تعلیم و تربیت قائل است. اندیشمندان ...
بیشتر
مقولة تعلیم و تربیت از مهمترین مباحث مشترک در میان متفکّران اسلامی و غربی میباشد. در غرب از دیرباز وخصوصاً با شکوفایی مکتب یونان در آرای افلاطون و ارسطو بدین امر توجّه شده است. در اسلام نیز توجّه به مقولة تعلیم و تربیت سابقهای دیرینه دارد و این امر ناشی از جایگاه والا و دغدغة وافری است که مکتب اسلام برای تعلیم و تربیت قائل است. اندیشمندان مسلمان در پرتو تعالیم انسانساز اسلام به موضوع انسان و کمال و سعادت او و راههای وصول به کمال، بسیار پرداختهاند و نظامهایی فکری را برای پاسخگویی به سؤالات مربوط به انسان و تربیت او بنا گذاردهاند. در دورة معاصر کسانی مانند علاّمه طباطبائی،امام خمینی(ره)، شهید مطهّری و سیّد قطب با روشهای ترکیبی و مزجی و با نگاهی تطبیقی و ناظر به تحوّلات جدید اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و تربیتی، در این عرصه گام نهادهاند. در این مقاله به استناد و بهرهگیری از اندیشة شهید مطهّری، ابعاد گوناگون مسألة تربیت از قبیل مفهوم و ماهیّت تربیت، چیستی آن، اسلام و تربیت و عوامل تأثیرگذار در تعلیم و تربیت مورد بررسی قرار میگیرد.
