نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه علایی رحمانی ¹
• فرشته معتمد لنگرودی ²
• فریده امینی ³

¹ دانشیار علوم قران و حدیث، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران.

² دانشجوی دکتری علوم قران و حدیث، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران.

³ دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران.

چکیده

«بینامتنیت» نظریه‌ای است که بر ضرورت وجود رابطه بین متون تأکید دارد و روابط بین متون و چگونگی ارتباط آن‌ها را مورد کنکاش قرار می‌دهد. کاربست این نظریه در حیطه قرآن و احادیث در تبیین پیوند عمیق قرآن و عترت مؤثر است. این پژوهش به روابط بینامتنی دعاهای صحیفه سجادیه در موضوع شیطان با قرآن می‌پردازد تا افق معنایی جدیدی از این دعا‌ها را ارائه دهد.روش مورد استفاده در این جستار، تحلیلی-اسنادی است. به نظر می‌رسد تعامل آگاهانه امام سجاد(ع) با قرآن زمینه سازش و هماهنگی میان متن پنهان و متن حاضر را فراهم کرده‌است. صحیفه سجادیه همچون قرآن در موضوع شیطان به اوصاف و عملکرد شیطان پرداخته است و در موارد زیادی درک عمیق دعاهای مربوط به دفع شیطان تنها در پرتو شناخت رابطه کیفی آنها با قرآن امکان‌پذیر نیست، با خوانش دقیق، دعاهای صحیفه سجادیه، به این نتیجه می‌رسیم که بیشترین شکل روابط بینامتنی قرآن با این ادعیه، به صورت نفی متوازی است که در آن، امام سجاد(ع) نوعی سازش میان متن پنهان و متن حاضر ایجاد کرده اند و تعاملی آگاهانه با آن پدید آورده اند.حضرت در دعاهای خویش با تکیه بر مضامین قرآنی از موضوعاتی چون دام‌های شیطان، کید و مکر شیطان، تزیین امور باطل توسط او، دور کردن شیطان با قدرت عبادت الهی، حفظ فرزندانش از شرّ شیطان، قرار نگرفتن در شمار دوستان شیطان و ... سخن گفته است.

کلیدواژه‌ها

• قرآن
• صحیفۀ سجادیه
• امام سجاد (ع)
• روابط بینامتنی
• شیطان

عنوان مقاله [English]

Qur’anic Intertextuality in Ṣaḥīfa al-Sajjādiya; A Case Study on the Issue of Evil

نویسندگان [English]

• Fatemeh Alaea Rahmani ¹
• Fereshteh Motamed Langeroudi ²
• Farideh Amini ³

¹ Associate Professor of Qur’an and Hadith Sciences, University of Al-Zahra(AS), Tehran, Iran;

² PhD student of Qur’an and Hadith Sciences, University of Al-Zahra(AS), Tehran, Iran;

³ PhD student of Qur’an and Hadith Sciences, University of Al-Zahra(AS), Tehran, Iran;

چکیده [English]

Intertextuality is a theory that focuses on the necessary interconnection between the texts and studies how the texts related to each other. applying this theory in the field of Qur’an and Hadiths is effective in explaining the deep connection between Qur’an and Etrat (prophet's family). Thus, in this article, we seek to study the intertextual connection between the Holy Qur’an and Ṣaḥīfa al-Sajjādiya on the issue of evil (Satan). Applying a Descriptive-Analytic study, we aim to expand a new horizon on the interpretation of the Prayers. The knowledgeable relation between Imam Sajjad's thoughts and Holy Qur’an paves the way to compromise between the underlying text and presenting text. Like the Holy Qur’an, Ṣaḥīfa al-Sajjādiya deals with Evil's attributes and practices. most of the prayers of Ṣaḥīfa al-Sajjādiya on overcoming Evil are deeply understood only in the light of their interconnection with the Holy Qur’an. meticulously studying the prayers of Ṣaḥīfa al-Sajjādiya, we conclude that most of the intertextual connection between Holy Qur’an and the prayers are reflected in a parallel negation in which Imam Sajjad (AS) makes a compromise between the underlying and presenting text and as a result provides a knowledgeable connection with the text. relying on Qur’anic terms Imam Sajjad (AS) explains the following issues in his prayers: Satan's temptation and devious, Evil seduction, beautifying the false actions by him, overcoming Evil by the power of prayers, protecting the children from Evil through prayers, prayers protect us from being Evil companions, etc.

کلیدواژه‌ها [English]

• Holy Qur’an
• Ṣaḥīfa al-Sajjādiya
• Imam Sajjad (AS)
• Intertextual connections
• Satan