محمد سلطانیه
چکیده
اعجاز بیانی قرآن توسط تمام دانشمندان مسلمان بهعنوان وجهی مهم از اعجاز قرآن پذیرفته شده است. در دوران اخیر نیز شرقشناسان مطالعات گستردهای در این عرصه داشتهاند؛ برخی با رعایت انصاف زبان به ستایش آن گشوده و برخی دیگر با طرح سؤالاتی، قصد خدشهدار نمودن آن را داشته تا وحیانی بودن این کتاب را زیر سؤال ببرند. در این پژوهش که بهصورت ...
بیشتر
اعجاز بیانی قرآن توسط تمام دانشمندان مسلمان بهعنوان وجهی مهم از اعجاز قرآن پذیرفته شده است. در دوران اخیر نیز شرقشناسان مطالعات گستردهای در این عرصه داشتهاند؛ برخی با رعایت انصاف زبان به ستایش آن گشوده و برخی دیگر با طرح سؤالاتی، قصد خدشهدار نمودن آن را داشته تا وحیانی بودن این کتاب را زیر سؤال ببرند. در این پژوهش که بهصورت توصیفی - تحلیلی انجامشده و جمعآوری اطلاعات با استفاده از روش فیشبرداری کتابخانهای بوده است، با محور قرار دادن اشکالات جرج سیل در خصوص اشکالات ساختاری قرآن کریم، به بررسی و نقد این شبهات پرداخته شده است. هدف، استخراج جواب شبهات مطرحشده از کتب ادبی و تفاسیر و به دنبال آن دفاع از اعجاز ادبی قرآن بوده است. بدین منظور ابتدا شبهات گردآوری و نظرات جرج سیل پیرامون آن ذکر شده است و در یک جمعبندی به بیان جواب آن پرداخته شده است. به نظر میرسد آشنا نبودن اشکال کنندگان با ساختار قرآن که یک ساختار گفتاری (خطابی) است و نه نوشتاری (کتابی)، منشأ طرح بسیاری از این شبهات گردیده است. حال آنکه بسیاری از این اشکالات، به علّت ساختار گفتاری قرآن و نزول تدریجی آن طی بیستوسه سال و به اقتضای رعایت حال مخاطب بوده و نمایانگر اوج بلاغت و فصاحت قرآن میباشد.
عباس یوسفی تازه کندی؛ مرتضی سازجینی؛ سید محمد موسوی
چکیده
یکی از مهمترین جنبههای اعجاز قرآن کریم، اعجاز ادبی آن است که این امر موجب شده که قرآن کریم از دیرباز مورد توجه ادیبان و زبانشناسان قرار گیرد. با رشد و گسترش مباحث زبانشناسی در حوزههای تئوری و کاربردی، دانشمندان اسلامی به ارزشهای این دانش پی برده و قوانین و شیوههای آن را با دقت مورد بررسی قرار داده و در پی ...
بیشتر
یکی از مهمترین جنبههای اعجاز قرآن کریم، اعجاز ادبی آن است که این امر موجب شده که قرآن کریم از دیرباز مورد توجه ادیبان و زبانشناسان قرار گیرد. با رشد و گسترش مباحث زبانشناسی در حوزههای تئوری و کاربردی، دانشمندان اسلامی به ارزشهای این دانش پی برده و قوانین و شیوههای آن را با دقت مورد بررسی قرار داده و در پی اجرای آن در قرآن کریم بهعنوان بلیغترین کلام هستند. در راستای این هدف، در این نوشتار به تحلیل سبک شناسانه سوره حجرات پرداخته شده است. در تحلیل سبک شناسانه این سوره به سه سطح زبانی، ادبی و فکری توجه شده است. در سطح زبانی این سوره به نکات آوایی، صرفی و نحوی توجه شده است. در سطح ادبی به مجاز، استعاره، کنایه و طباق پرداخته شده است و در سطح فکری نیز به تصویر پردازیهای قرآن در مورد غیبت و همچنین علم خداوند، اشاره شده است.
محمد آهی؛ زهره سوری
چکیده
چکیده ارتباطات از مباحث مهمّی است که موضوع بحث اغلب رشتههای علوم انسانی است و از این میان، بلاغت در ارتباط کلامی با تکیه بر قرآن از بحثهای پرارزش بلاغی، ادبی و قرآنی است که در این مقاله مورد پژوهش قرار گرفته است. ارتباطات در زندگی انسان از اهمیّت بسیار بالایی برخوردار بوده، به طوری که از ابتدا پیامبران الهی در آموزههای دینی خود ...
بیشتر
چکیده ارتباطات از مباحث مهمّی است که موضوع بحث اغلب رشتههای علوم انسانی است و از این میان، بلاغت در ارتباط کلامی با تکیه بر قرآن از بحثهای پرارزش بلاغی، ادبی و قرآنی است که در این مقاله مورد پژوهش قرار گرفته است. ارتباطات در زندگی انسان از اهمیّت بسیار بالایی برخوردار بوده، به طوری که از ابتدا پیامبران الهی در آموزههای دینی خود به آن پرداختهاند و چگونگی برقراری ارتباط با دیگران را شرح دادهاند. همچنین ارتباطات در میان فلاسفه جایگاهی خاص دارد و در عصر حاضر نیز به دلیل افزایش راههای ارتباطی و شکلگیری دهکدة جهانی، اهمیّت آن نمایانتر شده است و بسیاری از محقّقان به مطالعة علمی آن پرداختهاند. از این میان، اهمیّت ارتباط کلامی از همه نمایانتر و آشکارتر است، به گونهایکه میتواند تأثیرهای مثبت یا منفی در زندگی انسان گذارد و مسیر او را دگرگون و یا واژگون سازد، چراکه انسان ناگزیر از ارتباط و در گرو ارتباط است. از این روی، قرآن کریم بدان اهتمام ویژه کرده است و حکیمانه و هنرمندانه به بلاغت ارتباط کلامی که کمال آن محسوب میگردد، پرداخته است که پژوهشهای فراوان و گستردهای را میطلبد. این مقاله دراین راستا و در ارائة بخش کوچکی از این حقیقت عظیم صورت گرفته است و در آن به بلاغت ارتباط کلامی، انواع آن و ویژگی هر یک پرداخته است تا بتواند فتح باب پژوهشهای دیگر قرار گیرد.
اسماعیل تاجبش
چکیده
«مشاکله» آرایهای مشهور در علم بدیع است. در این مقاله ده مورد از آیات قرآن کریم که در آنها این آرایه مجال ظهور یافته، بررسی و تحلیل و نظر مفسّران و قرآنپژوهان دربارة آنها نقل و تبیین شده است. جان کلام این است که اسناد مقولههایی از قبیل «ذهن» و «ضمیر» و «نَفْس» و «روح» و «استهـزاء» و «نسیان» و ...
بیشتر
«مشاکله» آرایهای مشهور در علم بدیع است. در این مقاله ده مورد از آیات قرآن کریم که در آنها این آرایه مجال ظهور یافته، بررسی و تحلیل و نظر مفسّران و قرآنپژوهان دربارة آنها نقل و تبیین شده است. جان کلام این است که اسناد مقولههایی از قبیل «ذهن» و «ضمیر» و «نَفْس» و «روح» و «استهـزاء» و «نسیان» و «مکر» و «رنگآمیزی» و ... به ذات اقدس خداوند روا نیسـت و اگر در آیات قرآن آمده، از باب همشکلسازی و نظیرهگویی و تقارن نحوی و بلاغی است که یکی از سبکهای ادبی این کتاب مقدّس به شمار میآید.
اسماعیل تاج بخش
چکیده
منظور از معانی ثانوی جملات ـ اعم از خبری یا انشایی ـ مقاصد و غرضهایی است که گوینده به خاطر آنها جمله را ایراد میکند و این غیر از معنی و مفهوم ظاهری جمله است؛ مثلاً در آیهی شریفهی «ربّ إِنّی وضعتُها أُنثی» که از زبانِ مادر حضرت عیسی(ع) بیان شده است، معنی ظاهری آیه، دختر بودن نوزاد است و منظور نهایی آن اظهار تحسّر و اندوهِ گوینده ...
بیشتر
منظور از معانی ثانوی جملات ـ اعم از خبری یا انشایی ـ مقاصد و غرضهایی است که گوینده به خاطر آنها جمله را ایراد میکند و این غیر از معنی و مفهوم ظاهری جمله است؛ مثلاً در آیهی شریفهی «ربّ إِنّی وضعتُها أُنثی» که از زبانِ مادر حضرت عیسی(ع) بیان شده است، معنی ظاهری آیه، دختر بودن نوزاد است و منظور نهایی آن اظهار تحسّر و اندوهِ گوینده است از تولّد چنین نوزادی. در این مقاله آیات سورهی مبارکهی بقره از این دیدگاه مورد بررسی و کاوش قرار گرفتهاند.