منصور پهلوان؛ مهدیه دهقانی
چکیده
چکیده واژة «آیه» در قرآن کریم دربارة موضوعات مختلف، مانند آیات قرآن، معجزات انبیاء و پدیدههای طبیعی و ... به کار رفته است. در پاسخ به این پرسش که از منظر قرآن، چه پدیدههایی و با در نظر گرفتن چه ویژگیهایی، «آیه» است، شانزده پدیدة طبیعی را مییابیم که در قرآن کریم به عنوان«آیه» معرّفی شدهاند. برخی از این پدیدهها، ...
بیشتر
چکیده واژة «آیه» در قرآن کریم دربارة موضوعات مختلف، مانند آیات قرآن، معجزات انبیاء و پدیدههای طبیعی و ... به کار رفته است. در پاسخ به این پرسش که از منظر قرآن، چه پدیدههایی و با در نظر گرفتن چه ویژگیهایی، «آیه» است، شانزده پدیدة طبیعی را مییابیم که در قرآن کریم به عنوان«آیه» معرّفی شدهاند. برخی از این پدیدهها، مانند آسمانها و زمین بارها در قرآن به عنوان «آیه» معرّفی شدهاند و به «آیه» بودن برخی، مانند لباس و همسر تنها یک بار اشاره شده است. برای درکِ «آیه» بودن پدیدههای مختلف، غالباً توجّه به ارتباطی که یک پدیده با دیگر امور و پدیدهها دارد، ضروری است و این ارتباط عموماً ارتباط علّی و معلولی است. در قرآن کریم مکرّراً در «آیه» خواندن امور مختلف به این امر توجّه داده شده که اوّلاً سررشتة نظام علّی و معلولی در دست خداوند است و ثانیاً این نظام به گونهای طرّاحی شده که سود و منفعت آدمی را در پی دارد. در بسیاری از آیات که پدیدهای طبیعی به عنوان «آیه» معرّفی شده، کلمات مربوط به حیطة آسمان به کار رفته است و بر این اساس، میتوان گفت کاربرد کلمة «آیه» در حوزة پدیدههای طبیعی ارتباط تنگاتنگی با مفاهیم سماوی دارد.
حمید رضا بصیری
چکیده
«توصیف أثری قرآن» دانش مستقلّی است که موضوع آن، روایات معصومین(ع) در بیان توصیفی آیات وسورههای قرآن است. این روایات را میتوان به دستههای مختلف تقسیم کرده و مورد مطالعه قرار داد. دستهای از این روایات توصیفی، مربوط به بیان تفضیلهاو برتریهایی است که برخی از آیات قرآن بر آیات دیگر پیدا کردهاند. براساس این دسته از روایات، ...
بیشتر
«توصیف أثری قرآن» دانش مستقلّی است که موضوع آن، روایات معصومین(ع) در بیان توصیفی آیات وسورههای قرآن است. این روایات را میتوان به دستههای مختلف تقسیم کرده و مورد مطالعه قرار داد. دستهای از این روایات توصیفی، مربوط به بیان تفضیلهاو برتریهایی است که برخی از آیات قرآن بر آیات دیگر پیدا کردهاند. براساس این دسته از روایات، معلوم میشود که برخی از آیات قرآن از لحاظ مقصود یا مضمونی خاص، بر آیات دیگر قرآن برتری دارند. مجموعهی این دسته از روایات را میتوان با عنوان «تفضیل أثری آیات قرآن» شناخت و آن را به عنوان یکی از سرفصلهای مهم دانش «توصیف أثری قرآن» محسوب کردکه در مقالهی دیگری در شمارهی سوم این نشریه و با عنوان «درآمدی برنظریّهی توصیف أثری قرآن» به آن پرداخته شد. امّا در این مقاله سعی براین است که ضمن بیان و جمعآوری اَهمِّ این دسته از روایات تفضیلی به بررسی اجمالی سند و دلالت آنها پرداخته شود و به یک سؤال مقدّر، که همان وجه تفضیل و برتری آیهای از قرآن بر آیات دیگر است، پاسخ داده شود.