محمدعلی کاظمی تبار؛ فاطمه شیخ مومنی
چکیده
یکی از مهمترین حوزههای معنایی قرآن کریم و دومین اصل از اصول دین مبین اسلام نبوّت است. این حوزه در ماده (رسل) و پرکاربردترین واژه این حوزه یعنی «رسول» تجلّی مییابد و نقش مهمی در کتاب و سنّت ایفا میکند. از همین رو در پژوهش پیش رو که به روش توصیفی تحلیلی انجام شدهاست، ابتدا معانی گوناگون مادۀ (رسل) تحلیل و بررسی شد. سپس برای ...
بیشتر
یکی از مهمترین حوزههای معنایی قرآن کریم و دومین اصل از اصول دین مبین اسلام نبوّت است. این حوزه در ماده (رسل) و پرکاربردترین واژه این حوزه یعنی «رسول» تجلّی مییابد و نقش مهمی در کتاب و سنّت ایفا میکند. از همین رو در پژوهش پیش رو که به روش توصیفی تحلیلی انجام شدهاست، ابتدا معانی گوناگون مادۀ (رسل) تحلیل و بررسی شد. سپس برای تبیین بهتر معنای واژۀ (رسول) طبق اصل جانشینی در معناشناسی، واژه مترادف آن یعنی (نبی) مورد بررسی قرار گرفت و در ادامه با مراجعه به تفاسیر و تقسیم بندی نظرات مفسران و ارائه جدول فراوانی یادکرد خداوند از پیامبران اولوالعزم با واژههای رسول و نبیّ، جایگاه ممتاز واژۀ (رسول) در قرآن کریم تبیین و تفاوت کارکردهای میان دو واژه روشن گردید. بر اساس یافتههای این پژوهش و با بررسی معناشناسی تاریخی واژه «رسول» درکُتب آسمانی یهود و مسیح و مطالعه زبانهای سریانی، عبری ویونانی، روشن شد که این واژه در زبانهای کهن و ادیان الهی قبل از اسلام نیز با همان معنای «فرستاده و پیام رسان الهی» کاربرد داشته که این امر نشان از ریشۀ عمیق این کلمه در تاریخ و متون الهی و جایگاه والای آن در حوزه دین دارد.
بیژن کرمی میرعزیزی؛ عسگر بابازاده اقدم؛ شبنم بهرامی؛ زهرا قاسمپور گنجهلو
چکیده
معناشناسی به عنوان یکی از شاخههای دانش زبانشناسی به تحلیل معنایی واژهها و جملههای یک متن میپردازد و با آن میتوان جایگاه دقیق کلمهها و ترکیبهای آن را از طریق نظام معنایی به دست آورد. یکی از واژههای بسیار مهم قرآنی که از این منظر مورد مداقّه قرار گرفته، کلمة «جهاد» است. این عبارت از مفاهیم پیچیدهای است که از گذشته ...
بیشتر
معناشناسی به عنوان یکی از شاخههای دانش زبانشناسی به تحلیل معنایی واژهها و جملههای یک متن میپردازد و با آن میتوان جایگاه دقیق کلمهها و ترکیبهای آن را از طریق نظام معنایی به دست آورد. یکی از واژههای بسیار مهم قرآنی که از این منظر مورد مداقّه قرار گرفته، کلمة «جهاد» است. این عبارت از مفاهیم پیچیدهای است که از گذشته تا حال مورد توجه مکاتب اسلامی و الهی بوده است و تکرار آن در جایجای قرآن کریم بیانگر اهمیت آن میباشد. با در نظر گرفتن این موارد، گفتار حاضر در پی پاسخ به این دو پرسش است: واژگان همنشین و جانشین واژة جهاد و با ملاحظة این واژگان، مؤلفههای معنای جهاد کدامند؟ لذا با بررسی حدود چهلویک آیه از قرآن کریم و تحلیل کاربردهای واژة «جهاد» از این منظر، چنین به دست آمد که برخلاف رویکرد عمومی که واژة جهاد را مطابق با جنگ (مسلحانه) مفهومگذاری کرده است. این واژه غالباً معنای قدرت و جنگ نرمافزارگونه دارد؛ یعنی تلاش با مفاهیم تئوریک از قبیل قول، وعظ، ارشاد و... . بنابراین، بدین صورت میتوان تبلیغات مغرضان و دشمنان اسلام باطل دانست، بهویژه در عصر کنونی که مبلّغ گسترش اسلام با قدرت زور و شمشیر میباشند.
سیده فاطمه شاه مرادی؛ کبری راستگو
چکیده
ظاهر برخی از واژههای قرآن، نظریّة ترادف کلمات این کتاب آسمانی را در ذهن برخی صاحبنظران برجسته نموده، به طوری که عدّهای، چه ضمن بیان معنای لغوی و چه بیان تفسیر این واژهها، مترادف بودن اینگونه کلمات را برگزیدهاند، حال آنکه بررسی معناشناسانه و توجّه به سیاقِ طرح این واژهها، تفاوتها و ظرافتهای ممیّزانة آن را تبیین مینماید، ...
بیشتر
ظاهر برخی از واژههای قرآن، نظریّة ترادف کلمات این کتاب آسمانی را در ذهن برخی صاحبنظران برجسته نموده، به طوری که عدّهای، چه ضمن بیان معنای لغوی و چه بیان تفسیر این واژهها، مترادف بودن اینگونه کلمات را برگزیدهاند، حال آنکه بررسی معناشناسانه و توجّه به سیاقِ طرح این واژهها، تفاوتها و ظرافتهای ممیّزانة آن را تبیین مینماید، واژههای «اصطفی» و «اختار» از این قبیل هستند. واژة «اصطفی» در قرآن کریم دلالت به برگزیدگى دارد و این برگزیدگی مخصوص پیامبران و انسانهای نیکو و کسانی است که با مجاهدت، خود را برای خدا خالص کردهاند و با دوری از گناه، ایمان و انجام عمل صالح صاحب درجات عالی شدهاند و شایستگی برگزیدگی از سوی خداوند متعال را پیدا کردهاند، امّا لفظ «اختار» در مواردی به کار رفته که مطلق انسان مورد نظر بوده است و یا در جایی که بین دو چیز مقایسهای روی داده، سپس موردی با توجّه به فضیلتی انتخاب شده است. بنابراین، کاربرد این کلمات در سیاقهای مختلف معنایی، غیر از معنای آنها در سیاق دیگری را میرساند و این مهم، اهمیّت توجّه بیش از پیش به سیاق آیات برای یافتن معنای لغوی را روشن و تبیین میکند.