قرآن پژوهی
افسانه تندرو
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تبیین مبانی فلسفی انسان صبور در قرآن کریم و راهکارهای تقویت صبر در معلمان ابتدایی انجام شدهاست. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع تحلیل محتوا و الگوی تحلیلی فرانکنا بوده است. جامعه پژوهش حاضر را کلیه آیات قرآن کریم که به صبر و انسان صبور پرداخته است تشکیل میدهد که با روش نمونهگیری هدفمند و مراجعه به تفسیرهای آن (تفسیرجوادی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تبیین مبانی فلسفی انسان صبور در قرآن کریم و راهکارهای تقویت صبر در معلمان ابتدایی انجام شدهاست. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع تحلیل محتوا و الگوی تحلیلی فرانکنا بوده است. جامعه پژوهش حاضر را کلیه آیات قرآن کریم که به صبر و انسان صبور پرداخته است تشکیل میدهد که با روش نمونهگیری هدفمند و مراجعه به تفسیرهای آن (تفسیرجوادی آملی) مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور جمعآوری اطلاعات از فیش جمعآوری اطلاعات استفاده شد. نتایج تحلیل محتوای عرفی و تحلیل استنتاجی پژوهش حاضر نشان داد که مبانی فلسفی انسان صبور در مبانی هستی شناسی، معرفتشناسی، انسانشناسی، ارزششناسی و زیباشناسی مصادیقی را در آیات نشان داده است. راهکارهای تقویت انسان صبور در معلمان ابتدایی شامل یاری خواستن از خداوند و عبادت و راز نیاز، سفارش به صبر و ایستادگی، الگوگیری و پیروی از الگوهای صبر و یادآوری آثار و فواید صبر و شکیبایی بوده است که میتوان با آموزش و توانمندسازی معلمان در این راهکارها، منجر به تقویت صبر در آنان شد.
قرآن پژوهی
جواد محمدی؛ احسان ترکاشوند
چکیده
یکی از مهمترین انگیزههای حرکتی در انسان رقابت است که ریشه آن در مواردی چون احساس کمبود، حسادت، رهایی از نقص و به دست آوردن کمال است. تحقق رقابت در جامعه و در بین افراد زمینههای شکلگیری رقابت مثبت و منفی را به همراه دارد که در عرف از آن به چشموهمچشمی یاد میشود که در دو زمینه مثبت و منفی میتواند موردتوجه قرار گیرد. ازآنرو ...
بیشتر
یکی از مهمترین انگیزههای حرکتی در انسان رقابت است که ریشه آن در مواردی چون احساس کمبود، حسادت، رهایی از نقص و به دست آوردن کمال است. تحقق رقابت در جامعه و در بین افراد زمینههای شکلگیری رقابت مثبت و منفی را به همراه دارد که در عرف از آن به چشموهمچشمی یاد میشود که در دو زمینه مثبت و منفی میتواند موردتوجه قرار گیرد. ازآنرو نگارنده با روش توصیفی- تحلیلی و از نوع کتابخانهای به بررسی موضوع چشموهمچشمی مثبت و منفی با توجه به آیه 108 سوره یوسف و آیه 179 سوره اعراف پرداخته است. با تحلیل آیات قرآنی و مستندات روایی فریقین در خصوص این آیات به یافتههای پیش رو دستیافتیم. غفلت عامل اصلی رقابت و چشموهمچشمی منفی و بصیرت عامل اصلی رقابت و چشموهمچشمی مثبت میباشد.
یاسر تک فلاح؛ فاطمه نظری؛ صابر طالبی
چکیده
رویکرد اصلی در آموزههای دینی با توجه به هدف غایی دین که قرب الهی است، مصون داشتن انسانها از گناه و لغزش میباشد. مسئلة اصلی جامعة و آسیبهای فردی و اجتماعی که در آن مشاهده میشود، ناشی از عمل نکردن و یا عدم آگاهی نسبت به آموزههای دینی است. یکی از اجزای نظام بازدارندگی از گناه در آموزههای دینی، تقویت حساسیت اجتماع در برابر لغزشهای ...
بیشتر
رویکرد اصلی در آموزههای دینی با توجه به هدف غایی دین که قرب الهی است، مصون داشتن انسانها از گناه و لغزش میباشد. مسئلة اصلی جامعة و آسیبهای فردی و اجتماعی که در آن مشاهده میشود، ناشی از عمل نکردن و یا عدم آگاهی نسبت به آموزههای دینی است. یکی از اجزای نظام بازدارندگی از گناه در آموزههای دینی، تقویت حساسیت اجتماع در برابر لغزشهای عناصر جامعه است. امربهمعروف و نهیازمنکر سازوکار پیشبینیشده است که در قرآن و روایات بهعنوان یک فریضه و زمینهساز احیای سایر فرایض از آن یادشده است و جامعة اسلامی را در برابر گناه و معصیت حساس نموده و بدین ترتیب مسئولیتی همگانی برای دعوت به نیکیها و نهی از بدیها و گناهان به آحاد جامعه اعطا میکند. این پژوهش بهضرورت این فریضه از منظر آمران و ناهیان، مخاطبان، اجتماع، اولویتها، الزامات و بایستهها و نقش حکومت اسلامی در بهسازی محیط اجتماع و سوق دادن بهسوی پرهیزکاری، موردمطالعه قرار میدهد.
حدیث پژوهی
مریم سرگزی؛ ولی الله حسومی
چکیده
روایت سینمایی یکی از انواع روشهای تصویرگری است؛ در این روش گوینده بدون در نظر داشتن عناصر سینمایی، مطالب موردنظر خود را بهگونهای بیان میکند که مخاطب موقع شنیدن، آنها را همچون فیلم در مقابل خود میگیرد و میتوان این عناصر سینمایی را در بیان او مشاهده کرد. این روش از ابعاد مختلف قابل بررسی است؛ نوشتار حاضر با توجه به ویژگیهای ...
بیشتر
روایت سینمایی یکی از انواع روشهای تصویرگری است؛ در این روش گوینده بدون در نظر داشتن عناصر سینمایی، مطالب موردنظر خود را بهگونهای بیان میکند که مخاطب موقع شنیدن، آنها را همچون فیلم در مقابل خود میگیرد و میتوان این عناصر سینمایی را در بیان او مشاهده کرد. این روش از ابعاد مختلف قابل بررسی است؛ نوشتار حاضر با توجه به ویژگیهای بلاغی برجسته در کلام حضرت علی (ع) به بررسی کاربرد و ظرفیتهای این هنر در خطبه 91 نهجالبلاغه پرداخته که حاوی گزارشات و روایات مختلف است. بر این اساس به روش توصیفی- تحلیلی سعی میشود تکنیکهای سینمایی در این خطبه معرفی و هنر امام علی علیهالسلام در هر مورد نشان داده شود. در پایان هر بخش نیز معمولاً صحنههایی از خطبه اول نهجالبلاغه که در راستای با این خطبه است و در بعضی موارد آیات قرآن بهعنوان شاهد آورده میشود. که حاصل پیوستاری زمان، طبیعت و انسان بهعنوان بدنهای واحد از حیات است.
قرآن پژوهی
طاهره محسنی؛ خدیجه احمدی بیغش
چکیده
یکى از علومی که در فهم، ترجمه و تفسیر کلام الهى تأثیر مستقیم دارد، «علم قرائات قرآن کریم» است. به همین سبب، این علم از دیرباز، موردتوجه مفسران قرآن بوده و تلاش جمعىِ ایشان بر این بوده که با توجه به قرائتهای مختلف و تأثیر دادن آنها در فهم قرآن، بتوان بهترین برداشت را مطابق قرائت مقبول عرضه نمود. همین اثرگذارى، در تفسیر نیز خود ...
بیشتر
یکى از علومی که در فهم، ترجمه و تفسیر کلام الهى تأثیر مستقیم دارد، «علم قرائات قرآن کریم» است. به همین سبب، این علم از دیرباز، موردتوجه مفسران قرآن بوده و تلاش جمعىِ ایشان بر این بوده که با توجه به قرائتهای مختلف و تأثیر دادن آنها در فهم قرآن، بتوان بهترین برداشت را مطابق قرائت مقبول عرضه نمود. همین اثرگذارى، در تفسیر نیز خود را مینمایاند. پرسشی که این پژوهش درصدد پاسخگویی به آن است آنکه اختلاف قرائات در فهم و تفسیر برخی از آیات سوره بقره چه تأثیری دارد؟ لذا پس از مرور بر تعاریف و عناوین پایهای، فرش الحروف آیات سوره بقره که اختلاف قرائات از میان هفت قرائت مشهور (قرائات سبع)، بر تفسیر آنان تأثیر دارند شمارش و مورد بررسی و مقایسه قرارگرفته است. از رهگذر این بررسى و مقایسه، میزان تطابق برخی تفاسیر با روایت حفص از عاصم بهعنوان مشهورترین قرائت در میان مسلمانان مشخص خواهد شد.
حدیث پژوهی
پروین بهارزاده؛ سمیرا دوست نواز
چکیده
بالاترین هدف ادیان الهی ارتقای معنوی انسان است. اسلام، انسان را دارای ابعاد و وجوه متعدد دانسته و از تأثیر و تأثر ابعاد مختلف وجودی او سخن گفته و رشد و کمال وی را در تمام ابعاد مدنظر داشته است. نظام اخلاقی ترسیمشده از سوی درس آموختگان این مکتب میتواند بهترین الگو جهت حفظ سلامت و ارتقای انسان به بالاترین درجات کمال انسانی او باشد. ...
بیشتر
بالاترین هدف ادیان الهی ارتقای معنوی انسان است. اسلام، انسان را دارای ابعاد و وجوه متعدد دانسته و از تأثیر و تأثر ابعاد مختلف وجودی او سخن گفته و رشد و کمال وی را در تمام ابعاد مدنظر داشته است. نظام اخلاقی ترسیمشده از سوی درس آموختگان این مکتب میتواند بهترین الگو جهت حفظ سلامت و ارتقای انسان به بالاترین درجات کمال انسانی او باشد. گفتار یکی از مهمترین وجوه در هندسۀ ششوجهی نظام اخلاق فردی ترسیمشده از سوی حضرت علی (ع) در نهجالبلاغه است. ازاینرو اصلاح ادبیات زبانی گامی مهم در بسامانی نظام اخلاقی و درنتیجه تضمین سلامت فرد است. از منظر امام (ع) بدون بسامانی گفتار، ساختار اخلاق و نظامِ ایمان، بسامان نمیشود. در مقالۀ حاضر مصادیقی از گفتار سلامتافزا از منظر امیرمومنان (ع) از کتاب شریف نهجالبلاغه گردآوری شده است. گفتار پروامدارانه و بخردانه، ادبیات نرم و ملایم، کلام مبتنی بر صدق، کمگویی، سخن حق، انتقاد سازنده، راز و نیاز و مناجات با خداوند و... از مهمترین عوامل ارتقا بخش سلامت روحی، معنوی و اخلاقی فرد شمرده میشود.
محمد حسین بیات؛ نجمه قربانی افخم؛ عباس اشرفی
چکیده
قرآن در بسیاری از سورهها به نقل وقایعی از امتهای گذشته میپردازد. وجوه گوناگونی از این داستانها قابل بررسی است که یکی از مهمترین آنها اعجاز و امور خارقالعادهای است که در بستر نقل حوادث گوناگون مطمح نظر قرار گرفته است. برخی با تکیه بر تفسیری که علم از وقایع جهان پیرامون بشر ارایه میکند، به تاویل این داستانها پرداختهاند. ...
بیشتر
قرآن در بسیاری از سورهها به نقل وقایعی از امتهای گذشته میپردازد. وجوه گوناگونی از این داستانها قابل بررسی است که یکی از مهمترین آنها اعجاز و امور خارقالعادهای است که در بستر نقل حوادث گوناگون مطمح نظر قرار گرفته است. برخی با تکیه بر تفسیری که علم از وقایع جهان پیرامون بشر ارایه میکند، به تاویل این داستانها پرداختهاند. آنها معتقدند بازخوانی امور خارقالعاده در قصص قرآن با نظرداشت دستیافتن علوم تجربی به تبیین علیّ و معلولی بسیاری از رخدادها، همراه با پیشرفت علوم انسانی و پیدایش دیدگاههای مختلف، میتواند در بسیاری از موارد وجود اعجاز در این داستانها را با تردید مواجه سازد. آیتالله جوادی آملی از جمله مفسرانی است که با تکیه بر ادله گوناگون، دیدگاههای منکران را نقد نموده است. تحلیل آرای ایشان در این حوزه، با بهرهگیری از روش توصیفی-تحلیلی و نیز ابزار نمودار، مبانی و گامهای استدلالی مواجهه با رویکردهای مخالف اعجاز در داستانهای قرآن را نمایان میسازد که در نوشتار حاضر مورد توجه قرار گرفته است.
بی بی سادات رضی بهابادی؛ فتحیه فتاحی زاده؛ لیلا مرتاض
چکیده
نظریه بینامتنیت رویکردی است که روابط بین متون و چگونگی ارتباط بین آنها را بررسی میکند. در این رویکرد دلالتهای گوناگون متون در فضای متون دیگر آشکار میشود. کاربست این نظریه در مطالعات دینی در تبیین پیوند عمیق قرآن و عترت است. در این پژوهش دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه با موضوع آغاز ماه رمضان در دو سطح لایههای ظاهری و باطنی متن ...
بیشتر
نظریه بینامتنیت رویکردی است که روابط بین متون و چگونگی ارتباط بین آنها را بررسی میکند. در این رویکرد دلالتهای گوناگون متون در فضای متون دیگر آشکار میشود. کاربست این نظریه در مطالعات دینی در تبیین پیوند عمیق قرآن و عترت است. در این پژوهش دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه با موضوع آغاز ماه رمضان در دو سطح لایههای ظاهری و باطنی متن بررسی و تبیین میشود. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال کشف افق معنایی جدید از این دعا است. روابط بینامتنی با سه گونه ساختاری و مضمونی و واژگانی پیگیری شده است. نتایج به دست آمده از پژوهش، گویای آن است که حضرت در طول این دعا از ساختارهای مختلف قرآنی در موضوعاتی همچون نزول قرآن در ماه رمضان و شب قدر، درخواست ملحق شدن به بندگان صالح، حمد خداوند بر نعمت هدایت و غیره بهره بردهاند به گونهای که قرآن در درخواستهایشان تجلّی یافتهاست.
محمد شریفی
چکیده
ارتباط خداوند با انسان، صرفاً از طریق وحی تشریعی بر پیامبران نیست؛ بلکه بر غیر پیامبران هم وحی میشود که از آن به وحی تسدیدی یا وحی تأییدی یا الهام، تعبیر شده است. این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی، انجام شده در صدد پاسخ به این پرسش است که اولاً انواع وحی الهی چیست و ثانیاً تفاوت وحی تسدیدی با سایر اقسام وحی چیست؟ نتایج پژوهش، ...
بیشتر
ارتباط خداوند با انسان، صرفاً از طریق وحی تشریعی بر پیامبران نیست؛ بلکه بر غیر پیامبران هم وحی میشود که از آن به وحی تسدیدی یا وحی تأییدی یا الهام، تعبیر شده است. این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی، انجام شده در صدد پاسخ به این پرسش است که اولاً انواع وحی الهی چیست و ثانیاً تفاوت وحی تسدیدی با سایر اقسام وحی چیست؟ نتایج پژوهش، گویای این است که در «وحى تسدیدی»، خداوند، هر بنده مؤمنی را که قصد و نیت انجام کارهای خیر دارد، در انجام کار خیر از طریق الهام تأیید میکند. این وحی که شامل حال پیامبران، امامان معصوم و اولیای الهی است، از نظر ماهیت، تفاوتى با الهام ندارد و به عبارت دیگر، وحی تسدیدی، همان الهام به انجام عمل است؛ اما بین وحی تسدیدی با وحی تشریعی و تحدیث، تفاوتهای دقیقی وجود دارد.
نوروز امینی؛ محبوبه رضانیا
چکیده
نخستین مفسر قرآن، طبق صریح قرآن، پیامبر است. پس از پیامبر با حضور بزرگان صحابه، به عنوان نخستین مراجع تفسیری آن روزگار، در شهرهای بزرگ آن عصر، همچون مکه، مدینه، کوفه و بصره، جغرافیای تفسیر و مباحث آن توسعه یافت و عالمان رشدیافته در این مراکز، گامهایی استوار در توسعه تفسیر برداشتند. با این حال توسعه جغرافیای تفسیر همیشه به سود این ...
بیشتر
نخستین مفسر قرآن، طبق صریح قرآن، پیامبر است. پس از پیامبر با حضور بزرگان صحابه، به عنوان نخستین مراجع تفسیری آن روزگار، در شهرهای بزرگ آن عصر، همچون مکه، مدینه، کوفه و بصره، جغرافیای تفسیر و مباحث آن توسعه یافت و عالمان رشدیافته در این مراکز، گامهایی استوار در توسعه تفسیر برداشتند. با این حال توسعه جغرافیای تفسیر همیشه به سود این دانش نبوده و در مواردی، بنا به دلایل متعدد، آسیبهایی بر پیکره تفسیر وارد ساخته است. این مقاله مکتب تفسیری بصره را از این منظر مورد مطالعه قرار میدهد و میکوشد تا از رهگذر ارائه تصویری دقیق از حوزه تفسیری بصره، مهمترین آسیبها و انحرافهای تفسیر بصره را بررسی کند. یافتهها حاکی از آن است که تفسیر بصره از جریانهای تفسیرگریزی، جریان اعتزال، جریان اهل حدیث و جریان اهل رای به شدت متأثر بوده و به همین خاطر آسیبهایی چند از این رهگذر متوجه تفسیر بصره شدهاست.
سروش شهریاری نسب؛ فرزاد دهقانی؛ عیسی علیزاده منامن
چکیده
مطالعه نظم قرآن که گاهی ذیل بحث اعجاز مطرح میشود، با رویکردها، مدلها و روشهای گوناگون بررسی میشود، نوشتار پیشرو رویکردِ جدیدی به بررسی مسئله انتظام متنی قرآن با رویکرد زبانشناسی دارد و بعد از الگو قرار دادن مطالعات زبانشناسی متن، ابعاد تازهای از این انتظام مشخص میکند. روش مورد اتخاذ به ساختار بنیاد-خرد؛ که منجر ...
بیشتر
مطالعه نظم قرآن که گاهی ذیل بحث اعجاز مطرح میشود، با رویکردها، مدلها و روشهای گوناگون بررسی میشود، نوشتار پیشرو رویکردِ جدیدی به بررسی مسئله انتظام متنی قرآن با رویکرد زبانشناسی دارد و بعد از الگو قرار دادن مطالعات زبانشناسی متن، ابعاد تازهای از این انتظام مشخص میکند. روش مورد اتخاذ به ساختار بنیاد-خرد؛ که منجر به رونمایی از ساختارهای پیچیدهای چون؛ خوشهای، شبکهایواژهمحور، ساختار متقارن، چینش تصدیری، چند پایگی متوازی، مطابقه شدهاست و ساختار آوا-بنیاد خرد؛ که در آن فواصل، تکرار حروف مقطعه در ابتدای سود و واج آرایی با نغمه حروف است تقسیم میشود. با تحلیل بافتهای مجزا و با محور قرار دادن معنا در کنار ساختار ذیل هر بخش، نوعی وحدت رویه در بافت قرآن کشف و این امر منتج به ارتباط بسیار پیچیده، ولی حقیقی در این شکل از واحدهای قرآنی شده و نمایی جدید از بعد اعجاز قرآن را با رویکرد زبانشناسی نمایان میسازد.
فهیمه شریعتی؛ محبوبه صمصامی
چکیده
احساس حرمت، عزت و کرامت برای خود که در متون دینی و اخلاقی مبتنی بر وحی از دیرباز به دو صورت مذموم و ممدوح موردتوجه بوده است در متون روانشناسی جدید تحت عنوان عزتنفس و تنها بهصورت مثبت موردتوجه قرار گرفته و مؤلفهها و علائم و نتایجی برای آن بیان شده است. بررسی دعای مکارم الاخلاق در صحیفه سجادیه بهعنوان یک متن معتبر اخلاق وحیانی، ...
بیشتر
احساس حرمت، عزت و کرامت برای خود که در متون دینی و اخلاقی مبتنی بر وحی از دیرباز به دو صورت مذموم و ممدوح موردتوجه بوده است در متون روانشناسی جدید تحت عنوان عزتنفس و تنها بهصورت مثبت موردتوجه قرار گرفته و مؤلفهها و علائم و نتایجی برای آن بیان شده است. بررسی دعای مکارم الاخلاق در صحیفه سجادیه بهعنوان یک متن معتبر اخلاق وحیانی، توجه ویژه امام سجاد علیهالسلام بر عواملی مانند بخشش و گذشت، دعا و طلب خیر و شفا برای بهبود بخشی به رذایل اخلاقی دیگر انسانها، تقویت حرمت و تکریم نفس، هدفمندی و اصلاح و تکمیل نیت را نشان میدهد. این مسائل در روانشناسی جدید در مجموعهای به نام عزتنفس که دانش جدید از طریق تجربه حسی به زاویهای از آن الزامات رسیده قابل مشاهده است. در عین حال تفاوت عمدهای بین رهیافت دعای مکارم الاخلاق و روانشناسی در توجه به این عوامل وجود دارد که مایه افتراق دو نوع متن بوده و باعث تفاوت در برخی دستورات شده است. بررسی الزامات اخلاق و روانشناسی مدرن از یکسو نشاندهنده جهانبینی متفاوت متون اخلاقی مبتنی بر وحی با علوم مدرن است و از سوی دیگر دربردارنده این حقیقت است که بایدهای دستیابی به سعادت اخروی نهتنها با سود مادی منافات ندارد بلکه مسیر تحقق سود مادی نیز از آن میگذرد.
محمد شعبانپور
چکیده
علم کلام، علمی است که دربارۀ اصول و عقاید اسلامی بحث می کند و با استفاده از روشهای مختلف استدلال به دفع شبهات مخالفان میپردازد. حدیث نیز به معنای سخنی است که حاکی ازقول وفعل وتقریر معصوم باشد.این پژوهش باروش تحلیل محتوا به کارکرد حدیث درکلام می پردازد و این نتیجه به دست آمد که در دورۀ نخست کلام اسلامی بنای متکلمان بر آن ...
بیشتر
علم کلام، علمی است که دربارۀ اصول و عقاید اسلامی بحث می کند و با استفاده از روشهای مختلف استدلال به دفع شبهات مخالفان میپردازد. حدیث نیز به معنای سخنی است که حاکی ازقول وفعل وتقریر معصوم باشد.این پژوهش باروش تحلیل محتوا به کارکرد حدیث درکلام می پردازد و این نتیجه به دست آمد که در دورۀ نخست کلام اسلامی بنای متکلمان بر آن بود که اعتقادات اسلامی را با ذکر آیات و روایات بیان کنند و حتی دردوره کلام عقلی نیز حدیث به کلی کنار گذاشته نشده بود ولی امروزه یکی از مشکلات اساسی که در کلام وجود دارد فاصله گرفتن آن ازکلام نقلی است در حالی که حدیث در تبیین مسائل کلامی بهویژه در برخی از مسائل جدید آن، همچنان جایگاه برجستهای دارد. حدیث درتبیین مسائل کلامی بویژه دربرخی ازمسائل جدیدآن، همچنان جایگاه برجسته ای دارد و حائز اهمیت است .
قرآن پژوهی
فاطمه دسترنج
چکیده
با توجه به جایگاه و اهمیت معراج در کانون اندیشة اسلامی، خوانشهای گوناگونی از آیات مرتبط با این موضوع صورت پذیرفتهاست. تشکیک در وقوع معراج از سوی مستشرقان و نیز رؤیاانگاری آن از سوی برخی عالمان مسلمان، ضرورت واکاوی آرای تفسیری عالمان فریقین پیرامون این موضوع را دوچندان میکند. در این پژوهش، با روش توصیفیـ تحلیلی، آرای تفسیری ...
بیشتر
با توجه به جایگاه و اهمیت معراج در کانون اندیشة اسلامی، خوانشهای گوناگونی از آیات مرتبط با این موضوع صورت پذیرفتهاست. تشکیک در وقوع معراج از سوی مستشرقان و نیز رؤیاانگاری آن از سوی برخی عالمان مسلمان، ضرورت واکاوی آرای تفسیری عالمان فریقین پیرامون این موضوع را دوچندان میکند. در این پژوهش، با روش توصیفیـ تحلیلی، آرای تفسیری مرحوم طبرسی از علمای شیعه و شیخ یونینی از علمای اهل سنّت، پیرامون اصل وقوع معراج و اسراء، زمان، مکان و کیفیت وقوع، هدف و نیز معجزه بودن معراج و مسألة رؤیت الهی واکاوی گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بهرغم اختلافات فرقة حنبلی با مذهب تشیع، همگرایی بسیاری بین آرای یونینی و طبرسی پیرامون معراج و اسراء وجود دارد. مهمترین وجه اشتراک آنان اعتقاد به وقوع معراج در حالت بیداری و رخداد آن به صورت جسمانی و روحانی توأمان است که با معجزه بودن معراج سازگار است. با وجود اینکه هر دو در ارائة نظرتشان از دلایل عقلی و نقلی بهره بردهاند، در نوع منابع مورد استفاده، کمیّت پرداختن به موضوعات و نیز اقامة دلیل با هم اختلافاتی دارند. تأکید شیخ یونینی بیشتر بر کیفیت وقوع معراج است، در حالی که مرحوم طبرسی، علاوه بر تبیین کیفیت وقوع معراج به هدف معراج که همان رؤیت حجتهای شگفت خداوند از سوی پیامبر(ص) است نیز اشاره میکند.
قرآن پژوهی
زینب آزادبختی؛ خلیل پروینی
چکیده
در طول تاریخ مخصوصاً در عصرکنونی نیازهای مادی و جسمانی انسان بیشتر مورد حمایت واقع شده و برعکس نیازهای معنوی او که جنبه مهمتر آن است مورد بیتوجهی قرار گرفته و به فراموشی سپرده شده است. اگر آدمی از بُعد معنوی و روحانی وجود خویش غفلت نماید و حقیقت وجودی و اصالت خود را از یاد ببرد، دچار فقر معنوی شده است. شناخت مسئلهی فقر معنوی ...
بیشتر
در طول تاریخ مخصوصاً در عصرکنونی نیازهای مادی و جسمانی انسان بیشتر مورد حمایت واقع شده و برعکس نیازهای معنوی او که جنبه مهمتر آن است مورد بیتوجهی قرار گرفته و به فراموشی سپرده شده است. اگر آدمی از بُعد معنوی و روحانی وجود خویش غفلت نماید و حقیقت وجودی و اصالت خود را از یاد ببرد، دچار فقر معنوی شده است. شناخت مسئلهی فقر معنوی و آگاهی از علل آن موجب میشود که آدمی با زمینههای آن به مقابله جدی برخیزد و کوتاهی در این امر مهم علاوه بر اینکه جسم انسان را تهدید میکند، روح و روان او را نیز به مخاطره میاندازد. بدین منظور نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر آیه 19 سوره مبارکه حشر ضمن تبیین مؤلفههای فقر معنوی، به مهم-ترین علل آن پرداخته است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که مهمترین مؤلفههای فقر معنوی عبارتند از: خودنایابی، خدانایابی، خردگریزی و جهالت عملی و عوامل فقر معنوی عبارتند از: غفلت، عُجب و خودبینی، وابستگی به دنیا، محیط ناسالم و شیطان.