قرآن پژوهی
بررسی تغییرناپذیرهای طبیعت و اسامی خاص در قرآن بر اساس طبقه‌بندی وینوگرادوف با تکیه بر ترجمة روسی کولی‌یف

مهنوش اسکندری

دوره 8، شماره 28 ، مهر 1396، ، صفحه 85-107

https://doi.org/10.22054/ajsm.2018.19001.1256

چکیده
  ترجمة متون دینی، به‌ویژه قرآن، یعنی کتابی که در فصاحت و بلاغت سرآمد تمام متون است، بسیار دشوار می‌باشد، حال اگر مترجم در برگردان این کتاب مقدس به تغییرناپذیرها برخورد کند، این کار پیچیده‌تر خواهد شد. مترجم باید پیش از ترجمه به شناخت و نحوة مواجهه با آن‌ها بپردازد؛ چراکه در صورت اتخاذ رویة نامناسب در ترجمه، از آنجاکه خوانندة روس ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی و تحلیل تغییرات ساخت واژی در قرآن کریم

بی بی حکیمه حسینی دولت آبادی؛ سکینه صارمی گروی؛ فاطمه رفسنجانی مقدم

دوره 13، شماره 45 ، مهر 1401، ، صفحه 85-108

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.70007.1865

چکیده
  تغییرات ساخت‌واژی در برخی از آیات قرآن‌کریم به وضوح مشاهده می‌‌شود. به‌گونه‌ای که در این آیات، واژگانی با ریشه‌ای یکسان، اما ظاهر و هیئتی متفاوت قرار دارند. یافته‌‌ها و نتایج پژوهش حاضر بیانگر این است که توجّه به سیاق آیات و بررسی موضوع و همچنین توجّه به واژگان آیات، نقش به‌سزایی در کشف علّت و کاربرد آن واژه دارد و این نکته را ...  بیشتر

چگونگی پیوند شریعت با طریقت و حقیقت از طریق آیات و روایات

عبدالرضا مظاهری

دوره 4، شماره 13 ، دی 1392، ، صفحه 87-104

https://doi.org/10.22054/ajsm.2013.292

چکیده
  دین اسلام غیر از صورت ظاهری، احکام باطنی هم دارد و شریعت با آنکه علم به ظاهر است، مانع تحصیل علم باطنی همچون طریقت و حقیقت نمی‌شود؛ زیرا رابطة ظاهر و باطن، رابطه‌ای حقیقی است نه تصنّعی و ساختگی و باطن، اعمال ظاهری را هدایت و تغذیه می‌کند، چنان‌که «ایمان» مستلزم اعمال باطنی قلب است و «نیّت» اصل و روح همة اعمال است و سیّد ...  بیشتر

ویژگی‌های شخصیّتی مدیر از منظر قرآن و نهج‌البلاغه

حسام الدین خلعتبری؛ فریبا صدارت

دوره 5، شماره 16 ، مهر 1393، ، صفحه 87-108

https://doi.org/10.22054/ajsm.2014.1330

چکیده
  چکیده مدیریّت اسلامی مبتنی برجهان‌بینی دینی و از الزامات جامعة اسلامی است. بنابراین، باید به دنبال شناخت ویژگی‌هایی بود که با خلقت و فطرت انسانی همساز و متقارن باشد. بی‌شک چنین معیارهایی را باید در قرآن و نهج‌البلاغه و کلام معصومین، علیهم‌السّلام، جستجو کرد. در این راستا، در مقالة حاضر، به تعریف مدیر و مدیریّت پرداخته شده است و ...  بیشتر

بررسی واژه‌های «یذبحون»، «صفوان»، «نُکسُوا»، «یخادعون»، «سفهاء»، «یَصطَرِخُون» و «حطه» بر اساس تجزیة آحاد واژگان

محمد شریفی؛ هوشنگ بیگی یارولی

دوره 8، شماره 26 ، فروردین 1396، ، صفحه 87-108

https://doi.org/10.22054/ajsm.2017.8819

چکیده
  ترجمه، بازسازی یک کلام در زبان دیگر است، به طوری که تمام معانی و مقاصد صاحب کلام در زبان مقصد بازگو شود. از این رو، متن ترجمه، آیینة تمام‌نمای متن اصلی است. مهم‌تریم مسئله در ترجمه، رعایت اصلی است که مترجم برای جایگزنی معادل واژه‌ها باید در دستور کار خود قرار دهد، به طوری که متن ترجمه، برابر و همسان متن مبدأ باشد. توجه به مؤلفه‌های ...  بیشتر

قرآن پژوهی
ارزیابی و نقد ترجمة استعاره در ترجمه‌های فارسی معاصر قرآن

سید سجاد غلامی؛ علی حاجی خانی

دوره 8، شماره 29 ، دی 1396، ، صفحه 87-132

https://doi.org/10.22054/ajsm.2018.14112.1177

چکیده
  بی‌شک قرآن کریم کتابی است مقدس که برای هدایت بشر نازل گشته تا راه و روش زندگی و نیل به کمال را به او نشان دهد و افزون بر این، کتابی است که فصیح‌ترین و بلیغ‌ترین اسلوب‌های بیانی در آن به‌کار رفته‌است. واضح است که تدقیق در این روش‌های بیانی در فهم و درک بهتر آیات قرآن بسیار مؤثراست؛ از جملة این روش‌ها که به‌وفور در قرآن به‌کار رفته، ...  بیشتر

محرومان از اجابت دعا بر اساس روایات

محمد حسن رستمی؛ معصومه طاهریان قادی

دوره 10، شماره 34 ، فروردین 1398، ، صفحه 87-110

https://doi.org/10.22054/ajsm.2020.8314.1089

چکیده
  دعا یکی از اسباب معنوی در عالم است، اما گاهی در اجابت آن موانعی ایجاد می‌شود و عده‌ای از اجابت دعایشان محروم می‌گردند. مقاله حاضر با روشی توصیفی-تطبیقی روایات مربوط به عدم اجابت دعا را بررسی کرده‌‌است. این روایات گروهی از افراد را نام می‌برد که دعایشان مورد اجابت قرار نمی‌گیرد؛ که عبارتند از: عریف (والی حکومت)، عشار(گیرنده مالیات)، ...  بیشتر

مفهوم‌شناسی واژة «صُلح» در قرآن کریم و تأثیرآن بر جواز عقدِ «صلح ابتدائی»

حمیدرضا بصیری

دوره 10، شماره 37 ، دی 1398، ، صفحه 87-104

https://doi.org/10.22054/ajsm.2021.40993.1525

چکیده
  قرآن کریم به عنوان معتبرترین منبع استنباط دانشمندان اسلامی، کلام خداوند متعال بوده و بنابر اعتقاد قاطبة مسلمانان این کتاب آسمانی بدون نقل معنا و بی هیچ کم وکاستی به دست انسان رسیده‌است. از این رو یکایک کلمات قرآن کریم واسطه در انتقال پیام از پیام دهنده(خدا) به پیام گیرنده(انسان) است. بنابراین فهم دقیق کلمات این کتاب مقدس از طریق مفهوم‌شناسی ...  بیشتر

قرآن پژوهی
سیر تطور تاریخی «فاصلة» قرآنی

علی اصغر آخوندی

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، ، صفحه 87-113

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.66875.1815

چکیده
  از آنجا که قرآن کلام خداوند است و شرافت و عظمت بسیار بالایی دارد، عالمان دین اعتقاد داشتند که استعمال اصطلاحاتی مانند «نسخ» و «قافیه» که میان مردم رایج بود، برای قرآن جایز نیست. ازاین‌رو، اصطلاح «فاصله» با اقتباس از خودِ قرآن مورد استفاده واقع شد. رواج این اصطلاح در ابتدا با فراز و فرودهایی همراه بود، اما به‌تدریج ...  بیشتر

آرزو در اسلام

جمال فرزند وحی؛ فاطمه سهرابیان

دوره 5، شماره 14 ، فروردین 1393، ، صفحه 89-108

https://doi.org/10.22054/ajsm.2014.1298

چکیده
  چکیدهخداوند به مدد ابزارهای وجودی که در اختیار انسان قرارداده، از انسان با «تعالوا» دعوت می‌کند. چنان‌چه انسان از قوّة وهم و خیال گذر کند و رتبة وجودی خویش را به عقل، مزیّن و متعالی نماید، با تکیه بر امید مطلوب که از آن به رحمت الهی تعبیرشده است، پویا و متوکّل، راه تعالی را در پیش می‌گیرد و به دعوت خداوند لبّیک می‌گوید. گرچه ...  بیشتر

دیدگاه قرآن و نهج البلاغه در مورد کُرة زمین

بهزاد سعیدی رضوی

دوره 5، شماره 15 ، تیر 1393، ، صفحه 89-104

https://doi.org/10.22054/ajsm.2014.1305

چکیده
  چکیدهشناخت زمین و وقایع آن به گونه‌ای گسترده است که این مقوله را تا حدّ معرّفی یک علم مستقل به نام زمین‌شناسی (Geology) ارتقا داده است و ذهن هر انسان را به این معطوف می‌دارد که چگونه در قرآن، معجزة پیامبر(ص)و نهج‌البلاغة حضرت علی(ع) در زمان‌های کهن این مطالب دقیق علمی شناخته و بیان شده است. این بدان معنی است که قرآن مطابق سطح دانش و درک ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بازخوانی انتقادی آرای ژیلیو در اعتبارسنجی تفسیر روایی سدة نخست هجری

حسن رضایی هفتادر؛ صفر نصیریان؛ حسین علوی مهر

دوره 9، شماره 32 ، مهر 1397، ، صفحه 89-120

https://doi.org/10.22054/ajsm.2019.36646.1470

چکیده
  آغاز تفسیر از جمله مباحث مهمی است که در تاریخ تفسیر بدان توجه شده‌است. خاورپژوهان هم توجه ویژه‌ای به این مسئله دارند. قسمتی از مقالة «تفسیر در دوران صدر اسلام و سده‌های میانه» اثر ژیلیو، خاورپژوه معاصر، دربارة آغاز تفسیر و اعتبارسنجی آن است. در این اثر، ژیلیو پیشینة تفسیر روایی دورة نخستین را به طور ویژه بررسی کرده‌است. از دیدگاه ...  بیشتر

نقد دیدگاه انسان‌شناختی نظریة واقعیت‌درمانی گلاسر بر اساس دیدگاه انسان‌شناختی امام علی(ع) در نهج‌البلاغه

حمید قربان پور لفمجانی؛ امیر قربان پور لفمجانی

دوره 12، شماره 42 ، فروردین 1400، ، صفحه 89-125

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.63590.1753

چکیده
  پژوهش حاضر با هدف شناسایی مبانی انسان‌شناسی نظریه واقعیت درمانی گلاسر و نقد آن بر اساس دیدگاه انسان‌شناختی امام علی(ع) در نهج‌البلاغه انجام شد. روش پژوهش حاضر، توصیفی تحلیلی (مروری) است که طبق آن ابتدا با مرور منابع موجود، مبانی انسان‌شناسی نظریه گلاسر شناسایی و سپس از منظر نهج‌البلاغه بررسی و نقد شد. یافته‌ها نشان داد برخلاف گلاسر ...  بیشتر

نحوة برخورد با بُغات در فقه با تکیه بر قرآن کریم

صالح حسن زاده

دوره 4، شماره 12 ، مهر 1392، ، صفحه 91-118

https://doi.org/10.22054/ajsm.2014.19

چکیده
  در منابع اسلامی، کلمة «بغی» را به معنای «ظلم و تعدّی بدون حق، یا قیام و شورش» معنا کرده‌اند و منشاء انتخاب این معنی، آیة شریفة (الحجرات/9) می‌باشد. این آیه، هرچند اختصاص به قتال و نبرد و جنگ دارد، امّا از آنجاییکه جنگ به غیر حق یکی از جرائم سیاسی می‌باشد، می‌توان دانست که مراد از «بغی» در این آیه جُرم سیاسی است. روایات ...  بیشتر

ناسازگارى عنوان ومعنون در « الأخبارالدّخیلة»

مرتضی نادری

دوره 1، شماره 1 ، دی 1389، ، صفحه 91-112

https://doi.org/10.22054/ajsm.2011.5444

چکیده
  «الأخبارالدّخیلة»اثرعلّامهمحمّدتقىشوشترى (م. 1374 ش.) بههدفاثباتمحرَّفوموضوع‌بودنبعضىاحادیثشیعهتألیفشدهاست. دراینمقالهپسازبررسىسخنانمؤلّفکتابپیرامونشمارىازاحادیث،نشاندادهشدهکهشواهدوىدروقوعایندوپدیدهدراحادیث،باعث یقین‏ واطمینان‏ نشدهو نیز بسندهنیست. نوشتارحاضردرچهاربخش«ناهماهنگىنامکتابودرون‏مایه‏اش»، ...  بیشتر

رویارویی حضرت مهدی(عج) و حضرت مسیح(ع) با دجال در شعر فارسی با تکیه بر آیات و روایات اسلامی

اسماعیل تاج‌بخش؛ الهام نظری

دوره 8، شماره 27 ، تیر 1396، ، صفحه 91-115

https://doi.org/10.22054/ajsm.2017.9215

چکیده
  در بررسی بازتاب مضامین مربوط به «دجال» در شعر فارسی، تقابل دجال با حضرت مهدی(عج) و حضرت عیسی(ع)، نکته‌ای شایستة توجه است. گروهی از شاعران، مهدی(عج)، برخی، عیسی(ع) و برخی نیز هر دوی آن‌ها را در تقابل با دجال می‌نشانند. زمانی که این تقابل مطرح می‌شود، در واقع، تنها بیان یک واقعه نیست، بلکه زمینه‌ای است تا شاعر رویارویی چیزهایی دیگر، ...  بیشتر

بررسی دیدگاه ابن رشد و ابن عربی پیرامون معناشناسی و ضرورت تأویل قرآن کریم

محمود خونمری؛ عباس بخشنده بالی

دوره 10، شماره 35 ، تیر 1398، ، صفحه 91-115

https://doi.org/10.22054/ajsm.2020.37562.1478

چکیده
  یکی از مسائلی که برخی اندیشمندان در تفسیر آیات قرآن کریم مورد بررسی قرار داده اند، تأویل است. به دلیل کاربرد متعدد واژه تأویل در این کتاب مقدس، بابی در این مورد در آثار اندیشمندان مسلمان گشوده شد که اشتراکات و افتراقاتی به چشم می‌خورد. یکى از اندیشمندان اسلامی که با ترجمه و شرح آثار ارسطو تأثیر فراوانى در مغرب زمین گذاشته ابن رشد است. ...  بیشتر

نقد دیدگاه ابوالکلام آزاد در معرفی کورش به عنوان ذوالقرنین

سیدمحمدرضا میرسید

دوره 11، شماره 38 ، فروردین 1399، ، صفحه 91-118

https://doi.org/10.22054/ajsm.2021.57374.1657

چکیده
  قرآن کریم در آیات 83 تا 98 سوره کهف به شخصیت ذوالقرنین اشاره کرده­است. یافتن مصداق واقعی ذوالقرنین همواره دغدغه مفسرین و قرآن پژوهان بوده­است. ابو­الکلام آزاد با تتبع در تورات و بررسی تاریخ ایران باستان به این نتیجه رسیده که کورش کبیر پادشاه ایران همان ذوالقرنین قرآن است. فرازهایی از کتاب مقدس، دیهیم شاخ گونه تندیس دشت مرغاب، جنگ­های ...  بیشتر

بررسی فصل مقوّم انسانیّت در آموزه‌های قرآن کریم

محمد علی دولت

دوره 6، شماره 18 ، فروردین 1394، ، صفحه 95-114

https://doi.org/10.22054/ajsm.2015.1611

چکیده
  چکیده بر اساس آیات و روایات، اوّلاً انسان با دیگر موجودات در سه موضوعِ ادراک، کشف جهان، جاذبه‌هایی که بر او احاطه دارد و کیفیّتِ قرار گرفتن تحت تأثیر جاذبه‌ها تفاوت‌های ماهوی دارد. ثانیاً انسان موجودی است که با حفظ ظاهر انسانی، هم می‌تواند به رفیع‌ترین قلّه‌های وجودی صعود نماید و هم می‌تواند از محدودۀ انسانیّت خارج شود و به پست‌ترین ...  بیشتر

روابط بینامتنی خطبة فدک با قرآن

فتحیه فتاحی زاده؛ فرشته معتمد لنگرودی

دوره 7، شماره 22 ، فروردین 1395، ، صفحه 95-132

چکیده
  «بینامتنی» نظریّه‌ای است که روابط بین متون و چگونگی ارتباط و تعامل آنها را مورد کنکاش قرار می‌دهد و موجب آفرینش متن جدید می‌شود. بر اساس این نظریّه، هر متنی یک بافت جدید از نقل قول‌های متحوّل شده است. روابط بینامتنی ابزار مفیدی برای مخاطب در خوانش متن محسوب می‌شود. بر اساس این نظریّه، اتّصال خطبة فدک حضرت زهرا(س) (به عنوان قرآن ...  بیشتر

تحوّل معنایی واژه‌ی «حکمت» در حوزه‌های مختلف اسلامی

فهیمه شریعتی؛ سهیلا پیروزفر

دوره 3، شماره 7 ، تیر 1391، ، صفحه 95-122

https://doi.org/10.22054/ajsm.2012.5493

چکیده
  واژگان به کار رفته در قرآن کریم اغلب همان واژگان متعارف در میان عرب جاهلی بوده و در قبایل و محافل شعری خاص استعمال می‌شده است. کلمه‌ی «حکمت» مانند بسیاری دیگر از واژگان پس از ورود به قرآن تحت تأثیر نظامجهان‌شناختی آن واقع شده است و در میدان‌های معنایی جدید به کار گرفته شده و همراهی آنها با کلمات خاص، تلازم‌ها و تنافرهای موجود ...  بیشتر

واکاوی آراء رجالی استاد محمّدباقر بهبودی

مرتضی نادری

دوره 3، شماره 6 ، فروردین 1391، ، صفحه 97-120

https://doi.org/10.22054/ajsm.2012.5486

چکیده
  ضعف راوی حدیث، راه‌های کشف این ضعف و ارتباط آن با درستی یا نادرستی انتساب حدیث به معصوم از مسائل اصلی دو علم «حدیث» و «رجال»هستند. در این مقاله، آراء رجالی استاد بهبودی پیرامون راه‌های کشف ضعف راویان حدیث بررسی شده‌است. این بررسی در خلال تبیین آراء وی درباره‌ی علل و اسباب پیدایش علم رجال، اصول رجالی شیعه و روش مؤلّفان ...  بیشتر

آفرینش زبانی قرآن در واژۀ «التَّهلُکَه» و رابطۀ آن با معنای «انفاق»

زینب روستایی؛ زهرا محمدی زاده

دوره 10، شماره 36 ، مهر 1398، ، صفحه 97-124

https://doi.org/10.22054/ajsm.2021.48244.1568

چکیده
  واژه «التَّهلُکَه» بر وزن «التَـّفعُلَه» از نظر صرفی واژه‌ای خاص است و هیچ کلمه دیگری در زبان عربی با این وزن وجود ندارد. موضوع آیۀ‌ 195 سوره بقره که این واژه در آن به کار رفته، انفاق است. آیه ضمن امر به انفاق از گرفتار شدن به تهلکه باز می‌دارد. تفسیرهایی متفاوت و گاه متناقض ذیل این آیه بیان شده‌است که از جمله مهم-ترین آن‌ها ...  بیشتر

مبانی و اصول ویژه جهاد کبیر بر پایه قرآن کریم

حمید مروجی طبسی؛ محمدعلی رضایی اصفهانی؛ رحمان عشریه

دوره 11، شماره 40 ، مهر 1399، ، صفحه 97-131

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.60544.1695

چکیده
  عنوان جهاد کبیر در آیه «فَلاتُطِعِ الکافِرینَ وَجاهِدهُم بِهِ جِهاداً کَبیراً»(الفرقان/52) آمده است. باتوجه ‌به مکی‌بودن سوره فرقان و سیاق آیات مکی، جهاد کبیر، بسته جامعی از راهکارهای غیرنظامی مقابله با دشمنان است که جامعه اسلامی را در برابر هرگونه تهاجم و تسلط غیرنظامی، مصون می‌سازد. استخراج مبانی و اصول جهاد کبیر از قرآن ...  بیشتر

قرآن پژوهی
تصویرپردازی در گفتگوهای حضرت شعیب(ع) با مخاطبان در قرآن بر اساس نظریه سید قطب

ماندگار کیخسروی؛ حسن مجیدی

دوره 12، شماره 43 ، مهر 1400، ، صفحه 97-121

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.65071.1807

چکیده
  بیان بصری یکی از ویژگی‌های متن قرآن است و آیات آن از تصویرهای ادبی پوشیده شده است و همین تصویری بودن نشانی از وجوه سادگی و قابل‌فهم بودن بیان قرآن است. سید قطب، ادیب معاصر مصری، بهترین وسیلة تعبیر، تصویر را برگزید و در قالب نظریة تصویرپردازی هنری، معتقد است که قرآن کریم در بیان اغراض، به بهترین وجه از قاعدة تصویر بهره برده است. بر این ...  بیشتر