قرآن پژوهی
نقدی بر انگاره‌ی غیراخلاقی‌بودن فعل «یَضحکون» در آیه‌ی 34 سوره‌ی مطففین

ماندانا پرستنده خیال؛ علی ثامنی

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، صفحه 1-28

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.68183.1851

چکیده
  بعضی از آیات قرآن می‌توانند در نگاه ابتدایی در ذهن مخاطب ایجاد اشکال نمایند. برخی از این موارد، آیاتی هستند که به بحث حسن و قبح عقلی مرتبط می‌شوند. حسن‌وقبح اعمال و پیامد ناشی از آن اولاً در بعد مسائل اخلاقی و ثانیاً به‌عنوان یک پیش‌فرض ذهنی و الگوی عملی نیازمند شالوده عمل و چارچوب است؛ لذا، به استناد ادله‌ی قطعی چون عقل، قرآن و ...  بیشتر

قرآن پژوهی
نقش زبان کنایه قرآن در تربیت جنسی

مهدی اسمعیلی صدرابادی؛ سارا حیدری؛ سمیه دستان زند

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، صفحه 29-58

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.71521.1889

چکیده
  جنبه شاخصی از وجوه اعجاز قرآن ناظر به ساختار بیانی خاص آن است که در انتخاب الفاظ و عبارات به‌ویژه در مسائل تربیت جنسی عفت کلام و نزاهت بیان بازتاب داده‌شده و در بسیاری از آیات قرآن ضمن استفاده از الفاظ و عبارات کنایی، از هرگونه لفظ صریح و به‌دوراز ادب در این مسائل خودداری شده است. این پژوهش باهدف کاوش در این آیات و از رهگذر روش توصیفی- ...  بیشتر

حدیث پژوهی
تحلیل محتوایی روایات تمثیلی خداشناسی در کتاب کافی

فرشته دارابی

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، صفحه 59-82

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.70372.1871

چکیده
  انسان با فطرتی پاک و خدا آشنا پا به عرصه حیات زمینی می‌گذارد؛ اما به‌تدریج غبار فراموش بر روی آن شناخت ازلی می‌نشیند. ازاین‌رو انسان سرگردان در میان مکاتب بشری در تلاش برای واکاوی شناخت خداوند در ساحل امن و مطمئن؛ روایات و نسخه‌‌ای ائمه اطهار(ع) است. بزرگوارانی که خداوند را با چشم عقل و قلب مشهود کردند. در لسان معصومین(ع) با استفاده ...  بیشتر

حدیث پژوهی
مؤلفه‌‌های مؤثر بر سلامت جسم در آموزه های علوی

لیلا زارعی شهامت؛ علی حسین زاده؛ عباسعلی فراهتی

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، صفحه 83-112

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.62474.1725

چکیده
  در دین مقدس اسلام، سلامتی در آغاز از ارزش و جایگاه ویژه برخوردار بوده است؛ زیرا بدن انسان بسان مَرکب روح و ابزار تکامل انسان است. ازاین‌رو قرآن و منابع روایی حاوی دستورهای بسیاری در خصوص صحت و سلامتی هستند. هدف این مقاله بهره­گیری از برخی آموزه­های علوی در زمینه­ی مؤلفه‌های مؤثر بر سلامت جسم است. تحقیق حاضر با روش مطالعه­ی اسنادی ...  بیشتر

قرآن پژوهی
کاربست تحلیل مضمونی در کشف شبکه مضمونی ایمان در قرآن

الهام عمویی؛ محمد مهدی شاهمرادی فریدونی؛ مهدی تقی زاده طبری

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، صفحه 113-144

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.73749.1933

چکیده
  بی­تردید، ایمان موهبت الهی است که انسان به‌وسیله آن می‌تواند مسیر سعادت و تعالی را پیش گیرد. ازاین‌رو مقوله ایمان که فعل اختیاری نفس است، از مهم‌ترین موضوعات اعتقادى در ادیان مختلف به شمار می­آید. پیشینیان افعال اختیاری را تنها، نتیجه عامل معرفتی می­دانستند؛ اما تتنس فیلسوف و روان‌شناس آلمانی، نفس انسان را دارای سه ساحت مستقل ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بازپژوهی و نقد و تحلیل نگرش مفسران و اندیشمندان مسلمان به امیّت پیامبر(ص) با محوریت آیه 48 سوره عنکبوت

مهدی آذری فرد؛ مصطفی عباسی مقدم

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، صفحه 145-172

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.72005.1900

چکیده
  خواندن و نوشتن پیامبر(ص) ازجمله مباحث موردتوجه دانشمندان مسلمان بوده و ذیل آیاتی از قرآن به‌ویژه آیه 48 سوره عنکبوت، محور بحث قرار گرفته است. اینکه محدوده‌ی زمانی (قبل و بعد از بعثت) و مکانی (قبل و پس از هجرت) و دیدگاه‌ها در خصوص خواندن و نوشتن پیامبر(ص) کدام است؟ از پرسش‌های اصلی این پژوهش محسوب می‌گردد. لذا در این جستار با روش توصیفی-تحلیلی ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی علل رواج معنای مشهور و نادرست برای واژه امّی در مطالعات قرآنی

کریم علی محمدی؛ ژیلا حسین زاده خانمیری

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، صفحه 173-196

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.71284.1885

چکیده
  مفهوم «امّی» یکی از مباحث چالشی در مطالعات دینی است که هم در آثار مستشرقان و هم در مطالعات اندیشمندان و مفسران اسلامی، محور بحث واقع شده است. یکی از دلایل چالشی بودن فهم امّی، کاربرد قرآنیِ این واژه در توصیف پیامبر اکرم(ص) است که منجر به بروز برخی شبهات از سوی عده‌ای و درنتیجه، دفاعیه­های مختلف از سوی مسلمانان شده است. در بین ...  بیشتر

قرآن پژوهی
کاربست روایات سبب نزول در تفسیر روض‌الجنان و روح الجنان

مرضیه محصص؛ ریحانه خدامردی

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، صفحه 197-220

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.73976.1938

چکیده
  دانش اسباب‌النزول به‌مثابه یکی از ابزارهای فهم مضامین قرآن، تأثیر مهمی در سیر تطور نگارش کتب تفسیری داشته است. یکی از موضوعات مهمی که در بازخوانی انتقادی رویکردهای معاصر به اسباب‌النزول ضروری به نظر می‌رسد، ترسیم چگونگی اهتمام مفسران در میراث فرهنگی دانش تفسیراست. تفسیر «روض‌الجنان و روح الجنان» ابوالفتوح رازی یکی از کتب ...  بیشتر

قرآن پژوهی
معناشناسی ساختاری واژه «خیر» در قرآن کریم

فتحیه فتاحی زاده؛ فرشته مرزبان

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، صفحه 221-244

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.64589.1767

چکیده
  معناشناسی ساختاری «خیر» در قرآن کریم با تبیین معانی مرتبط با خیر از میان شبکه‌ی گسترده به کشف روابط مفهومی «خیر» می‌پردازد. پژوهش حاضر بر مبنای روابط هم‌نشین و جانشین با رویکرد ساخت‌گرا به تحلیل معنایی واژگانی درصدد کشف مؤلفه‌های معنایی «خیر» در قرآن می‌باشد. سؤال اصلی پژوهش این است که کاربرد واژه «خیر» در ...  بیشتر

حدیث پژوهی
تبیین معنای واژه‌ی صنائع در عبارت و الناس بعد صنائع لنا در نامه‌ی 28 نهج‌البلاغه

زهرا سعادت‌پور؛ مهدی مطیع

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، صفحه 245-276

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.54442.1626

چکیده
  شناخت جایگاه ائمه(ع) بر تمامی مسلمانان ضرورت دارد. برخی مانند غلات در مورد ایشان دچار غلو شده‌اند. از طرف دیگر نباید دچار تفریط شده و مقامان ائمه(ع) را انکار کرد. عبارت والناس بعد صنائع لنا که در نامه‌ی 28 نهج‌البلاغه به کار رفته است بیانگر فضیلتی برای ائمه(ع) است. اغلب شارحین[1] صنائع را در این عبارت پرورش‌یافته معنا کرده‌اند. برخی نیز ...  بیشتر

قرآن پژوهی
ساختار روابط مسلمانان از رهگذر تحلیل مضمون ارتباط ولایی در قرآن کریم

فاطمه علایی رحمانی؛ زینب پورکاویان؛ فرشته معتمد لنگرودی

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، صفحه 277-308

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.64973.1778

چکیده
  روابط افراد و جوامع مسلمان با دیگر افراد و ملل مسلمان و غیرمسلمان از موضوعاتی است که در آیات قرآن کریم بدان پرداخته شده است. لزوم مرزبندی از مسائل مرتبط به روابط مسلمانان است در اسلام و آیات الهی بدان تأکید شده است. گاه مرزبندی در حوزه‌ی جغرافیایی و زمینی است؛ گاه در مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و دینی. با توجه به‌ضرورت مرزبندی اعتقادی، ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی تأثیر ابزار «سمع» بر تربیت انسان از منظر قرآن

مجید منهاجی؛ علی شریفی

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، صفحه 309-321

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.71874.1898

چکیده
  ابزار «سمع» از نعمت‍های الهی و از ملزومات اصلی بدن بوده و بسیاری از ادراکات از این طریق انجام می‌پذیرد. سمع نخستین حس فعال در وجود انسان قبل و بعد از تولد است. این واژه در قرآن، در چهار معنای گوش، فعل شنیدن، فهم و ادراک و قبول و فرمان‌بری از حق به‍کار رفته است. این مقاله بارویکردی توصیفی_تحلیلی به بررسی ابزار «سمع» بر تربیت ...  بیشتر