محمد حسین بیات
چکیده
در این جستار، اولاً به اختصار دیدگاه فلاسفه‌ی مشّاء و آخرین یافته‌های ایشان در اثبات وجود خدا با تکیه بر براهین وجوب و امکان و صدّیقین بررسی میشود. ثانیاً دیدگاه ویژه‌ی ملّاصدرا در باب برهان صدیقین بیان خواهد شد. نکته‌ی مهم آنکه نویسنده‌ی مقاله ریشه‌های فکری ملّاصدرا را بررسی کرده و نشان داده است که وی تحت‌تاثیر چه عواملی بدین ...
بیشتر
در این جستار، اولاً به اختصار دیدگاه فلاسفه‌ی مشّاء و آخرین یافته‌های ایشان در اثبات وجود خدا با تکیه بر براهین وجوب و امکان و صدّیقین بررسی میشود. ثانیاً دیدگاه ویژه‌ی ملّاصدرا در باب برهان صدیقین بیان خواهد شد. نکته‌ی مهم آنکه نویسنده‌ی مقاله ریشه‌های فکری ملّاصدرا را بررسی کرده و نشان داده است که وی تحت‌تاثیر چه عواملی بدین دیدگاه دست یافته است.
منصور پهلوان؛ حامد شریعتی نیاسر
چکیده
با وجود آنکه ولایت عصبه در حدیث و فقه امامیّه جایگاهی ندارد، امّا بسیاری از شارحان نهج‌البلاغه با استناد به حکمتِ «إِذَا بَلَغَ النِّسَاءُ نَصَّ الْحَقَائقِ فَالْعَصَبَةُ أَوْلَى»، از اولویّت عصبه بخصوص در امر تزویج بر ولایت مادر سخن گفته‌اند. این درحالی است که احادیث معارض در این باب فوق حدِّ احصاء است و اجمالی که در این ...
بیشتر
با وجود آنکه ولایت عصبه در حدیث و فقه امامیّه جایگاهی ندارد، امّا بسیاری از شارحان نهج‌البلاغه با استناد به حکمتِ «إِذَا بَلَغَ النِّسَاءُ نَصَّ الْحَقَائقِ فَالْعَصَبَةُ أَوْلَى»، از اولویّت عصبه بخصوص در امر تزویج بر ولایت مادر سخن گفته‌اند. این درحالی است که احادیث معارض در این باب فوق حدِّ احصاء است و اجمالی که در این حدیث وجود دارد، موجب تحمیل عقیدهی آنان بر نهج‌البلاغه گردیده است. همچنین حدیث، معنای صریح و روشن و صحیحی دارد که از نظر شارحان و مترجمان مخفی مانده و آن مربوط به معنای کلمههای «حقائق» و«عصبه» است. «حقائق» جمعِ «حقیقة» و به معنای کسی است که واجب است از او حمایت شود و عصبه کسانی هستند که این حمایت را انجام میدهند.
عباس اشرفی؛ سهیلا رضایی
چکیده
مراد از کارکرد دین، مطلق خدمات و آثار دین در جامعه می‌باشد که این مقاله با هدف استخراج نگاه دینی به مقوله‌ی کارکرد اعتقادی دین از منظر قرآن و عهد جدید نگاشته شده و در آن نوع نگرش این ادیان نسبت به کارکرد اعتقادی دین به‌شیوه‌ی تطبیقی بررسی شده است. عهد جدید و قرآن در این نکته اشتراک دارند که تنها خدای واحد خالق، معبود و قابل پرستش است، ...
بیشتر
مراد از کارکرد دین، مطلق خدمات و آثار دین در جامعه می‌باشد که این مقاله با هدف استخراج نگاه دینی به مقوله‌ی کارکرد اعتقادی دین از منظر قرآن و عهد جدید نگاشته شده و در آن نوع نگرش این ادیان نسبت به کارکرد اعتقادی دین به‌شیوه‌ی تطبیقی بررسی شده است. عهد جدید و قرآن در این نکته اشتراک دارند که تنها خدای واحد خالق، معبود و قابل پرستش است، گرچه مسیحیان خلاف تصریح کتاب مقدّس اعتقاد به «تثلیث» دارند. اعتقاد به معاد و توحید، مرگاندیشی و توصیف بهشت و جهنّم از ویژگیهای مشترک دو کتاب است، هرچند در تفسیر و تعریف عالم پس از مرگ و چگونگی شکلگیری قیامت اختلاف نظر دارند. عهد جدید، پیامبران را دارای کارکرد دعوتی دینی و صرفاً با هدف اخروی معرّفی می‌کند، ولی قرآن پیامبران را دارای دو هدف اخروی و دنیوی معرّفی می‌کند؛ یعنی پیامبران برای دعوت به توحید و راهبری به سعادت اخروی و برقراری عدالت، یعنی حیات سعادتمند و شرافتمندانهی دنیوی مبعوث شده‌اند.
محمدعلی طباطبایی؛ عبدالهادی مسعودی؛ محمدعلی مهدوی راد
چکیده
در میان آیاتی که معمولاً برای اثبات تحریف تورات بدان‌ها استناد میشود، دو دسته آیات خاص وجود دارند که بسیاری از محققان مسلمان و قرآن‌پژوهان غربی آنها را حاکی از وقوع «تحریف لفظی» در تورات (و یا انجیل) قلمداد کرده‌اند. یکی آیاتی که در آنها از «تبدیل» سخن به میان آمده و دیگری آیۀ 79 بقره که از «نوشتن کتاب با دستان» ...
بیشتر
در میان آیاتی که معمولاً برای اثبات تحریف تورات بدان‌ها استناد میشود، دو دسته آیات خاص وجود دارند که بسیاری از محققان مسلمان و قرآن‌پژوهان غربی آنها را حاکی از وقوع «تحریف لفظی» در تورات (و یا انجیل) قلمداد کرده‌اند. یکی آیاتی که در آنها از «تبدیل» سخن به میان آمده و دیگری آیۀ 79 بقره که از «نوشتن کتاب با دستان» توسط یهودیان سخن میراند. پژوهش حاضر با تکیه بر دانش‌های معناشناسی و کاربردشناسی و با استناد به روابط بینامتنی تلاش می‌کند به بررسی این آیات بپردازد. این بررسی نشان می‌دهد که بر اساس کاربردهای قرآنی، «تبدیل» صرفاً موضوعی مربوط به فضای شفاهی است و هیچ ارتباطی با تورات یا سایر کتاب‌های مقدس ندارد؛ بلکه تنها ناظر به تبدیل سخن خاصی است که در قرآن صراحتاً به آن اشاره شده است. «نوشتن کتاب با دستان» نیز، برخلاف دیدگاه رایج نزد مفسران که آن را دال بر تحریف تورات یا جعل کتابی در کنار تورات می‌دانند، تنها اشاره به یک دیدگاه غلوآمیز یهودیان دربارۀ چگونگی کتابت متن تورات دارد و بنابراین کاملاً بیارتباط با موضوع تحریف است.
سید عبدالرسول حسینی زاده؛ سید فضل الله میرزینلی
چکیده
یکی از سوره‌‌هایی که در مورد نزول دفعی یا تدریجی آن اختلاف شده، سوره مبارکه انعام است. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی دیدگاه نزول دفعی سوره انعام بر پایه دلایل متقن به اثبات رسیده است. اثبات نزول دفعی این سوره از دو راه میسر است؛ تکیه بر سیاق واحد و انسجام درونی سوره و استناد به روایات دال بر نزول دفعی سوره. دیدگاه نزول دفعی سوره ...
بیشتر
یکی از سوره‌‌هایی که در مورد نزول دفعی یا تدریجی آن اختلاف شده، سوره مبارکه انعام است. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی دیدگاه نزول دفعی سوره انعام بر پایه دلایل متقن به اثبات رسیده است. اثبات نزول دفعی این سوره از دو راه میسر است؛ تکیه بر سیاق واحد و انسجام درونی سوره و استناد به روایات دال بر نزول دفعی سوره. دیدگاه نزول دفعی سوره انعام با روایات مستثنیات که بر مدنی بودن برخی از آیات سوره دلالت دارد و همچنین روایات سبب نزول که در صورت دارا بودن شرایط صحت نشاندهنده نزول تدریجی سوره بوده و نظریه عدم انسجام سوره که از سوی نولدکه در تاریخ قرآن مطرح‌شده مورد تشکیک واقع شده است. در این جستار ادله ناظر بر نزول دفعی و تدریجی مورد ارزیابی قرارگرفته و دیدگاه نزول دفعی سوره به اثبات میرسد. بر اساس یافته‌های این پژوهش میتوان گفت شواهد روایی ناظر بر نزول تدریجی سوره انعام به دلیل ضعف سند و متن و دیدگاه نولدکه مبنی بر عدم انسجام سوره به دلیل عدم اتقان، نظریه نزول تدریجی سوره انعام را به اثبات نمیرسانند. در مقابل، ادله نزول دفعی سوره به جهت دارا بودن شرایط صحت و استحکام موردپذیرش بوده و بنابراین دیدگاه نزول دفعی سوره مبارکه انعام به اثبات میرسد.
حسن رضایی هفتادر؛ محمد قاسمی شوب؛ صفر نصیریان
چکیده
امروزه بحث قلمرو دین، از مباحث مهم در دنیای اسلام است. سید احمدخان هندی، اولین متفکری است که در تحدید قلمرو قرآن و سنّت به‌عنوان دو منبع مهم دین سخن گفته است. دیدگاه‌هایی که وی دراین‌باره ارائه کرده است، در چهار محور بررسی و ارزیابی میشود: سید احمدخان آیاتی از قرآن را که حاکی از قوانین دنیوی است، به معنایی مادی تأویل می‌کند؛ بر اساس ...
بیشتر
امروزه بحث قلمرو دین، از مباحث مهم در دنیای اسلام است. سید احمدخان هندی، اولین متفکری است که در تحدید قلمرو قرآن و سنّت به‌عنوان دو منبع مهم دین سخن گفته است. دیدگاه‌هایی که وی دراین‌باره ارائه کرده است، در چهار محور بررسی و ارزیابی میشود: سید احمدخان آیاتی از قرآن را که حاکی از قوانین دنیوی است، به معنایی مادی تأویل می‌کند؛ بر اساس دیدگاه وی، سنت، روحِ پیام الهی و تفسیر آن به‌شمار میآید که ازاینجهت شبیه کتب مقدس است. به اعتقاد سید احمد خان، سنت بهطور عمده با معیار عقل سنجیده میشود؛ ازنظر وی، مسائل اخروی تنها حوزه وحی سنت است. مهم‌ترین نقدهایی که بر دیدگاه‌های وی وارد است، عبارتاند از: عقل و تجربه انسان در شناخت همه راههای معرفت، محدودیت دارد؛ ازاینرو، تابع قرار دادن قوانین حاکم بر زندگی دنیوی انسان در ابعاد اجتماعی -سیاسی، از قوانین مطرح در علوم تجربی، خطاست. تشبیه وحی سنت به وحی کتب مقدس، درحالیکه تفاوتهای مهمی بین این دو است، وجهی ندارد. تفسیر بودن جزئیات وحی سنّت، ناشی از دیدگاه سید احمدخان درباره ماهیت وحی و جنبه بشری دادن به آن است. قلمرو وحی سنّت، مسائل مهم اجتماعی -سیاسی را نیز در برمیگیرد.
قرآن پژوهی
محمدحسین بیات
چکیده
حرف قرآن را بدان که ظاهری است زیر ظاهر باطن بس قاهری است
مسئله ظاهر و باطن قرآن مجید از زمان پیامبر اکرم تاکنون مطمح نظر مسلمانان بوده و هست، با توجه به این نکته احادیث بسیاری از زبان رسول اکرم و حضرت امیر و دیگر ائمه (ع)، در این باب صادرشده است. این ...
بیشتر
حرف قرآن را بدان که ظاهری است زیر ظاهر باطن بس قاهری است
مسئله ظاهر و باطن قرآن مجید از زمان پیامبر اکرم تاکنون مطمح نظر مسلمانان بوده و هست، با توجه به این نکته احادیث بسیاری از زبان رسول اکرم و حضرت امیر و دیگر ائمه (ع)، در این باب صادرشده است. این احادیث در حد متواتر یا حداقل مستفیض می‌باشد، مثل حدیث شریف نبوی «ان للقرآن ظهراً و بطنا و لبطنه بطنا الی سبعة أبطن» که از طریق فر یقین نقلشده است. مولوی در مثنوی با توجه به این حدیث بهتفصیل سخن گفت که در متن مقاله نقل کردهایم. وی در سرآغاز سخن خود گفت:
حرف قرآن را بدان که ظاهری است زیر ظاهر، باطن بس قاهری است
آیات بسیاری نیز بیانگر ظاهر و باطن قرآن مجید است. بهسان آیة «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کرِیمٌ، فِی کتابٍ مَکنُونٍ، لا یمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُون» (واقعه/77 -79). در این مقاله، نخست با تمسک به آیات و روایات و سخنان عارفان و فیلسوفان نام‌آور اسلامی، باطن و مراتب گونه‌گون قرآن مجید به اثبات رسیده سپس در باب کیفیت ارتباط ظاهر و باطن قرآن سخن به میان آمده است.
حدیث پژوهی
علی حسن بگی
چکیده
«فهم روشمند حدیث» در گرو کاربستِ «قواعد فهم» است. از سوی دیگر، صرف کاربستِ قواعد فهم، سبب تحقق فهم روشمند نمی‌گردد، بلکه توجه به آسیب‌های فهم نیز ضروری است. بی‌توجهی به آسیب‌های فهم، فهم روشمند حدیث را دچار اختلال، و پژوهشگر را از مقصود اصلی گوینده دور می‌کند. یکی از آسیب‌های فهم حدیث، بی‌توجهی به «مَصبِّ حدیث» ...
بیشتر
«فهم روشمند حدیث» در گرو کاربستِ «قواعد فهم» است. از سوی دیگر، صرف کاربستِ قواعد فهم، سبب تحقق فهم روشمند نمی‌گردد، بلکه توجه به آسیب‌های فهم نیز ضروری است. بی‌توجهی به آسیب‌های فهم، فهم روشمند حدیث را دچار اختلال، و پژوهشگر را از مقصود اصلی گوینده دور می‌کند. یکی از آسیب‌های فهم حدیث، بی‌توجهی به «مَصبِّ حدیث» است. نوشتار پیش رو به دنبال احصای پیامدهای بی‌توجهی به مصب حدیث است. با کوششی که صورت گرفت، روشن شد که تاکنون نوشتاری دربارۀ زمینه‌ها و پیامدهای بی‌توجهی به مصب حدیث منتشر نشدهاست. این تحقیق که با روش توصیفیـ تحلیلی انجام شده، به این نتیجه رسیدهاست که بر اساس روش مذکور، زمینههای بی‌توجهی به مصب حدیث عبارتند از: تصحیف، تحریف، تقطیع، توهّم راوی، تبادر و ترادفپنداری. همچنین، پیامدهای بی‌توجهی به مصب حدیث عبارتند از: تلقی تعارض میان حدیث، فهم ناصحیح از حدیث، زمینهسازی اشکال در حدیث، تلقی بیمعنایی حدیث و تعمیمگرایی.
قرآن پژوهی
کامران اویسی؛ سعید فرهنگ جلودار
چکیده
مسأله اولین سوره نازله توسط قرآن پژوهان مورد تحقیق قرار گرفته است و نهایتاً با عنایت به ادلّه و قرائن مربوطه، یکی از سوره‌های مدثر، علق، حمد به عنوان نخستین سوره نازله برگزیده شده است. قائلان به تقدم نزولی سوره حمد به شواهد و ادله متعددی تمسک کرده‌اند؛ مانند برپایی نماز توسط پیامبر(ص) و یاران وی و حدیث "لا صَلاةَ الّا بِفاتِحَةِ الکِتابِ" ...
بیشتر
مسأله اولین سوره نازله توسط قرآن پژوهان مورد تحقیق قرار گرفته است و نهایتاً با عنایت به ادلّه و قرائن مربوطه، یکی از سوره‌های مدثر، علق، حمد به عنوان نخستین سوره نازله برگزیده شده است. قائلان به تقدم نزولی سوره حمد به شواهد و ادله متعددی تمسک کرده‌اند؛ مانند برپایی نماز توسط پیامبر(ص) و یاران وی و حدیث "لا صَلاةَ الّا بِفاتِحَةِ الکِتابِ" . هدف از این پژوهش، تبیین رابطه تشریع نماز و حدیث " لا صَلاةَ الّا بِفاتِحَةِ الکِتابِ" با نخستین آیات و سُوَر نازله، در راستای اعتبار بخشی به ظنّ حاصل از تاریخ‌گذاری نخستین آیات یا سُوَر نازله است. با بررسی رابطه این دو دلیل به روش توصیفی- تحلیلی در تعیین اولین سوره نازله و تأمّل در توجیههای ذکر شده ی مقابل آن دو، دانسته میشود که نیازی نیست نخستین بودن نزول سوره حمد را بر اساس آن دو دلیل اثبات کرد. با التفات به روش رایج در جمع بین روایات دال بر نخستین آیات و سُوَر نازله میتوان گفت که پنج آیه ابتدایی سوره علق در ابتدای بعثت و سپس آیاتی از اول سوره مدّثر نازل شده است. سوره حمد اولین سوره نازله کامل محسوب میشود.
قرآن پژوهی
ماندانا پرستنده خیال؛ علی ثامنی
چکیده
بعضی از آیات قرآن می‌توانند در نگاه ابتدایی در ذهن مخاطب ایجاد اشکال نمایند. برخی از این موارد، آیاتی هستند که به بحث حسن و قبح عقلی مرتبط میشوند. حسن‌وقبح اعمال و پیامد ناشی از آن اولاً در بعد مسائل اخلاقی و ثانیاً به‌عنوان یک پیش‌فرض ذهنی و الگوی عملی نیازمند شالوده عمل و چارچوب است؛ لذا، به استناد ادله‌ی قطعی چون عقل، قرآن و ...
بیشتر
بعضی از آیات قرآن می‌توانند در نگاه ابتدایی در ذهن مخاطب ایجاد اشکال نمایند. برخی از این موارد، آیاتی هستند که به بحث حسن و قبح عقلی مرتبط میشوند. حسن‌وقبح اعمال و پیامد ناشی از آن اولاً در بعد مسائل اخلاقی و ثانیاً به‌عنوان یک پیش‌فرض ذهنی و الگوی عملی نیازمند شالوده عمل و چارچوب است؛ لذا، به استناد ادله‌ی قطعی چون عقل، قرآن و سنت مطالعهی حسن‌وقبح اعمال در دنیا و آخرت حائز اهمیت است. ضرورت این پژوهش ذیل رفع اشکال شکلگرفته در آیه توجیه میگردد، زیرا آیه 34 سوره‌ی مبارکه مطففین «فَالْیَوْمَ الَّذِینَ آمَنُوا مِنَ الْکُفَّارِ یَضْحَکُونَ» بدان معناست که مؤمنان در بهشت برین کفار را مسخره مینمایند، حالآنکه در بهشت بدی راه ندارد. این پژوهش در مقام گردآوری دادهها به روش کتابخانهای و در مرحلهی پردازش دادهها به روش تحلیلی-توصیفی درصدد پاسخ به مجهولات و نقد اشکال موردنظر می‌باشد و در ضمن اثبات دلالت آیه بر استهزاء، با دو رویکرد اخلاقی و فلسفی اشکال را پاسخ میگوید.
حدیث پژوهی
محمد ابراهیمی راد
چکیده
یکی از مسائل مهمی که همواره موردگفتگو و اختلاف دیدگاه بین اندیشمندان اسلامی بوده، وجود عالمی به نام «عالم ذر» است. مهم‌ترین دلایلی که برای اثبات «عالم ذر» مطرح‌شده، آیات 172-173 سوره اعراف و احادیث متعددی است که در کتاب‌های حدیثی شیعه نقل شده است. بر اساس ظاهر این آیه و احادیث وارده، خداوند انسان‌ها را در عالم مادی قبل از ...
بیشتر
یکی از مسائل مهمی که همواره موردگفتگو و اختلاف دیدگاه بین اندیشمندان اسلامی بوده، وجود عالمی به نام «عالم ذر» است. مهم‌ترین دلایلی که برای اثبات «عالم ذر» مطرح‌شده، آیات 172-173 سوره اعراف و احادیث متعددی است که در کتاب‌های حدیثی شیعه نقل شده است. بر اساس ظاهر این آیه و احادیث وارده، خداوند انسان‌ها را در عالم مادی قبل از آفرینش انسان در دنیا، از پشت پدرانشان خارج کرده و آنان در آن عالم، به خداوند معرفت قلبی پیداکرده و به ربوبیت او اقرار کرده‌اند و درنتیجه حجت بر همه انسان‌ها تمام شده است. برخی از اندیشمندان اسلامی که وجود چنین عالمی را منکر هستند، احادیث «عالم ذر» را یا از نظر سند نامعتبر دانسته و یا دلالت این روایات را بر عالم ذر مورد انکار قرار داده‌اند. در این پژوهش که با استفاده از منابع کتابخانهای و روش توصیفی-تحلیلی احادیث «عالم ذر» موردبررسی قرارگرفته، تلاش شده که ثابت شود، اولاً، بخش قابلتوجهی از احادیث عالم ذر ازنظر سند معتبرند و ثانیاً، دلالت این احادیث بر وجود عالم ذر غیرقابلانکار است.
محمدحسین بیات
چکیده
مسألة امامت از دیرباز مطمح نظر متکلّمان و مفسّران نامدار اسلامی بوده است. فرقه‌های اسلامی در هیچ یک از مسائل دینی به سان مسألة امامت اختلاف نظر نداشته‌اند. علمای نام‌آور اسلامی، اوّلاً به دو فرقۀ بزرگ شیعه و اهل سنّت تقسیم شدند که جمیع فرقه‌های شیعه در تعیین امام، قائل به نصّ شدند، لیکن همۀ فرقه‌های اهل سنّت قائل به بیعت و اجماع ...
بیشتر
مسألة امامت از دیرباز مطمح نظر متکلّمان و مفسّران نامدار اسلامی بوده است. فرقه‌های اسلامی در هیچ یک از مسائل دینی به سان مسألة امامت اختلاف نظر نداشته‌اند. علمای نام‌آور اسلامی، اوّلاً به دو فرقۀ بزرگ شیعه و اهل سنّت تقسیم شدند که جمیع فرقه‌های شیعه در تعیین امام، قائل به نصّ شدند، لیکن همۀ فرقه‌های اهل سنّت قائل به بیعت و اجماع اهل حلّ و عقد در این باب گشتند. فرقه‌های شیعه نیز در امر تعیین امام، از برخی جهات متشتّت گشتند. برخی قائل به نصّ خفیّ و برخی دیگر به عدم عصمت امام نظر دادند. در این میان، شیعۀ اثناعشری بر این باور است که وجود امام با قاعدۀ عقلی لطف اثبات میشود، چون امامت از ملحقات نبوّت است. به دنبال اثبات امام با این قاعدۀ عقلی، عصمت و منصوص بودن امام از جانب خدا و رسول را نیز با استناد به عقل و نقل اثبات میکنند. نویسندۀ مقاله در این جستار، برجستهترین براهین عقلی شیعۀ دوازده امامی را ذکر نموده، سپس با استناد به آیات و روایات، عصمت و منصوص بودن امام را به اثبات رسانیده است. نکتۀ قابل توجّه در باب امامت، آوردن براهین عقلی نو با نگاهی دیگر می‌باشد و نیز تکیه به کتاب الحجّة اصول کافی است، که دیگر نویسندگان به این دو نکته کمتوجّه بودهاند.
منصور پهلوان؛ قاسم فائز؛ عباس خبیری
چکیده
اهمیّت بحث باطن قرآن از آن جهت است که اوّلاً بخشی از معانی و معارف قرآن مربوط به باطن آیات است و ثانیاً جاودانگی قرآن ارتباط وثیقی با باطن قرآن دارد. موضوع باطن قرآن، از زوایای مختلفی قابل بررسی است، امّا اوّلین گام در این حیطه، شناخت چیستی باطن قرآن است که این امر، نه تنها در شناخت گستره و مراتب بطون قرآن مؤثّر است، بلکه در آگاه شدن ...
بیشتر
اهمیّت بحث باطن قرآن از آن جهت است که اوّلاً بخشی از معانی و معارف قرآن مربوط به باطن آیات است و ثانیاً جاودانگی قرآن ارتباط وثیقی با باطن قرآن دارد. موضوع باطن قرآن، از زوایای مختلفی قابل بررسی است، امّا اوّلین گام در این حیطه، شناخت چیستی باطن قرآن است که این امر، نه تنها در شناخت گستره و مراتب بطون قرآن مؤثّر است، بلکه در آگاه شدن به روش صحیح تفسیر قرآن و برخورد صحیح با روایات تفسیری، نقش مهمّی را ایفا مینماید. دانشمندان حوزههای مختلف علوم اسلامی در ادوار مختلف، تعاریف مختلفی از باطن قرآن ارائه داده‌اند، امّا از احادیث برمیآید که باطن قرآن، معانی و مصادیق پنهان و ناآشکار آیات است و نیز معارفی است که در بدو امر از آیات برداشت نمیشود. نوشتار حاضر بر آن است که مفهوم‌شناسی باطن قرآن بر اساس روایات را مورد کنکاش قرار دهد. از این تحقیق حاصل میگردد که باطن قرآن در روایات به سه گونه مطرح گردیده است: مصادیق آیات، معانی گوناگون غیر آشکار از الفاظ آیات و معانی ژرف قرآن.
منصور پهلوان؛ محمود خیراللهی؛ زهرا خیراللهی
چکیده
چکیده«تجلّی» از اهمّ موضوعاتی است که در ادوار تاریخ، توجّه اندیشمندان، به‌ویژه اهل معرفت و متکلّمان را به خود مشغول ساخته است. پیگیری این موضوع، تأثیر بسزایی در مبانی معرفتی، باورهای دینی، حتّی اخلاقی خواهد داشت. با این نگرش، آیات قرآن، به‌ویژه آیة میقات (الأعراف/143) مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. ملاقات حضرت موسی (ع) با ...
بیشتر
چکیده«تجلّی» از اهمّ موضوعاتی است که در ادوار تاریخ، توجّه اندیشمندان، به‌ویژه اهل معرفت و متکلّمان را به خود مشغول ساخته است. پیگیری این موضوع، تأثیر بسزایی در مبانی معرفتی، باورهای دینی، حتّی اخلاقی خواهد داشت. با این نگرش، آیات قرآن، به‌ویژه آیة میقات (الأعراف/143) مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است. ملاقات حضرت موسی (ع) با خدای سبحان، افتخار تکلّم و همصحبتی با خدا و تمنّای رؤیت جمال الهی، محور بحث آیة مزبور است. همچنین تجلّی قادر متعال بر کوه و مدهوشی حضرت موسی (ع)، نظر مفسّران و پژوهشگران را به خود جلب نموده است. نکات مزبور، نگارندگان را وادار به کاوش کرده است و دیدگاه‌های گوناگون، به‌ویژه مسألة «تمنّای رؤیت» مورد ارزیابی و نقد قرار گرفته است.
محمد کاظم شاکر؛ نانسی ساکی
چکیده
چکیدهمسألة تثبیت نهایی متن قرآن در چند دهة أخیر از سوی برخی قرآن‌پژوهان غربی، موسوم به تجدیدنظرطلبان، مورد نقد و نظر قرار گرفته است. این گروه که در رأس آنها جان ونزبرو، نویسندة کتاب چالش‌برانگیز «مطالعات قرآنی»، و شاگردانش هستند، تمامی اِسناد و منابع مسلمانان در تعیین تاریخ دقیق تثبیت متن قرآن را با دیده‌ای تردیدآمیز مورد ...
بیشتر
چکیدهمسألة تثبیت نهایی متن قرآن در چند دهة أخیر از سوی برخی قرآن‌پژوهان غربی، موسوم به تجدیدنظرطلبان، مورد نقد و نظر قرار گرفته است. این گروه که در رأس آنها جان ونزبرو، نویسندة کتاب چالش‌برانگیز «مطالعات قرآنی»، و شاگردانش هستند، تمامی اِسناد و منابع مسلمانان در تعیین تاریخ دقیق تثبیت متن قرآن را با دیده‌ای تردیدآمیز مورد تجدید نظر قرار داده‌اند. یکی از این منابع، روایات اسلامی است که از منظر خاورشناسان سنّتی همچون نولدکه و شوالی، سند تاریخی و نقش تعیین‌کننده‌ای در حلّ این مسأله داشته است. در مقابل، موافقان تجدیدنظر این روایات را از اساس فاقد اعتبار دانسته‌اند و چالشی بر سر راه شناخت منابع اسلام و مهم‌ترین آنها قرآن کریم پدید آوردند. در سال‌های أخیر برخی از اسلام‌پژوهان غربی و در رأس آنها، هارالد موتسکی، با نقد دیدگاه تجدیدنظرطلبان همین روایات را سند تاریخی معتبری به شمار آورده‌اند. هارالد موتسکی با نقد دیدگاه‌های اسلاف و اقرآن خود، با تاریخ‌گذاری روایات جمع و تدوین قرآن، زمان ثبت متن این روایات را به ربع سوم سدة اوّل رساند که حکایت از تثبیت متن قرآن بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) دارد. در این مقاله، ضمن توصیف روش ایشان در تاریخ‌گذاری روایات جمع قرآن، به تکمیل نتایج حاصل از این روایات در تثبیت متن قرآن پرداخته، سپس با بررسی شواهد روایی دیگری، نتایج حاصله از تاریخ‌گذاری در فاصلة زمانی بین ربع سوم سدة اوّل هجری تقویت شده است.
داوود معماری؛ فاطمه خامدا
چکیده
چکیده خداوند در زبان دینی، وجود برتر است و نه تنها ذات مقدّس، بلکه صفات و کلام او را در قیاس با سایر موجودات نمی‌توان شناخت. آیات وحیانی هرچند کلام خدا، امّا خطاب به آدمی و برای رساندن او به کمال و سعادت حقیقی محسوب میشوند و فقط با درک و فهمی دارای ضابطه جذب فطرت الهی وی خواهند شد. لذا فهم متن وحیانی و درک مراد جدّی خداوند، انسان ...
بیشتر
چکیده خداوند در زبان دینی، وجود برتر است و نه تنها ذات مقدّس، بلکه صفات و کلام او را در قیاس با سایر موجودات نمی‌توان شناخت. آیات وحیانی هرچند کلام خدا، امّا خطاب به آدمی و برای رساندن او به کمال و سعادت حقیقی محسوب میشوند و فقط با درک و فهمی دارای ضابطه جذب فطرت الهی وی خواهند شد. لذا فهم متن وحیانی و درک مراد جدّی خداوند، انسان را در مسیر آگاهی صحیح و هدایت واقعی قرار می‌دهد. از روشهای رایج فهم در عصر حاضر، فهم هرمنوتیکی از متن است که برخلاف ادّعای برخی مبنی بر ابتکار آن از سوی غربیان، از دیرباز مبانی و روشهایی از آن توسّط مفسّران و اندیشمندان مسلمان به کار گرفته شده است. این نوشتار به بررسی اجمالی فهم روشمندانه، و نه صرفاً و اصطلاحاً هرمنوتیکی، مفسّران از کلام الهی پرداخته، نتیجه میگیرد که تفسیر قرآن گاه به راستی امری سهل و ممتنع مینماید؛ زیرا عوامل گوناگونی در فهم مفسّر دخیل و مؤثّرند و دلیل اختلاف نظر مفسّران در تفسیر آیات و فهم معارف قرآن اغلب به حضور یا عدم حضور و شدّت و ضعف این عوامل در مقدّمات تفسیر هر یک ارتباط دارد، عواملی مانند ادبیّات آیات و بلاغت آن، جغرافیای متن (فضا و اسباب نزول آیات)، شخصیّت مفسّر، دیدگاهها و زمانة او.
عباس اشرفی؛ محدثه عباس پور وازیک
چکیده
بکاء از جمله احوال انسانی است که ظاهر و باطنی دارد. ظاهر آن، امری فیزیولوژیک است و باطن آن همان عوامل درونی و عاطفی مربوط به روح آدمی است. گریه همانند خنده یکی از نعمت‌های بزرگ الهی به انسان است و در زندگی و رشد افراد عملکردهای متفاوت دارد. مقالة حاضر با هدف شناسایی و بیان جایگاه بکاء ممدوح در قرآن و روایات تدوین شده است. اسلام برای بکاء ...
بیشتر
بکاء از جمله احوال انسانی است که ظاهر و باطنی دارد. ظاهر آن، امری فیزیولوژیک است و باطن آن همان عوامل درونی و عاطفی مربوط به روح آدمی است. گریه همانند خنده یکی از نعمت‌های بزرگ الهی به انسان است و در زندگی و رشد افراد عملکردهای متفاوت دارد. مقالة حاضر با هدف شناسایی و بیان جایگاه بکاء ممدوح در قرآن و روایات تدوین شده است. اسلام برای بکاء ممدوح اهمیّت خاصّی قائل شده است و برای آن جایگاه ویژه‌ای در نظر گرفتهاست. این پژوهش نشان می‌دهد که بکاء ممدوح سه قِسم اصلی است: بکاء از خوف عذاب، بکاء به شوق ثواب و بکاء در مقابل عظمت و کبریایی الهی و نیز حقارت و صغارت خود.
منصور پهلوان؛ مهدیه دهقانی
چکیده
چکیده واژة «آیه» در قرآن کریم دربارة موضوعات مختلف، مانند آیات قرآن، معجزات انبیاء و پدیده‌های طبیعی و ... به کار رفته است. در پاسخ به این پرسش که از منظر قرآن، چه پدیده‌هایی و با در نظر گرفتن چه ویژگی‌هایی، «آیه» است، شانزده پدیدة طبیعی را می‌یابیم که در قرآن کریم به عنوان«آیه» معرّفی شده‌اند. برخی از این پدیده‌ها، ...
بیشتر
چکیده واژة «آیه» در قرآن کریم دربارة موضوعات مختلف، مانند آیات قرآن، معجزات انبیاء و پدیده‌های طبیعی و ... به کار رفته است. در پاسخ به این پرسش که از منظر قرآن، چه پدیده‌هایی و با در نظر گرفتن چه ویژگی‌هایی، «آیه» است، شانزده پدیدة طبیعی را می‌یابیم که در قرآن کریم به عنوان«آیه» معرّفی شده‌اند. برخی از این پدیده‌ها، مانند آسمانها و زمین بارها در قرآن به عنوان «آیه» معرّفی شده‌اند و به «آیه» بودن برخی، مانند لباس و همسر تنها یک بار اشاره شده است. برای درکِ «آیه» بودن پدیده‌های مختلف، غالباً توجّه به ارتباطی که یک پدیده با دیگر امور و پدیده‌ها دارد، ضروری است و این ارتباط عموماً ارتباط علّی و معلولی است. در قرآن کریم مکرّراً در «آیه» خواندن امور مختلف به این امر توجّه داده شده که اوّلاً سررشتة نظام علّی و معلولی در دست خداوند است و ثانیاً این نظام به گونهای طرّاحی شده که سود و منفعت آدمی را در پی دارد. در بسیاری از آیات که پدیدهای طبیعی به عنوان «آیه» معرّفی شده، کلمات مربوط به حیطة آسمان به کار رفته است و بر این اساس، میتوان گفت کاربرد کلمة «آیه» در حوزة پدیده‌های طبیعی ارتباط تنگاتنگی با مفاهیم سماوی دارد.
مهدی مردانی؛ فاطمه معصومی
چکیده
چکیده از زمان تألیف نهج‌البلاغه به قلم سیّد رضی تا به امروز، انتقادهایی دربارة انتساب آن به امام علی(ع) و گردآورنده‌اش وارد شده است. برخی از ناقدان اهل سنّت در تبیین این شبهه، توصیف‌های دقیق امام علی(ع) دربارة آفرینش موجودات را به عنوان سند ادّعای خویش مطرح نموده‌اند و چنین اظهار داشته‌اند که سبک این دست از سخنان امام(ع) مربوط به ...
بیشتر
چکیده از زمان تألیف نهج‌البلاغه به قلم سیّد رضی تا به امروز، انتقادهایی دربارة انتساب آن به امام علی(ع) و گردآورنده‌اش وارد شده است. برخی از ناقدان اهل سنّت در تبیین این شبهه، توصیف‌های دقیق امام علی(ع) دربارة آفرینش موجودات را به عنوان سند ادّعای خویش مطرح نموده‌اند و چنین اظهار داشته‌اند که سبک این دست از سخنان امام(ع) مربوط به دورة عبّاسیان است و این گونه بیانها در زمان حیات امام علی(ع) رایج نبوده است. لیکن با بررسی متون مختلف ادبی، روایی و نیز تحلیل تاریخی فضای صدور سخنان معلوم گردید که نه تنها در عصر امام علی(ع)، بلکه در دورة پیش از ایشان نیز این سبک از توصیف موجودات رایج بود و خطبا و شعرای عرب بدان توجّه نشان داده‌اند. در این مقاله، پس از گردآوری ارزیابی و تبیین دیدگاه ناقدان، بر پایة مستندات تاریخی به نقد آنها پرداخته و اثبات شده است که شبهة یاد شده از مایههای علمی برخوردار نیست و صرفاً به انگیزة تضعیف اعتبار نهج‌البلاغه بیان شده است.
محمد حسین بیات؛ حامده راستایی
چکیده
آنچه انسان‌ها با حواسّ خود درمی‌یابند، این است که جمادات فاقد شعورند، امّا خداوند در قرآن همة موجودات عالم را از انسان و حیوان گرفته تا گیاه و جماد، دارای شعور و آگاهی معرّفی می‌فرماید و اموری مانند تسبیح، سجده، خشوع و ..... را به آنها نسبت می‌دهد. اعتقاد به سریان کمالات وجودی از قبیل علم، حیات و اراده در جمیع موجودات از اصول مسلّم ...
بیشتر
آنچه انسان‌ها با حواسّ خود درمی‌یابند، این است که جمادات فاقد شعورند، امّا خداوند در قرآن همة موجودات عالم را از انسان و حیوان گرفته تا گیاه و جماد، دارای شعور و آگاهی معرّفی می‌فرماید و اموری مانند تسبیح، سجده، خشوع و ..... را به آنها نسبت می‌دهد. اعتقاد به سریان کمالات وجودی از قبیل علم، حیات و اراده در جمیع موجودات از اصول مسلّم و پذیرفته در حکمت متعالیه است. ملاّصدرا با براهین عقلی سریان علم را در همة موجودات عالم اثبات می‌کند، امّا ممکن است این گونه به نظر برسد که این دیدگاه با اصل تجرّد علم که از سوی ملاّصدرا پذیرفته شده است، در تعارض باشد. در این مقاله، برای حلّ این تعارض کوشش به عمل آمده است و اثبات شده که تعارضی وجود ندارد و ملاّصدرا با استمداد از آیات و روایات این راز را دریافته است.
قاسم فائز؛ ابوالفضل نوروزی؛ عماد صادقی
چکیده
چکیده برخی آیات قرآن بر جامعیّت معارف قرآن دلالت دارند، امّا برخی این آیات را بدین معنا می‌دانند که همه چیز در قرآن وجود دارد. اطلاق ظاهری این آیات از سویی، و درک نکردن این حقیقت برای عموم مردم از سویی دیگر سبب شده است تا برخی به توجیه منظور الهی در این آیات بپردازند. همین امر سبب شده است تا در نحوة اظهار نظر دانشمندان اسلامی دربارة ...
بیشتر
چکیده برخی آیات قرآن بر جامعیّت معارف قرآن دلالت دارند، امّا برخی این آیات را بدین معنا می‌دانند که همه چیز در قرآن وجود دارد. اطلاق ظاهری این آیات از سویی، و درک نکردن این حقیقت برای عموم مردم از سویی دیگر سبب شده است تا برخی به توجیه منظور الهی در این آیات بپردازند. همین امر سبب شده است تا در نحوة اظهار نظر دانشمندان اسلامی دربارة قلمروی موضوعات قرآنی تعارضات مختلفی ایجاد شود. بعضی از این متفکّران اطلاق آیات جامعیّت را به تمام علوم گسترش داده‌اند و برخی نیز این اطلاق را به جنبة شرعی و امور دینی محدود نموده‌اند. ظاهر این آیات، نه‌تنها همة علوم را بیان نکرده است، بلکه بسیاری از مطالب مورد نیاز مردم در امور شرعی، مثل جزئیّات احکام و غیره را نیز بیان ننموده است. اصطلاح جامعیّت قرآن در آثار متقدّمان مسلمان موجود نیست، ولی موضوع «قلمروی موضوعی قرآن، همواره مورد توجّه اندیشمندان اسلامی بوده است. آیة 89 سورة نحل، آیة 111 سورة یوسف، آیة 38 سورة انعام و آیات مشابه بر جامعیّت قرآن در اموری دلالت دارند که به کمال و سعادت آدمی منجر میشوند. آموزش علوم و دانش‌های گوناگون، جزو رسالت قرآن نیست. مراد از اطلاق «کُلُّ شَیْءٍ» در برخی آیات مذکور، با توجّه به قرینة مقامیّه و سیاق آیات، اصول کلّی امور دینی است. از این رو، قرآن در حُکم قانون اساسی دین است که اصول کلّی دین را بیان کرده است و بیان مواد و تبصره‌ها را به عهدة پیامبر(ص) گذاشته شده است. -
محمد حسین بیات
دوره 7، شماره 22 ، فروردین 1395، ، صفحه 7-38
چکیده
موضوع اجل معلّق (قضای مشروط) و اجل مسمّی (قضای محتوم) در ارتباط با زمان مردن آدمیان، از دیرزمان مورد بحث مفسّران اسلامی بوده است. بعضی از آیات قرآن کریم، در اجل معلّق ظهور دارند؛ مثل آیة Pأَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطیعُونِ * یغْفِرْ لَکمْ مِنْ ذُنُوبِکمْ وَ یؤَخِّرْکمْ إِلی أَجَلٍ مُسَمًّی..: اینکه خدا را عبادت نمایید و ...
بیشتر
موضوع اجل معلّق (قضای مشروط) و اجل مسمّی (قضای محتوم) در ارتباط با زمان مردن آدمیان، از دیرزمان مورد بحث مفسّران اسلامی بوده است. بعضی از آیات قرآن کریم، در اجل معلّق ظهور دارند؛ مثل آیة Pأَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اتَّقُوهُ وَ أَطیعُونِ * یغْفِرْ لَکمْ مِنْ ذُنُوبِکمْ وَ یؤَخِّرْکمْ إِلی أَجَلٍ مُسَمًّی..: اینکه خدا را عبادت نمایید و تقوا پیشه کنید و از دعوت من اطاعت نمایید تا خداوند گناهانتان را بیامرزد و مرگتان را تا وقتِ نامیدهشده (در علم خدا) به تأخیر اندازدO (نوح/ 3ـ4). لیکن برخی دیگر از آیات در اجل مسمّی ظهور دارند؛ مثل آیة Pنَحْنُ قَدَّرْنا بَینَکمُ الْمَوْتَ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقینَ: ما زمان مرگ را میان شما تعیین کردهایم و هیچ کس آن را تغییر نتواند دادO (الواقعه/60). نویسندة این مقاله، نخست با استناد به آیات و روایات، اجل معلّق و مسمّی را به اثبات رسانیده، سپس با استناد به مراتب علم خداوندی، به این نتیجه رسیده که دو گونه بودن اجل آدمی با یکدیگر منافات ندارند؛ چراکه بازگشت اجل معلّق به اجل مسمّی می‌باشد.
صالح حسن زاده
چکیده
خدا، انسان و جهان سه محور اساسی اندیشه‌ی بشری است. در طول تاریخ پرسش‌های مهمی درباره‌ی آنها طرح شده و همه‌ی تلاش فکری انسان متوجّه این سه کانون و یافتن پاسخ‌های درست و مناسب برای آن پرسش‌هاست. در این میان، شناخت انسان اهمیّت ویژه‌ای دارد. در آموزه‌های قرآن، پس از خدا، انسان اساسی‌ترین موضوع به‌شمار آمده است. ارسال پیامبران و کتب ...
بیشتر
خدا، انسان و جهان سه محور اساسی اندیشه‌ی بشری است. در طول تاریخ پرسش‌های مهمی درباره‌ی آنها طرح شده و همه‌ی تلاش فکری انسان متوجّه این سه کانون و یافتن پاسخ‌های درست و مناسب برای آن پرسش‌هاست. در این میان، شناخت انسان اهمیّت ویژه‌ای دارد. در آموزه‌های قرآن، پس از خدا، انسان اساسی‌ترین موضوع به‌شمار آمده است. ارسال پیامبران و کتب آسمانی، برای رسیدن انسان به سعادت نهایی‌اش صورت گرفته است. قرآن با جهت‌دهی علوم و معارف دخیل در تربیت و هدایت انسان، علوم مادی و سکولار را عامل اصلی انحطاط انسان می‌داند. علوم انسانی، جاری و ساری در عرصه‌ی علم امروز، خاستگاه‌اش قرن هفدهم در فرهنگ غربی است؛ روایت غربی از مفهوم انسان، محصول این علوم است؛ این مفهوم از انسان غایت علوم را به سکولار و اومانیسم فروکاسته است. انسانِ قرآن«کونِ جامع» است. کونِ جامع می‌تواند همه‌ی کمالات نبات، حیوان و ملَک را در خود جمع کند. از این‌رو، انسان«احسنالمخلوقین» است، پس خدای خالق او هم«احسنالخالقین» است:«فتبارک الله أحسن الخالقین». بنابراین، انسان‌شناسی کامل تنها با خداشناسی ممکن است. امروزه انسان‌شناسان بسیاری با وجود پیشرفت شگفت علوم روان‌شناسی و روان‌کاوی و علوم مرتبط دیگر از شناخت انسان اظهار ناتوانی نموده و سخن از «بحران انسان‌شناسی» به‌میان آورده‌اند. انسان‌شناسان بصیر می‌گویند: انسان سه بعد مهم دارد: 1. بعد شخصی مادی2.بعد زندگی اجتماعی 3. بعد روحانی و معنوی.آنها که به بعد اول چشم دوخته و برای انسان آزادی مطلق قائلند، گرچه این آزادی برای انسان زیانبار باشد، از شخصیّت شگرف انسانی غافل مانده و دو بعد مهم او را از نظر انداخته‌اند و آنان که به دو بعد اوّل و دوم توجّه کرده و به بعد سوم نظر ندارند محیطی به‌وجود می‌آورند که فاقد ارزش‌های اصیل اخلاقی و معنوی است. در این مقاله اهداف ذیل را در نظر است: 1. بررسی ابعاد انسان از منظر قرآن. 2. تبیین جهت‌گیری علم از نگاه قرآن. 3. بیان برتری انسان مدل قرآن بر انسان مدل فرهنگ غربی
منصور پهلون؛ قاسم درزی
چکیده
دانشمندان علوم قرآنی و مفسّران تعاریف گوناگونی از تفسیر ارائه کرده‌اند. برخی به تبیین و شرح الفاظ و ترکیبات تأکید کرده‌اند و برخی دیگر از کشف مراد الله سخن گفته‌اند. غیر از کاستی‌هایی که در این تعاریف هست، لازم است در موضوع ابزارهایی که ما را به این اهداف می‌رساند، بحث شود. در این تحقیق نشان داده شده است که دانستن ادبیّات عرب و شعر ...
بیشتر
دانشمندان علوم قرآنی و مفسّران تعاریف گوناگونی از تفسیر ارائه کرده‌اند. برخی به تبیین و شرح الفاظ و ترکیبات تأکید کرده‌اند و برخی دیگر از کشف مراد الله سخن گفته‌اند. غیر از کاستی‌هایی که در این تعاریف هست، لازم است در موضوع ابزارهایی که ما را به این اهداف می‌رساند، بحث شود. در این تحقیق نشان داده شده است که دانستن ادبیّات عرب و شعر و لغت شرط کافی برای تفسیر نیست و کسانی که با استمداد از این روش به تفسیر قرآن پرداختهاند، به لغزشهایی گرفتار شده‌اند. همچنین، نیازمندی مفسّر به احادیث و اقوال پیامبر اکرم (ص) و ائمّة معصومین (ع) از اوّلیّات تفسیر محسوب میشود و این دستاورد توسّط شواهد بسیاری در قرآن و حدیث مورد تأیید قرار میگیرد.
عباس اشرفی؛ کبری سلطانی لرگانی
چکیده
فلسفةآفرینش انسان، عبادت خداوند است و از کهن‌ترین عبادات مشترکهمةادیان، قربانی است. در قرآن کریم قربانی از زمان حضرت آدم شروع شده است و به صورت یکی از واجبات دینی و جزء مناسک حج به‌شمار می‌رود. چگونگی حیوان مورد نظر و شرایط ذبح شرعی در قرآن بیان شده است. در ایران باستان نیز قربانی از قبل و در زمان زردشت وجود داشت و بعد از آن ممنوع شد ...
بیشتر
فلسفةآفرینش انسان، عبادت خداوند است و از کهن‌ترین عبادات مشترکهمةادیان، قربانی است. در قرآن کریم قربانی از زمان حضرت آدم شروع شده است و به صورت یکی از واجبات دینی و جزء مناسک حج به‌شمار می‌رود. چگونگی حیوان مورد نظر و شرایط ذبح شرعی در قرآن بیان شده است. در ایران باستان نیز قربانی از قبل و در زمان زردشت وجود داشت و بعد از آن ممنوع شد و بیشتر به صورت پیشکشی مطرح شده است. در اوستا از افراد زیادی نام برده شده کهبرای رسیدن به خواستة خود قربانیهای فراوانی را پیشکشکردند. زردشتیان معتقدند که بر هر انسانی بایسته است که در طول سال در شش گاه پنج روزه (چهره گاهان بار) از دیگراندستگیری نمایند. این مقاله با روش تطبیقی به واژهشناسی قربانی، قربانی در اوستا، قربانی در قرآن و اشتراکات و افتراقات این دو کتاب پرداخته است.
