نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 استادیار علوم قرآن وحدیث دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

3 استاد علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

تأمل در منابع روایی شیعه، حاکی از آن است که روایات منقول از امام صادق(ع) از دیگر امامان به مراتب بیشتر است. بررسی دلائل کثرت این روایات و گونه­شناسی آن، بن­مایۀ این پژوهش است. بر این اساس ابتدا مقتضیات زمان امام و خط مشی ایشان در موقعیت‎های مختلف بررسی شده و سپس احادیث وارده از امام و آمار و نمودار آن با تکیه بر کتاب «مسند امام صادق» از عزیزالله عطاردی، ارائه شده­است؛ تا رابطۀ میان شمار احادیث امام در هر زمینه و مقتضیات زمان ایشان، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. پژوهش­گران با توجه به مجموع روایات این امام که در «مسند امام صادق(ع)» جمع­آوری شده؛ باورمند گردیده­اند که بیشترین بسامد روایات این امام به ترتیب در سه حوزۀ «فقه»، «اعتقادات» و «اخلاق» نمایان­گر است و میان فراوانی روایات امام در هر زمینه و مقتضیات زمان ایشان رابطه­ای دوسویه برقرار است؛ که با تأمل در موضوعات و فحوای روایات می­توان از مقتضیات حاکم بر فرهنگ زمان این امام آگاه گردید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Typology of the Narrations of Imam Sadiq (AS) based on his Place

نویسندگان [English]

  • Zahra Sedighin 1
  • Mohsen Samdanian 2
  • Mohammad Reza Hajiesmaeili 3

1 Ph.D student of Qur'an and Hadith Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran.

2 Assistant Professor of Qur'an and Hadith Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran.

3 Professor of Qur'an and Hadith Sciences, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Reflect on shia hadith sources is indicates that movable hadiths from Emam Sadeq are more than others. The study of the reasons for the multiplicity of these narrations and their typology is the basis of this research. On this basis, first, the requirements of the time of the Imam and his policy in different situations have been studied and then the hadiths from the Imam and its statistics and diagrams have been presented based on the book "Masnad al-Imam Sadiq (AS)" by Azizullah Atarodi; In order to examine the relationship between the number of Imam's hadiths in each field and the requirements of his time. Scholars, considering the total number of narrations of this Imam collected in the "Masnad al-Imam Sadiq (AS)", believe that the highest frequency of the narrations of this Imam is manifested in three areas of "jurisprudence", "beliefs" and "ethics", respectively. There is a two-way relationship between the frequency of Imam's narrations in every field and the requirements of his time; By reflecting on the topics and content of the narrations, one can become aware of the requirements governing the culture of the time of this Imam.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Sadiq (AS)
  • Typology of Narrations
  • Requirements of Imam's Time
  • Diagram of Narrations
  • Statistics of Narrations
ابن­طاووس، علی­بن­موسی. (1411). مهج ­الدعوات و منهج ­­العبادات. ابوطالب کرمانی. قم: دارالذخائر.
احمد، امین.( 1964). فجرالاسلام. قاهره: مکتبه ­النهضته ­المصریه.
پاکتچی، احمد. (1367). «ابوحنیفه». دائره ­المعارف­ بزرگ اسلامی. تهران: انتشارات مرکز دائره­ المعارف بزرگ اسلامی.
پاکتچی، احمد. (1389). «جعفر صادق(ع)، امام». دائره ­المعارف­ بزرگ اسلامی. تهران: انتشارات مرکز دائره­ المعارف بزرگ اسلامی.
پیشوایی، مهدی. (1380). سیرۀ پیشوایان. قم: موسسۀ امام­ صادق علیه السّلام.
جعفریان، رسول. (1381). حیات فکری و سیاسی ائمه. قم: نشر انصاریان.
حیدر، اسد. (1422). الامام الصادق و المذاهب الاربعه. بیروت: دارالتعاریف.
ذهبی، شمس­الدّین. (1406.). سیر اعلام ­النبلاء. بیروت: موسسۀ الرساله.
ساروخانی، باقر. (1370). درآمدی بر دائره المعارف علوم اجتماعی. تهران: کیهان.
سجادی، سید ضیاء الدّین. (1372). مقدّمه­ای بر مبانی عرفان و تصوّف. قم: نهر شهرستانی.
شهرستانی، محمّد بن عبدالکریم. (1364). الملل و النحل. قم: الشریف الرضی.
شهید ثانی، زین الدین ابن علی. (1368). منیه المرید فی ادب المفید و المستفید. رضا مختاری. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
صدوق، (ابن­بابویه)، محمّدبن­علی. (1413). الاعتقادات. چاپ دوم، قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
عطاردی، عزیز الله. (1386). مسند الامام­ جعفربن­محمّد الصّادق(ع). تهران: نشر عطارد.
کشی، محمّدبن­عمر. (1409). اختیار معرفه ­الرجال. حسن مصطفوی، مشهد: موسسۀ نشر دانشگاه.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1365). الکافی. علی اکبر غفاری. تهران: اسلامیه.
کلینی، محمّدبن­یعقوب. (1369). اصول الکافی. سید جواد مصطفوی. تهران: کتابفروشی علمیه اسلامیه.
کلینی، محمّدبن­یعقوب. (1407). الکافی. تهران: دارالکتب ­الاسلامیه.
مازندرانی، محمّد صالح بن احمد. (1379ق.). شرح­الکافی ـ الاصول و الروضه. ابوالحسن شعرانی. تهران: المکتبه ­الاسلامیه.
مجلسی، محمّد باقر. (1403). بحارالانوار. بیروت: دارالاحیاء التراث ­العربی.
مسعودی، علی بن حسین. (1349).التنبیه و الاشراف. ابوالقاسم پاینده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مفید، محمّدبن محمّد. (1413الف.). الارشادفی معرفه حجج الله علی العباد. قم: کنگرۀ شیخ مفید،
نوبختی، حسن­بن­موسی. (1404). فرق­الشیعه. بیروت: دارالاضواء.
یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب. (1356). تاریخ یعقوبی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.