منصور پهلون؛ قاسم درزی
دوره 4، شماره 10 ، فروردین 1392، صفحه 7-20
چکیده
دانشمندان علوم قرآنی و مفسّران تعاریف گوناگونی از تفسیر ارائه کرده‌اند. برخی به تبیین و شرح الفاظ و ترکیبات تأکید کرده‌اند و برخی دیگر از کشف مراد الله سخن گفته‌اند. غیر از کاستی‌هایی که در این تعاریف هست، لازم است در موضوع ابزارهایی که ما را به این اهداف می‌رساند، بحث شود. در این تحقیق نشان داده شده است که دانستن ادبیّات عرب و شعر ...
بیشتر
دانشمندان علوم قرآنی و مفسّران تعاریف گوناگونی از تفسیر ارائه کرده‌اند. برخی به تبیین و شرح الفاظ و ترکیبات تأکید کرده‌اند و برخی دیگر از کشف مراد الله سخن گفته‌اند. غیر از کاستی‌هایی که در این تعاریف هست، لازم است در موضوع ابزارهایی که ما را به این اهداف می‌رساند، بحث شود. در این تحقیق نشان داده شده است که دانستن ادبیّات عرب و شعر و لغت شرط کافی برای تفسیر نیست و کسانی که با استمداد از این روش به تفسیر قرآن پرداختهاند، به لغزشهایی گرفتار شده‌اند. همچنین، نیازمندی مفسّر به احادیث و اقوال پیامبر اکرم (ص) و ائمّة معصومین (ع) از اوّلیّات تفسیر محسوب می‌شود و این دستاورد توسّط شواهد بسیاری در قرآن و حدیث مورد تأیید قرار می‌گیرد.
محمد حسین بیات
دوره 4، شماره 10 ، فروردین 1392، صفحه 21-44
چکیده
آیین مقدّس اسلام یک آیین فطری است. مسألة أخذ میثاق که بارها در قرآن مجید (از جمله الحدید/8)1وارد آمده، به همین نکته اشارت دارد. شایان ذکر آنکه، جمیع احکام شرع مقدّس اسلام، اعمّ از احکام تکلیفی که بر اساس اقتضاء و تخییر جعل شده‌اند و احکام وضعی که قراردادهای الهی در زندگی عادی بشر می‌باشند، معالیل مصالح و مفاسد می‌باشند؛ یعنی اگر کسی ...
بیشتر
آیین مقدّس اسلام یک آیین فطری است. مسألة أخذ میثاق که بارها در قرآن مجید (از جمله الحدید/8)1وارد آمده، به همین نکته اشارت دارد. شایان ذکر آنکه، جمیع احکام شرع مقدّس اسلام، اعمّ از احکام تکلیفی که بر اساس اقتضاء و تخییر جعل شده‌اند و احکام وضعی که قراردادهای الهی در زندگی عادی بشر می‌باشند، معالیل مصالح و مفاسد می‌باشند؛ یعنی اگر کسی واجبی از واجبات دینی را امتثال نماید، به مصلحتی عاجل یا آجل دست یابد و به عکس اگر انسان مکلّفی از ارتکاب حرامی از محرّمات شرعی باز ایستد، از مفسده‌ای دنیایی یا اُخروی نجات یابد. در احکام وضعی نیز داستان از همین قرار است؛ یعنی اگر کسی مثلاً از راه ازدواج شرعی تشکیل خانواده دهد و دارای اولادی گردد، به مصلحتی دست یافته باشد، لیکن اگر از راه هوای نَفس رود و از شیطان پیروی نماید و از راه غیر مشروع صاحب اولادی گردد، گرفتار مفسده‌ای می‌شود. تقیّه نیز که یکی از احکام شرع مقدّس اسلام است، از این قانون مستثنا نمی‌باشد. چه اگر کسی در صورت وجوب تقیّه بدان عمل نکند، به خود و دین اسلام زیان رساند و نیز اگر به تقیّه عمل کند، به مصالح دست یابد و دین را از خطر برهاند. نویسندة مقاله در این جستار کوشش نموده تا حقیقت و ماهیّت حُکم تقیّه که یکی از احکام دین مبین اسلام است، بیان نماید و تا حدودی به فلسفۀ این حُکم اشارت کند و نقش معصومان(ع) و به خصوص امام رضا(ع) را در بیان و تبیین این حُکم بسیار مهمِّ الهی نشان دهد.
مجید معارف؛ حامد دژ آباد
دوره 4، شماره 10 ، فروردین 1392، صفحه 45-66
چکیده
برخی از مفسّران و متکلّمان اهل سنّت کوشیده‌اند برای آنچه پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)رخ داد، مستندات قرآنی بیابند. یکی از این مستندات، آیة 69 از سورة نساء به انضمام آیة ششم و هفتم سورة حمد است که در نظر برخی از مفسّران اهل سنّت از جایگاه خاصّی در مبحث خلافت برخوردار است و یکی از مستندات و دلایل آنان برای اثبات خلافت ابوبکر می‌باشد. به نظر ...
بیشتر
برخی از مفسّران و متکلّمان اهل سنّت کوشیده‌اند برای آنچه پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)رخ داد، مستندات قرآنی بیابند. یکی از این مستندات، آیة 69 از سورة نساء به انضمام آیة ششم و هفتم سورة حمد است که در نظر برخی از مفسّران اهل سنّت از جایگاه خاصّی در مبحث خلافت برخوردار است و یکی از مستندات و دلایل آنان برای اثبات خلافت ابوبکر می‌باشد. به نظر میرسد که اختلاف در تعیین مصداق «صدّیق» که به دلیل روایات متعارض بهوجود آمده، زیربنای بسیاری از اختلافات مفسّران فریقین را پیرامون این آیه شکل داده است، بهطوریکه روشن شدن مصداق این تعبیر، بسیاری از این اختلاف اقوال را از بین میبرد. این نوشتار دلایل روایی فریقین را مورد بررسی سندی و دلالی قرار داده و معلوم میگرداند که روایات مورد ادّعای اهل سنّت مبنی بر صدّیق بودن ابوبکر ـ حتّی بر مبنای منابع رجالی خودشان ـ ضعیف و غیر قابل استناد است و در نتیجه، سخنان ایشان به هیچ روی ارزش علمی ندارد.
جمال فرزندوحی؛ فاطمه احمدی
دوره 4، شماره 10 ، فروردین 1392، صفحه 67-84
چکیده
خانواده کوچک‌ترین اجتماع انسانی است که روابط اعضای آن در درجة نخست از پیوند عاطفی و خونی نشأت می‌گیرد و هر یک از اعضای خانواده نقشی دارند و این نقش‌ها پدیدآورندة روابطی هستند که تکالیف و حقوق خاصّی را ایجاد می‌کنند. نقش همسری، پدری، مادری و فرزندی نقش‌هایی هستند که در خانواده وجود دارند. این نقش‌ها رابطه‌ای حقوقی را میان اعضای ...
بیشتر
خانواده کوچک‌ترین اجتماع انسانی است که روابط اعضای آن در درجة نخست از پیوند عاطفی و خونی نشأت می‌گیرد و هر یک از اعضای خانواده نقشی دارند و این نقش‌ها پدیدآورندة روابطی هستند که تکالیف و حقوق خاصّی را ایجاد می‌کنند. نقش همسری، پدری، مادری و فرزندی نقش‌هایی هستند که در خانواده وجود دارند. این نقش‌ها رابطه‌ای حقوقی را میان اعضای خانواده پدید میآورد. اجرای احکام حقوقی در خانواده، حافظ نظم خانواده به عنوان جزئی از جامعه است و همچنین شناخت احکام اخلاقی خانواده و عمل به آنها، محبّت خانوادگی را سالم و بارور نگاه میدارد و در سایة باروری نهال محبّت، نظم خانوادگی استوار میماند. هدف این پژوهش، شناخت و بیان حقوق و اخلاق در نظام خانواده است و روش تحقیق در جمعآوری اطّلاعات، توصیفی ـ کتابخانهای می‌باشد.
حمیدرضا بصیری؛ مینا شریعتی
دوره 4، شماره 10 ، فروردین 1392، صفحه 85-102
چکیده
در تقسیمات قرآنی، «سوره» بیشترین اهمیّت را دارد؛ زیرا خداوند تمام انسان‌ها را برای آوردن یک سوره به مبارزه دعوت کرده، ولی دربارۀ حدّی کمتر از سوره، ادّعای عجز نشده است. تقسیم قرآن به سوره خاستگاه بشری ندارد، بلکه پیامبر (ص) مطابق اقراء خداوند و دستور فرشتۀ وحی، نزول هر بسمله‌ای را آغاز فصلی جدید در وحی تلقّی می‌کرد و معاصران ...
بیشتر
در تقسیمات قرآنی، «سوره» بیشترین اهمیّت را دارد؛ زیرا خداوند تمام انسان‌ها را برای آوردن یک سوره به مبارزه دعوت کرده، ولی دربارۀ حدّی کمتر از سوره، ادّعای عجز نشده است. تقسیم قرآن به سوره خاستگاه بشری ندارد، بلکه پیامبر (ص) مطابق اقراء خداوند و دستور فرشتۀ وحی، نزول هر بسمله‌ای را آغاز فصلی جدید در وحی تلقّی می‌کرد و معاصران نزول، مخصوصاً کاتبان وحی، با این امر آشنا بوده‌اند. این پرسش وجود دارد که سوره چه ویژگیی دارد که خداوند برای تحدّی با مخالفان، آوردن آن را مطالبه کرده است؟! چرا یک یا چند آیه می‌تواند کلام بشر باشد، ولی آوردن سوره، حتّی اگر مانند سورۀ کوثر تنها سه آیه باشد، از توان بشر خارج است؟ آیا چینش آیات درون سورهها حکیمانه و برای غرض خاصّی است؟ اگر پاسخ به این سؤال مثبت است، حکمت قرار گرفتن مجموعه‌ای از آیات در ساختاری به نام سوره چیست؟ چرا تقسیمبندی کلّ آیات قرآن به 114 سوره، موضوعمحور و مطابق با اسلوب متداول کُتُب علمی نیست؟ به عنوان مثال، چرا ابتدا سوره‌های اعتقادی با موضوع توحید، نبوّت، معاد و ... جدا از قصص و احکام و سایر موضوعات مطرح نگردیده است؟ این مقاله با روش توصیفی در صدد پاسخ به این سؤالات است. هر سوره مشتمل بر حکمتی الهی است که انسان را در مسیر کمال هدایت می‌کند.امکان ندارد سوره حکمتی داشته باشد، امّا آیات آن در راستای تحقّق آن حکمت نقشی ایفا نکنند. لذا سوره مجموعه‌ای هدفمند و منسجم است. خداوند با شناختی که از انسان، استعدادها و نیازهای وی دارد، برنامه‌ای کامل برای سعادت او ارائه داده است. لذا سخن او مخاطب‌محور و هدایتی است که بشر با علم محدودش نسبت به خویش و خدا و طریق رسیدن به او، هرگز توان آوردن چنین چیزی را ندارد.
مهدی سبحانی نژاد؛ نجمه احمد آبادی آرانی؛ زهره عسگری
دوره 4، شماره 10 ، فروردین 1392، صفحه 103-126
چکیده
پژوهش حاضر با استفاده از روشتحلیلاسنادی، ابتدا به ترسیم مضرّات رسانه‌های دیجیتالی اقدام نموده، سپس با بهره‌گیری از آیات قرآن کریم به ارائة راهکارهایی در جهت مصون‌سازی جامعه از مضرّات مذکور پرداخته است. یافته‌ها نشان داد که مضرّات رسانه‌های نوین را می‌توان در ابعاد فردی (روحی ـ روانی)، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی مورد بررسی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با استفاده از روشتحلیلاسنادی، ابتدا به ترسیم مضرّات رسانه‌های دیجیتالی اقدام نموده، سپس با بهره‌گیری از آیات قرآن کریم به ارائة راهکارهایی در جهت مصون‌سازی جامعه از مضرّات مذکور پرداخته است. یافته‌ها نشان داد که مضرّات رسانه‌های نوین را می‌توان در ابعاد فردی (روحی ـ روانی)، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی مورد بررسی قرار داد. عمدهترین راهکارهای مأخوذ از قرآن کریم در خصوص دفع مضرّات مذکور نیز به ترتیب در مضرّات فردی (روحی ـ روانی) شامل راهکارهایی چون تقوای حضور و ارتباطات متقابل اجتماعی و رویکرد معنویّتگرایی، در مضرّات اجتماعی شامل راهکارهایی چون ازدواج، پرهیز از شایعهپراکنیهای رسانهای با تأکید بر واقعیّتمحوری،امر به معروف و نهی از منکر در مقابل انحرافات اجتماعی، در مضرّات فرهنگی شاملراهکارهایی چون آمادگی کامل برای تهاجمات فرهنگی، مدیریّت ارزشی در رسانهها، منع از شیطانپرستی در مضرّات سیاسی شامل راهکارهایی چون تأکید بر هویّت حقیقی خود، استکبارستیزی، عبرتآموزی از سرنوشت گذشتگان و در مضرّات اقتصادی شامل راهکار اصلاح الگوی مصرف و پرهیز از تجمّلپرستی می‌باشند.
داوود معماری؛ رسول زمردی
دوره 4، شماره 10 ، فروردین 1392، صفحه 127-160
چکیده
ترس، واکنشی هیجانی است که از تعبیر انسان از موقعیّت‌های تهدیدانگیز برای سلامتی او منشأ می‌گیرد.منبع و درک مخاطرات می‌تواند روانی یا جسمانی باشد.ترس مکانیزم دفاعی آدمی را بر می‌انگیزد و به عنوان علامت هشدار برای صدمة احتمالی جسمانی یا روانی عمل می‌کند. بنابراین، ترس یکی از مواهب الهی است و نقش بسزایی در زندگی انسان ایفا می‌کند ...
بیشتر
ترس، واکنشی هیجانی است که از تعبیر انسان از موقعیّت‌های تهدیدانگیز برای سلامتی او منشأ می‌گیرد.منبع و درک مخاطرات می‌تواند روانی یا جسمانی باشد.ترس مکانیزم دفاعی آدمی را بر می‌انگیزد و به عنوان علامت هشدار برای صدمة احتمالی جسمانی یا روانی عمل می‌کند. بنابراین، ترس یکی از مواهب الهی است و نقش بسزایی در زندگی انسان ایفا می‌کند و موجب حفظ حیات وانسان می‌شود و عدم وجود آن سبب بروز انواع اختلالات روانی و رفتاری میگردد. از دیدگاه قرآن کریم آنچه در هیجان ترس بیشترین اهمیّت را دارد، منبع ترس است. به این معنی اگر منبع ترس، تهدیدی واقعی باشدکه به اهداف و سلامتی انسان آسیب برساند، ترس پسندیده است، ولی چنانچه منبعث از عاملی غیرواقعی باشد و تهدیدی جدّی برایسعادت انسان نباشد، ترسی ناپسند خواهد بود. با این دیدگاه، قرآن کریم انواع هیجان ترس را بر شمرده و برای مدیریّت هر کدام راهکارهای ارزشمندی ارائه فرموده است.
