قرآن پژوهی
مریم علیزاده
چکیده
ماهیت وحی در قرآن کریم یکی از مباحث چالشی متفکران مسلمان محسوب می گردد. هرچند انکار وحی زبانی از همان نزول قرآن کریم مطرح بوده اما اکنون به دلیل ایجاد تفکر تجربه نبوی در پیامبر (ص) پررنگ تر شده است. برخی معتقدند با تکیه بر مباحث زبان شناسی، قرآن کریم باید گوینده انسانی داشته باشد و از سوی دیگر دلیل برای اثبات زبانی بودن وحی از سوی پیامبر ...
بیشتر
ماهیت وحی در قرآن کریم یکی از مباحث چالشی متفکران مسلمان محسوب می گردد. هرچند انکار وحی زبانی از همان نزول قرآن کریم مطرح بوده اما اکنون به دلیل ایجاد تفکر تجربه نبوی در پیامبر (ص) پررنگ تر شده است. برخی معتقدند با تکیه بر مباحث زبان شناسی، قرآن کریم باید گوینده انسانی داشته باشد و از سوی دیگر دلیل برای اثبات زبانی بودن وحی از سوی پیامبر (ص) در قرآن وجود ندارد. درحالی که با مراجعه به مباحث زبان شناسی قرآن و همچنین دلایل قرآنی متعدد می توان ثابت نمود که وحی در قرآن یک وحی زبانی بوده است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به بررسی ادله اثبات وحی زبانی با رویکرد زبان شناسی قرآن می پردازد. دستاورد حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد بر اساس مباحث زبان شناسی و تأکید بر وجود متکلم و ویژگی‌های مخاطب همچنین دلایل متعدد قرآنی میتوان وحی زبانی در قرآن را اثبات نمود.
قرآن پژوهی
عزت ملا ابراهیمی؛ محمدصالح کرمی
چکیده
تعمق معنا و وصول به مدلولات اثر ادبی از طریق دال‌ها و علائم روساخت موجود در متن، همواره از مهمترین دغدغه‌ها و مسائل پیش روی ناقد در نقد ادبی بوده است. تحلیل گفتمان تلاش خود را به وسیله رویکردها و شاخه‌های گوناگون، در گره‌گشایی پیوند دوسویه زبان و جامعه بکار می‌گیرد و در پس متون و لایه‌های پنهان آن، به بررسی ایدئولوژی مولف می‌پردازد. ...
بیشتر
تعمق معنا و وصول به مدلولات اثر ادبی از طریق دال‌ها و علائم روساخت موجود در متن، همواره از مهمترین دغدغه‌ها و مسائل پیش روی ناقد در نقد ادبی بوده است. تحلیل گفتمان تلاش خود را به وسیله رویکردها و شاخه‌های گوناگون، در گره‌گشایی پیوند دوسویه زبان و جامعه بکار می‌گیرد و در پس متون و لایه‌های پنهان آن، به بررسی ایدئولوژی مولف می‌پردازد. از مشهورترین نظریههای حوزه گفتمانکاوی، رویکرد انتقادی نورمن فرکلاف است که می‌کوشد ضمن بیان ارتباط میان ملاکهای درونی و برونی متن، قدرت حاکم بر جامعهای را که متن در آن شکل گرفته است، با سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین مورد بررسی قرار دهد. بر این اساس پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی داستان حضرت ابراهیم (ع) را بر پایۀ نظریۀ گفتمان انتقادی فرکلاف در سطوح سهگانه تحلیل و ارزیابی کند. برآیند پژوهش نشان می‌دهد که میان زبان و بافت اجتماعی و بیرونی قصه حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم انسجام و پیوند ناگسستنی وجود دارد که از جهت متن روایی و با نگاهی ایدئولوژی به داستان قرآنی ارزش خاصی میبخشد.
قرآن پژوهی
شیرین رشیدی
چکیده
انسان موجودی مرکب از روح و بدن است و بخش اصیل وجود انسان، روح غیرمادی اوست. بر اساس متون اسلامی تکامل روح به معنای تقویت خودآگاهی انسان است. خودآگاهی در قرآن کریم به معنای بازیابی حقیقت خویش به‌واسطه پرورش استعدادهای فطری است. خداوند تمام عالم را دارای شعور و آگاهی میداند. هدف پژوهش حاضر، تبیین مبانی فلسفی خودآگاهی در ...
بیشتر
انسان موجودی مرکب از روح و بدن است و بخش اصیل وجود انسان، روح غیرمادی اوست. بر اساس متون اسلامی تکامل روح به معنای تقویت خودآگاهی انسان است. خودآگاهی در قرآن کریم به معنای بازیابی حقیقت خویش به‌واسطه پرورش استعدادهای فطری است. خداوند تمام عالم را دارای شعور و آگاهی میداند. هدف پژوهش حاضر، تبیین مبانی فلسفی خودآگاهی در قرآن کریم و انعکاس تربیتی خودآگاهی در سبک زندگی اسلامی است. این مقاله از نوع تحقیقات کاربردی است و با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوا از نوع قیاسی، مبتنی بر مطالعه اسنادی (کتابخانهای) انجامشده است. بر این اساس ابتدا به ایضاح خودآگاهی و مبانی فلسفی آن از منظر قرآن پرداخته شد و درنهایت انعکاس تربیتی خودآگاهی در سبک زندگی اسلامی استنباط شد ازجمله پذیرش مسئولیت در زندگی، تمرین عزم و پرورش اراده، خویشتن بانی در مواجهه با چالشهای زندگی، خروج از غفلتها در زندگی، دستیابی به نشاط.
قرآن پژوهی
ابراهیم فلاح؛ سید محمدحسین عمادی منش
چکیده
ترجمه واژه به واژه قرآن کریم ممکن است مانع از انتقال مفاهیم عمیق آن شود. به همین دلیل، مترجمان گاهی ناچارند افزوده‌هایی به متن ترجمه اضافه کنند تا شفاف‌سازی معنایی و ساختاری متن به‌خوبی انجام گیرد. در ترجمه‌های فارسی معاصر قرآن کریم، افزودههای تفسیری جایگاه ویژهای دارند و بسیاری از مترجمان معاصر، این افزوده‌ها را به‌صورت داخل ...
بیشتر
ترجمه واژه به واژه قرآن کریم ممکن است مانع از انتقال مفاهیم عمیق آن شود. به همین دلیل، مترجمان گاهی ناچارند افزوده‌هایی به متن ترجمه اضافه کنند تا شفاف‌سازی معنایی و ساختاری متن به‌خوبی انجام گیرد. در ترجمه‌های فارسی معاصر قرآن کریم، افزودههای تفسیری جایگاه ویژهای دارند و بسیاری از مترجمان معاصر، این افزوده‌ها را به‌صورت داخل پرانتز یا به‌صورت جداگانه در مورد ترجمه برخی آیات مطرح کردهاند. پژوهش حاضر در صدد است تا با اتخاذ روش توصیفی-تحلیلی، به گونهشناسی افزودههای تفسیری مترجمان معاصر در دو جزء پایانی قرآن کریم بپردازد. بررسیها نشان می‌دهد که بیان معنای برخی حروف مقطعه قرآن، بیان سبب نزول آیات به‌صورت افزودههای تفسیری، بیان مصداق برخی گزارههای قرآنی، بسط معنایی برخی واژگان، بهره‌گیری از سیاق آیات در ترجمه و تأویل صفات متشابه خداوند از مهمترین گونههای افزودههای تفسیری در ترجمه‌های معاصر فارسی به شمار میروند.
قرآن پژوهی
داود ابراهیم پور؛ ماجد نجاریان؛ مهدی حبیب الهی
چکیده
مفهوم قسم و سوگند در قرآن کریم از مسائل مهمی است که باید با استفاده از دانش معناشناسی شناختی موردبحث قرار گیرد. در این تحقیق از نظریه استعاره مفهومی و طرحوارههای تصوری بر پایه مقوله حجمی استفاده میشود. هدف از تحقیق حاضر درک عمیق و جامع از مفهوم سوگند در قرآن کریم با توجه به روشی علمی در مطالعات تفسیری مدل مفهوم‌سازی قرآن می‌باشد. ...
بیشتر
مفهوم قسم و سوگند در قرآن کریم از مسائل مهمی است که باید با استفاده از دانش معناشناسی شناختی موردبحث قرار گیرد. در این تحقیق از نظریه استعاره مفهومی و طرحوارههای تصوری بر پایه مقوله حجمی استفاده میشود. هدف از تحقیق حاضر درک عمیق و جامع از مفهوم سوگند در قرآن کریم با توجه به روشی علمی در مطالعات تفسیری مدل مفهوم‌سازی قرآن می‌باشد. این نوشتار که نتیجه یک پژوهش است ازنظر هدف کاربردی است و از جهت سطح تحلیل برخوردار از ماهیتی توصیفی- استنباطی و از جهت روش به روش کتابخانه متکی است. جمعآوری داده‌های موردنظر از طریق فیش می‌باشد. ابتدا موارد استعمال سوگندها در قرآن کریم استخراج شده است و بعد بر مبنای مقوله حجمی موردبررسی قرار می‌گیرد. نتیجه حاصل از تحقیق این شد که در مفهوم‌سازی سوگندهای قرآن کریم، کتاب قرآن و عقل نمادی برای هدایت معنوی در تاریکیهای جهل و گمراهی هستند که انسان خسران زده نشود. خورشید و ستارگان آسمان در تاریکیهای دریا و خشکی هدایتکننده حسی هستند تا انسان به سمت حق خروج کند؛ و اگر انسان باوجود همه نمادهای هدایتی ملموس و دیدنی، به سمت نور نرود؛ ظلمت و تاریکی ظلالت، این قبیل افراد را فرا می‌گیرد.
قرآن پژوهی
مریم برهمن؛ مهدیه حسینی
چکیده
هدف این پژوهش، تبیین ضعف‌های رفتاری انسان و روش‌های اصلاح آن بر اساس قرآن کریم است. جامعۀ آماری پژوهش، مشتمل بر قرآن کریم و نمونۀ پژوهش، آیات مرتبط با ضعف رفتاری است. این تحقیق به لحاظ رویکرد در زمرۀ پژوهش‌های کیفی قرار داشته، از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. بدین منظور، داده‌های اولیه شامل آیات مرتبط با موضوع، با بهره‌مندی از ...
بیشتر
هدف این پژوهش، تبیین ضعف‌های رفتاری انسان و روش‌های اصلاح آن بر اساس قرآن کریم است. جامعۀ آماری پژوهش، مشتمل بر قرآن کریم و نمونۀ پژوهش، آیات مرتبط با ضعف رفتاری است. این تحقیق به لحاظ رویکرد در زمرۀ پژوهش‌های کیفی قرار داشته، از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. بدین منظور، داده‌های اولیه شامل آیات مرتبط با موضوع، با بهره‌مندی از تفاسیر دست‌اول، کدگذاری گردیده، سپس طبقه‌بندی بر اساس مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر در سه محور مبانی، اصول و روش‌ها صورت گرفته است. یافتههای پژوهش نشان می‌دهد که ضعف‌های رفتاری در حوزۀ فردی شامل غفلت در زندگی، ناسپاس بودن، غرور و تکبر، عجول بودن، حریص بودن، کم‌طاقتی و یأس در مواجهه با سختی‌ها است. در حوزۀ اجتماعی، مبانی مسخره کردن، عیب‌جویی، کینه‌توزی و نفاق از ضعف‌های رفتاری انسان می‌باشد. متناظر با مبانی، جهت اصلاح ضعف‌های رفتاری در حوزۀ روش یاد حق، شکرگزاری، هوشیاری، شکیبایی، قناعت ورزی، بالابردن آستانۀ تحمل در مواجهه با دشواری‌ها، بخشش، ارشادپذیری، ستّاریّت، تأثیرگذاری قلبی، سکوت مدبرانه و راست‌گویی شناسایی شد. نتایج حاکی از آن است که برای تحقق رشد واقعی انسان‌ها، برنامه‌ای جامع و همه‌جانبه لازم است تا ابتدا مبانی ضعف رفتاری شناخته شود و سپس متناسب با آن، روش‌های تربیتی برای اصلاح این ضعف‌ها با توجه به کلام خداوند اتخاذ شود، به‌نحوی‌که روش‌های تربیتی به‌دست‌آمده در تسریع رفع و اصلاح انحراف از وجود انسان هم در حوزۀ فردی و هم در حوزۀ اجتماعی بکار گرفته شود.
قرآن پژوهی
کریم علی محمدی؛ ژیلا حسین زاده خانمیری
چکیده
مفهوم «امّی» یکی از مباحث چالشی در مطالعات دینی است که هم در آثار مستشرقان و هم در مطالعات اندیشمندان و مفسران اسلامی، محور بحث واقع شده است. یکی از دلایل چالشی بودن فهم امّی، کاربرد قرآنیِ این واژه در توصیف پیامبر اکرم(ص) است که منجر به بروز برخی شبهات از سوی عده‌ای و درنتیجه، دفاعیههای مختلف از سوی مسلمانان شده است. در بین ...
بیشتر
مفهوم «امّی» یکی از مباحث چالشی در مطالعات دینی است که هم در آثار مستشرقان و هم در مطالعات اندیشمندان و مفسران اسلامی، محور بحث واقع شده است. یکی از دلایل چالشی بودن فهم امّی، کاربرد قرآنیِ این واژه در توصیف پیامبر اکرم(ص) است که منجر به بروز برخی شبهات از سوی عده‌ای و درنتیجه، دفاعیههای مختلف از سوی مسلمانان شده است. در بین آرای اندیشمندان اسلامی، مفسران قرآن جایگاه ویژهای داشته و در این موضوع، بحثهای متعددی مطرح کردهاند. در پژوهش حاضر، سعی شده است با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن اشاره به برخی از آرای مفسران درباره مفهوم امّی، عللِ رواج یافتن معنای مشهورِ این واژه بررسی شود. بر اساس یافتههای این پژوهش، عواملی همچون: نگرش لغوی به‌اصطلاح امّی، غفلت از قرائن موجود در تورات و سیاق آیات قرآنی و همچنین بی‌توجهی به کاربرد امّی در متون فقهی موجب شده است که در طول زمان، معنای «بیسوادی» برای واژهی امّی رواج یابد. توجه به قرائن فوق، صحت معنای رایج را تأیید نمیکند. بر اساس قرائن کافی که برای فهم واژه امّی در متون دینی وجود دارد، این واژه در اصل، اصطلاحی است که از سوی یهودیان، برای نامیدن غیر اهل کتاب استفاده میشد و بعدها به هرکسی اطلاق شد که ناآشنا به محتوای کتاب آسمانی باشد، چه اهل کتاب باشد یا نباشد.
قرآن پژوهی
مرضیه محصص؛ ریحانه خدامردی
چکیده
دانش اسباب‌النزول به‌مثابه یکی از ابزارهای فهم مضامین قرآن، تأثیر مهمی در سیر تطور نگارش کتب تفسیری داشته است. یکی از موضوعات مهمی که در بازخوانی انتقادی رویکردهای معاصر به اسباب‌النزول ضروری به نظر می‌رسد، ترسیم چگونگی اهتمام مفسران در میراث فرهنگی دانش تفسیراست. تفسیر «روض‌الجنان و روح الجنان» ابوالفتوح رازی یکی از کتب ...
بیشتر
دانش اسباب‌النزول به‌مثابه یکی از ابزارهای فهم مضامین قرآن، تأثیر مهمی در سیر تطور نگارش کتب تفسیری داشته است. یکی از موضوعات مهمی که در بازخوانی انتقادی رویکردهای معاصر به اسباب‌النزول ضروری به نظر می‌رسد، ترسیم چگونگی اهتمام مفسران در میراث فرهنگی دانش تفسیراست. تفسیر «روض‌الجنان و روح الجنان» ابوالفتوح رازی یکی از کتب تفسیری شیعی قرن ششم با رویکرد کلامی- اجتهادی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به نقش روایات سبب نزول و میزان تأثیر فضای فرهنگی آن دوره در فهم آیات قرآن کریم پرداخته است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که عنایت و اهتمام ویژهی ابوالفتوح رازی به روایات سبب نزول بهگونهای است که در نظر او اینگونه روایات پیوند وثیقی با فرهنگ عصر نزول دارد؛ بهگونهای که برای فهم بهتر آیات قرآن کریم به روایات بسیاری اعتماد کرده و از آن در ارزیابی محتوایی یا متنی مدد گرفته است، این تا جایی است که برخی روایات سبب نزول را نیز در فهم آیات ناکارآمد دانسته و معیارهایی را برای نقد روایات اتخاذ کرده است که نوشتار حاضر بیان کارکردها و معیارهای نقادانه ابوالفتوح رازی و میزان کمی هر یک از این کاربستها را تشریح میکند.
قرآن پژوهی
فاطمه علایی رحمانی؛ زینب پورکاویان؛ فرشته معتمد لنگرودی
چکیده
روابط افراد و جوامع مسلمان با دیگر افراد و ملل مسلمان و غیرمسلمان از موضوعاتی است که در آیات قرآن کریم بدان پرداخته شده است. لزوم مرزبندی از مسائل مرتبط به روابط مسلمانان است در اسلام و آیات الهی بدان تأکید شده است. گاه مرزبندی در حوزه‌ی جغرافیایی و زمینی است؛ گاه در مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و دینی. با توجه به‌ضرورت مرزبندی اعتقادی، ...
بیشتر
روابط افراد و جوامع مسلمان با دیگر افراد و ملل مسلمان و غیرمسلمان از موضوعاتی است که در آیات قرآن کریم بدان پرداخته شده است. لزوم مرزبندی از مسائل مرتبط به روابط مسلمانان است در اسلام و آیات الهی بدان تأکید شده است. گاه مرزبندی در حوزه‌ی جغرافیایی و زمینی است؛ گاه در مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و دینی. با توجه به‌ضرورت مرزبندی اعتقادی، سیاسی و اجتماعی ایران اسلامی با دشمنان و لزوم اطاعت و تبعیت از قرآن کریم، پژوهش حاضر با استفاده از فرایند تحلیل مضمون و نرم‌افزار MAXQDA به بررسی آموزه‌های قرآنی در مرزبندی ارتباط ولایی پرداخته است. بررسی این آموزه‌ها بیانگر آن است که در آیات الهی درباره‌ی این موضوع چهار رویکرد اثبات، نفی، نهی و ذم وجود دارد. مضمون اثبات به دو مضمون فرعی جبهه‌ی حق و جبهه‌ی باطل قابل‌تقسیم است. جبهه‌ی حق شامل مضامین پایه خداوند، پیامبر(ص)، مؤمنان و فرشتگان میشود و جبهه‌ی باطل شامل مضامین پایه‌ی شیطان، طاغوت، کافران، یهود و نصارا و ظالمان میگردد. مضامین پایه‌ی نفی نیز شامل سه گروه غیرخداوند، کافران و مؤمنان غیرمهاجر میشود. همچنین خداوند مؤمنان را از ارتباط ولایی با کافران، یهود و نصارا، مسخره و بازیگیرندگان دین، افراد مورد غضب الهی و دشمنان خود و خداوند نهی میفرماید و درنهایت، ولی قرار دادن شیطان و نسلش به‌جای خداوند و ولی قرار دادن کافران نیز درآیات الهی مورد مذمت قرار گرفته است.
قرآن پژوهی
مجید منهاجی؛ علی شریفی
چکیده
ابزار «سمع» از نعمت‍های الهی و از ملزومات اصلی بدن بوده و بسیاری از ادراکات از این طریق انجام می‌پذیرد. سمع نخستین حس فعال در وجود انسان قبل و بعد از تولد است. این واژه در قرآن، در چهار معنای گوش، فعل شنیدن، فهم و ادراک و قبول و فرمان‌بری از حق بهکار رفته است. این مقاله بارویکردی توصیفی_تحلیلی به بررسی ابزار «سمع» بر تربیت ...
بیشتر
ابزار «سمع» از نعمت‍های الهی و از ملزومات اصلی بدن بوده و بسیاری از ادراکات از این طریق انجام می‌پذیرد. سمع نخستین حس فعال در وجود انسان قبل و بعد از تولد است. این واژه در قرآن، در چهار معنای گوش، فعل شنیدن، فهم و ادراک و قبول و فرمان‌بری از حق بهکار رفته است. این مقاله بارویکردی توصیفی_تحلیلی به بررسی ابزار «سمع» بر تربیت انسان می‌پردازد. هدف از نگارش آن، تبیین جایگاه سمع و لزوم توجه بیشتر به آن در پیشبرد اهداف تربیتی و جایگاه بخشی این ابزار حیاتی و تأثیرگذار در رشد انسان است. سمع به‌عنوان یک ابزار تربیتی چه جایگاهی در قرآن دارد؟ نقش سمع در تربیت انسان چیست؟ باتوجه به کارایی سمع، القای اهداف تربیتی از این طریق می‌تواند صورت گیرد. اگر بخواهیم یک مسئله تربیتی را در بین گروه هدف نهادینه کنیم، توجه به نعمت و ابزار سمع بیش از بقیه حواس می‌تواند ما را به اهداف نزدیکتر نموده و در نهادینه کردن هنجارها میتوان بهتر عمل کرد. همچنین دقت در محتوای کلام و تکرار مطلب در رشد تربیتی و پذیرش حق توسط مخاطب تا تأثیرگذار است. سمع نخستین مرتبه از حصول علم است و فهم و تعقل پس آن صورت می‌گیرد.
قرآن پژوهی
سید صدرالدین شریعتی؛ احمد سلحشوری؛ ابراهیم نعیمی؛ افسانه تندرو
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تبیین مبانی فلسفی انسان صبور در قرآن کریم و راهکارهای تقویت صبر در معلمان ابتدایی انجام شدهاست. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع تحلیل محتوا و الگوی تحلیلی فرانکنا بوده است. جامعه پژوهش حاضر را کلیه آیات قرآن کریم که به صبر و انسان صبور پرداخته است تشکیل می‌دهد که با روش نمونه‌گیری هدفمند و مراجعه به تفسیرهای آن (تفسیرجوادی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تبیین مبانی فلسفی انسان صبور در قرآن کریم و راهکارهای تقویت صبر در معلمان ابتدایی انجام شدهاست. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع تحلیل محتوا و الگوی تحلیلی فرانکنا بوده است. جامعه پژوهش حاضر را کلیه آیات قرآن کریم که به صبر و انسان صبور پرداخته است تشکیل می‌دهد که با روش نمونه‌گیری هدفمند و مراجعه به تفسیرهای آن (تفسیرجوادی آملی) مورد مطالعه و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور جمعآوری اطلاعات از فیش جمعآوری اطلاعات استفاده شد. نتایج تحلیل محتوای عرفی و تحلیل استنتاجی پژوهش حاضر نشان داد که مبانی فلسفی انسان صبور در مبانی هستی شناسی، معرفتشناسی، انسانشناسی، ارزششناسی و زیباشناسی مصادیقی را در آیات نشان داده است. راهکارهای تقویت انسان صبور در معلمان ابتدایی شامل یاری خواستن از خداوند و عبادت و راز نیاز، سفارش به صبر و ایستادگی، الگوگیری و پیروی از الگوهای صبر و یادآوری آثار و فواید صبر و شکیبایی بوده است که میتوان با آموزش و توانمندسازی معلمان در این راهکارها، منجر به تقویت صبر در آنان شد.
قرآن پژوهی
محمد علی رستمیان
چکیده
این مقاله به بررسی تأثیر تفسیرپذیری قرآن کریم بر فهم معرفت دینی و منشاء آن پرداخته‌است. در این رابطه، با روش تحلیلی و مراجعه به آیات و روایات، ویژگی‌های قرآن کریم از نظر تفسیرپذیری را بررسی کرده‌است. نتایج این تحقیق از دو خاستگاه اصلی برای تفسیرپذیری قرآن کریم، یعنی ابهام روشمند و داشتن ابعاد مختلف معنایی پرده برمی‌دارد. خاستگاه ...
بیشتر
این مقاله به بررسی تأثیر تفسیرپذیری قرآن کریم بر فهم معرفت دینی و منشاء آن پرداخته‌است. در این رابطه، با روش تحلیلی و مراجعه به آیات و روایات، ویژگی‌های قرآن کریم از نظر تفسیرپذیری را بررسی کرده‌است. نتایج این تحقیق از دو خاستگاه اصلی برای تفسیرپذیری قرآن کریم، یعنی ابهام روشمند و داشتن ابعاد مختلف معنایی پرده برمی‌دارد. خاستگاه اول، روش‌های خاصی مثل اکتفا به بیان کلیات و روش محکم و متشابه و روش‌های مشابه را در بر دارد که قرآن کریم به سبب اهداف خاص، از طریق آن با مردم سخن گفته‌است. این امر موجب شده که زمینه‌های تفسیر به رأی فراهم شده، افراد غرض‌ورز یا ناآگاه به روش درست تفسیر قرآن کریم، در معرض فهم‌های نادرست قرار گیرند. از این نظر، هشدار لازم در متون دینی داده، راه درستِ تفسیر بیان شدهاست. خاستگاه دوم، ابعاد مختلف معنایی قرآن کریم است که شامل دو نوع هم‌عرض و طولی است. این امر زمینه را برای فهم‌های درست هم‌عرض و طولی فراهم میکند. فهم‌های هم‌عرض یا حاصل رویکردهای مختلف به قرآن کریم است که تفسیرهای مختلف عرفانی، اجتماعی، ادبی و غیره را پدید آورده‌است، یا از طریق جری و تطبیق بر مفاهیم و مصادیق جدید شکل می‌گیرد. اما فهم‌های طولی در دو بُعد معانی ظاهری و باطنی شکل می‌گیرد. بر طبق روایات، مراتب معانی ظاهری ابعاد مختلفی دارد که از فهم عبارات شروع و تا فهم تفسیری و اشاری ادامه می‌یابد که آگاهان به شیوة تفسیر و رموز آن، می‌توانند آن‌ها را استنباط کنند. مراتب معانی باطنی که از ظاهر لفظ استخراج نمی‌شود، نهایتی ندارد و برای اولیاءالله و انبیای الهی از طریق تأویل عرفانی و علم لدنی مکشوف میشود.
قرآن پژوهی
جواد محمدی؛ احسان ترکاشوند
چکیده
یکی از مهمترین انگیزه‌های حرکتی در انسان رقابت است که ریشه آن در مواردی چون احساس کمبود، حسادت، رهایی از نقص و به دست آوردن کمال است. تحقق رقابت در جامعه و در بین افراد زمینه‌های شکل‌گیری رقابت مثبت و منفی را به همراه دارد که در عرف از آن به چشم‌وهم‌چشمی یاد میشود که در دو زمینه مثبت و منفی می‌تواند موردتوجه قرار گیرد. ازآن‌رو ...
بیشتر
یکی از مهمترین انگیزه‌های حرکتی در انسان رقابت است که ریشه آن در مواردی چون احساس کمبود، حسادت، رهایی از نقص و به دست آوردن کمال است. تحقق رقابت در جامعه و در بین افراد زمینه‌های شکل‌گیری رقابت مثبت و منفی را به همراه دارد که در عرف از آن به چشم‌وهم‌چشمی یاد میشود که در دو زمینه مثبت و منفی می‌تواند موردتوجه قرار گیرد. ازآن‌رو نگارنده با روش توصیفی- تحلیلی و از نوع کتابخانهای به بررسی موضوع چشم‌وهم‌چشمی مثبت و منفی با توجه به آیه 108 سوره یوسف و آیه 179 سوره اعراف پرداخته است. با تحلیل آیات قرآنی و مستندات روایی فریقین در خصوص این آیات به یافتههای پیش رو دستیافتیم. غفلت عامل اصلی رقابت و چشم‌وهم‌چشمی منفی و بصیرت عامل اصلی رقابت و چشم‌وهم‌چشمی مثبت می‌باشد.
حمید مروجی طبسی؛ محمدعلی رضایی اصفهانی؛ رحمان عشریه
چکیده
عنوان جهاد کبیر در آیه «فَلاتُطِعِ الکافِرینَ وَجاهِدهُم بِهِ جِهاداً کَبیراً»(الفرقان/52) آمده است. باتوجه به مکی‌بودن سوره فرقان و سیاق آیات مکی، جهاد کبیر، بسته جامعی از راهکارهای غیرنظامی مقابله با دشمنان است که جامعه اسلامی را در برابر هرگونه تهاجم و تسلط غیرنظامی، مصون می‌سازد. استخراج مبانی و اصول جهاد کبیر از قرآن ...
بیشتر
عنوان جهاد کبیر در آیه «فَلاتُطِعِ الکافِرینَ وَجاهِدهُم بِهِ جِهاداً کَبیراً»(الفرقان/52) آمده است. باتوجه به مکی‌بودن سوره فرقان و سیاق آیات مکی، جهاد کبیر، بسته جامعی از راهکارهای غیرنظامی مقابله با دشمنان است که جامعه اسلامی را در برابر هرگونه تهاجم و تسلط غیرنظامی، مصون می‌سازد. استخراج مبانی و اصول جهاد کبیر از قرآن کریم امری است که تاکنون به‌درستی بررسی نشده و مقاله پیش رو، سعی بر رفع این کاستی دارد. در این تحقیق، منظور از مبنا، پایه‌ها و ریشه‌های مشروعیت جهاد کبیر است که این نوع از جهاد بر آن‌ها بنا شده است. همچنین مراد از اصل، شاخص‌ها و چهارچوب‌های اجرای جهاد کبیر است، به‌نحوی‌که جهاد کبیر در آن قالب‌ها و با تکیه‌بر مبانی پیش‌گفته انجام پذیرد. این تحقیق مشخص کرد که مبارزه غیرنظامی به‌وسیله قرآن، مقابله با شبهات، آزمون الهى برای شناخت مجاهدان و مبارزه با باطل از مبانی ویژه جهاد کبیر و اعتقاد به وجود دشمن فکری، مبارزه نرم با دشمنان و برخورداری از روحیه جهادی از اصول اختصاصی آن است. این یافته‌ها که از آموزه‌های قرآن کریم و برداشت‌های مفسران فریقین استخراج‌شده، مشخص میکند که قرآن کریم با رویکرد عدم اطاعت از کافران، باید ابزار انجام جهاد کبیر باشد. مجاهدان عرصه‌های غیرنظامی می‌بایست در راه مبارزه با دشمنان، استخراج و طرح نظریات موردنیاز جامعه اسلامی، با بهره‌گیری از اصول و مبانی فوق، گام بردارند. روشی که در این تحقیق برای رسیدن به مطلوب از آن استفاده‌شده، روش تحقیق موضوعی درون‌قرآنی و مطالعه تطبیقی میان تفاسیر شیعی و اهل تسنن است.
قرآن پژوهی
کریم علی محمدی؛ عبدالمجید علیمحمدی
چکیده
اهتمام به عبرت‌دهی، پرهیز از کلی‌گویی و ذکر مصادیق عینی برای تبیین حقایق الهی از شیوههای رایج قرآن کریم است. قرآن کریم به عنوان کتاب هدایت و رهانیدن بشر از انحطاط اخلاقی، تربیت دینی را عامل رهایی بشر از تاریکیهای جهل، معرفی میکند و نه تنها سرگذشت پیشینیان، بلکه هر آنچه پیرامون انسان قرار دارد را مایه عبرت معرفی میکند تا ...
بیشتر
اهتمام به عبرت‌دهی، پرهیز از کلی‌گویی و ذکر مصادیق عینی برای تبیین حقایق الهی از شیوههای رایج قرآن کریم است. قرآن کریم به عنوان کتاب هدایت و رهانیدن بشر از انحطاط اخلاقی، تربیت دینی را عامل رهایی بشر از تاریکیهای جهل، معرفی میکند و نه تنها سرگذشت پیشینیان، بلکه هر آنچه پیرامون انسان قرار دارد را مایه عبرت معرفی میکند تا صاحبان بصیرت از این طریق، سعادت ابدی را از شقاوت ابدی، تمییز داده و راه حق و اولیاءالله را انتخاب کنند. نوشتار پیشرو، پژوهشی است که کارآمدی عبرت‌دهی و نقش اساسی آن را در رسیدن به تربیت اسلامی، اثبات کرده و این شیوه را از مرتبه نظری خارج دانسته و به عنوان راهکار عملیاتی معرفی میکند. در این مقاله، آسیبهای معرفی نمادهای منفی جهت عبرت و راهکارهای قرآن برای برونرفت از این آسیبها، مورد پژوهش قرار گرفته، سپس شیوه عبرت‌دهی قرآن کریم، تبیین میشود تا همواری این شیوه در نیل به تربیت اثر گذار، مورد کنکاش قرار گیرد.
محمدعلی کاظمی تبار؛ فاطمه شیخ مومنی
چکیده
یکی از مهمترین حوزه‌های معنایی قرآن کریم و دومین اصل از اصول دین مبین اسلام نبوّت است. این حوزه در ماده (رسل) و پرکاربردترین واژه این حوزه یعنی «رسول» تجلّی می‌یابد و نقش مهمی در کتاب و سنّت ایفا میکند. از همین رو در پژوهش پیش رو که به روش توصیفی تحلیلی انجام شدهاست، ابتدا معانی گوناگون مادۀ (رسل) تحلیل و بررسی شد. سپس برای ...
بیشتر
یکی از مهمترین حوزه‌های معنایی قرآن کریم و دومین اصل از اصول دین مبین اسلام نبوّت است. این حوزه در ماده (رسل) و پرکاربردترین واژه این حوزه یعنی «رسول» تجلّی می‌یابد و نقش مهمی در کتاب و سنّت ایفا میکند. از همین رو در پژوهش پیش رو که به روش توصیفی تحلیلی انجام شدهاست، ابتدا معانی گوناگون مادۀ (رسل) تحلیل و بررسی شد. سپس برای تبیین بهتر معنای واژۀ (رسول) طبق اصل جانشینی در معناشناسی، واژه مترادف آن یعنی (نبی) مورد بررسی قرار گرفت و در ادامه با مراجعه به تفاسیر و تقسیم بندی نظرات مفسران و ارائه جدول فراوانی یادکرد خداوند از پیامبران اولوالعزم با واژه‌های رسول و نبیّ، جایگاه ممتاز واژۀ (رسول) در قرآن کریم تبیین و تفاوت کارکردهای میان دو واژه روشن گردید. بر اساس یافتههای این پژوهش و با بررسی معناشناسی تاریخی واژه «رسول» درکُتب آسمانی یهود و مسیح و مطالعه زبانهای سریانی، عبری ویونانی، روشن شد که این واژه در زبانهای کهن و ادیان الهی قبل از اسلام نیز با همان معنای «فرستاده و پیام رسان الهی» کاربرد داشته که این امر نشان از ریشۀ عمیق این کلمه در تاریخ و متون الهی و جایگاه والای آن در حوزه دین دارد.
حمیدرضا بصیری
چکیده
قرآن کریم به عنوان معتبرترین منبع استنباط دانشمندان اسلامی، کلام خداوند متعال بوده و بنابر اعتقاد قاطبة مسلمانان این کتاب آسمانی بدون نقل معنا و بی هیچ کم وکاستی به دست انسان رسیده‌است. از این رو یکایک کلمات قرآن کریم واسطه در انتقال پیام از پیام دهنده(خدا) به پیام گیرنده(انسان) است. بنابراین فهم دقیق کلمات این کتاب مقدس از طریق مفهوم‌شناسی ...
بیشتر
قرآن کریم به عنوان معتبرترین منبع استنباط دانشمندان اسلامی، کلام خداوند متعال بوده و بنابر اعتقاد قاطبة مسلمانان این کتاب آسمانی بدون نقل معنا و بی هیچ کم وکاستی به دست انسان رسیده‌است. از این رو یکایک کلمات قرآن کریم واسطه در انتقال پیام از پیام دهنده(خدا) به پیام گیرنده(انسان) است. بنابراین فهم دقیق کلمات این کتاب مقدس از طریق مفهوم‌شناسی و یافتن کلمات مترادف، متضاد و مرتبط ممکن خواهد بود؛ ضروری و اجتنابناپذیر است. نگارنده این مقاله معتقد است که چنانچه با این روش واژة «صلح» مورد مطالعه واقع شود، جواز یک عمل حقوقی دو طرفه(صلح ابتدائی) را به ارمغان میآورد که گرهگشای بسیاری از تعاملات مدنی میان مردم خواهد بود. امروزه «صلح ابتدائی» یا «صلح بدوی» می‌تواند به عنوان رهآورد این دقت مفهومشناختی، آزادی معاملی انسان‌ها را تقویت کند و روابط حقوقی افراد را توسعه داده و مستحکمتر سازد. این تحقیق با تکیه بر روش تحلیلی و مبتنی بر فرایند مفهوم‌شناسی، مقصود فوق را با مطالعة کتابخانهای آثار لغویان، مفسران و فقها دنبال میکند.
ابراهیم فلاح؛ اعظم دهقانی نیسیانی
چکیده
سبک‌شناسی گفتمانی متون ادبی را از منظر گفتمانی مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد و با قدم نهادن در عرصه‌های فراتر از جمله و ورود به عرصه تحلیل گفتمان، موضوعی جدید در مطالعات سبک شناختی، فراهم آورده‌است. مهمترین مؤلفه‌ها در سبک‌شناسی گفتمانی عبارتند از: تحلیل گفتمان بر اساس بافت موقعیتی جمله-ها، کنش‌های گفتاری و سبک‌های نحوی. از ...
بیشتر
سبک‌شناسی گفتمانی متون ادبی را از منظر گفتمانی مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد و با قدم نهادن در عرصه‌های فراتر از جمله و ورود به عرصه تحلیل گفتمان، موضوعی جدید در مطالعات سبک شناختی، فراهم آورده‌است. مهمترین مؤلفه‌ها در سبک‌شناسی گفتمانی عبارتند از: تحلیل گفتمان بر اساس بافت موقعیتی جمله-ها، کنش‌های گفتاری و سبک‌های نحوی. از سویی ساختارهای مجهول غالباً با حذف عامل یا کنشگر، تلاش می‌کنند مفهومی فراتر از مفهوم ظاهری جمله نشان دهند و واکاوی اینگونه ساختارها با روش‌های تحلیل گفتمانی، اهمیت فراوانی در زبان دارد. این مقاله در پی آن است با کمک روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر نظریه تحلیل گفتمان، ساختارهای مجهول جزء سی‌ام را از طریق نظریه سبک‌شناسی گفتمانی مورد تحلیل و بررسی قرار دهد، نتایج حاصل از تحقیق نشان دادهاست که کنش گفتاری در ساختارهای مجهول جزء سی‌ام قرآن بیشتر، از نوع ترغیبی و سبک نحوی جملات همپایه است و قرآن کریم به هنگام سخن گفتن درباره رخدادهایی که وحشتآور است از جملات مجهول بیشتر استفاده میکند. در بسیاری از موارد، هدف تأکید بر رویدادها در جملات مجهول و واداشتن انسان‌ها به تفکر و تأمل در رویداد و گاهی نیز هوشیار ساختن افراد غافل است.
داود معماری؛ خدیجه عباسعلی زاده
چکیده
یکی از مسائل اساسی در باب فکر، جایگاه آن در وجود آدمی و به عبارت دیگر یافتن نسبت میان اندیشه و هستی انسان است. در منابع و معارف اسلامی و به ویژه شیعی از عقل به عنوان محبوب‌ترین مخلوق الهی و رسول باطنی یاد و اساس شخصیت آدمی و وجه تمایز او با سایر موجودات تلقی شده و از طرفی پر رنگ‌ترین نقش قرآن کریم در شکل‌دهی به نظام فکری بشر، ارائه موضوع ...
بیشتر
یکی از مسائل اساسی در باب فکر، جایگاه آن در وجود آدمی و به عبارت دیگر یافتن نسبت میان اندیشه و هستی انسان است. در منابع و معارف اسلامی و به ویژه شیعی از عقل به عنوان محبوب‌ترین مخلوق الهی و رسول باطنی یاد و اساس شخصیت آدمی و وجه تمایز او با سایر موجودات تلقی شده و از طرفی پر رنگ‌ترین نقش قرآن کریم در شکل‌دهی به نظام فکری بشر، ارائه موضوع است؛ یعنی قرآن اساسیترین حوزههایی را که اندیشیدن و کاوش در آن‌ها، روشنکننده راه هدایت و تحول آفرین در زندگی فردی و اجتماعی انسان تلقی می-شود، به بهترین شکل معرفی نمودهاست، حوزههایی مانند جهان خلقت، احکام الهی و تحولات تاریخی. این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی ضمن تبیین نقش و جایگاه تفکر در ساختار وجود آدمی از منظر قرآن کریم، به واکاوی مهمترین و اساسیترین حوزهها و موضوعات پیشنهادی این منبع وحیانی برای اندیشه آدمی و پیشبرد جامعه بشری می‌پردازد.
بی بی سادات رضی بهابادی؛ فتحیه فتاحی زاده؛ لیلا مرتاض
چکیده
نظریه بینامتنیت رویکردی است که روابط بین متون و چگونگی ارتباط بین آن‌ها را بررسی میکند. در این رویکرد دلالت‌های گوناگون متون در فضای متون دیگر آشکار میشود. کاربست این نظریه در مطالعات دینی در تبیین پیوند عمیق قرآن و عترت است. در این پژوهش دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه با موضوع آغاز ماه رمضان در دو سطح لایه‌های ظاهری و باطنی متن ...
بیشتر
نظریه بینامتنیت رویکردی است که روابط بین متون و چگونگی ارتباط بین آن‌ها را بررسی میکند. در این رویکرد دلالت‌های گوناگون متون در فضای متون دیگر آشکار میشود. کاربست این نظریه در مطالعات دینی در تبیین پیوند عمیق قرآن و عترت است. در این پژوهش دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه با موضوع آغاز ماه رمضان در دو سطح لایه‌های ظاهری و باطنی متن بررسی و تبیین میشود. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال کشف افق معنایی جدید از این دعا است. روابط بینامتنی با سه گونه ساختاری و مضمونی و واژگانی پیگیری شده است. نتایج به دست آمده از پژوهش، گویای آن است که حضرت در طول این دعا از ساختارهای مختلف قرآنی در موضوعاتی همچون نزول قرآن در ماه رمضان و شب قدر، درخواست ملحق شدن به بندگان صالح، حمد خداوند بر نعمت هدایت و غیره بهره بردهاند به گونهای که قرآن در درخواستهایشان تجلّی یافته‌است.
عسگر بابازاده اقدم؛ حسین تکتبار فیروزجایی
چکیده
سبک‌شناسی به‌عنوان یکی از شاخه‌های زبان‌شناسی نوین همواره می‌کوشد متن را به لحاظ زیبایی‌شناسی، بدون توجه به تاریخ، جامعه و زندگی پدیدآورنده آن که اموری خارج از متن هستند، بررسی کند. مطالعه سوره‌های قرآن از این منظر، نشان‌دهنده این است که قرآن کلامی فنی، دقیق، فرازمانی و فوق بشری و دارای بافتی منسجم و بینظیر ...
بیشتر
سبک‌شناسی به‌عنوان یکی از شاخه‌های زبان‌شناسی نوین همواره می‌کوشد متن را به لحاظ زیبایی‌شناسی، بدون توجه به تاریخ، جامعه و زندگی پدیدآورنده آن که اموری خارج از متن هستند، بررسی کند. مطالعه سوره‌های قرآن از این منظر، نشان‌دهنده این است که قرآن کلامی فنی، دقیق، فرازمانی و فوق بشری و دارای بافتی منسجم و بینظیر است. چارچوب سبک‌شناسی شامل بررسی سطح آوایی، واژگان، تصادف، تعریف و تنکیر، افراد و جمع، تکرار، اسمیه و فعلیه بودن جملات و نوع استفهامها و ... است. پژوهش حاضر باملاحظه فضای حاکم بر سوره قمر، جنبههای زیباییشناختی و سبکشناختی آن را به روش توصیفیـتحلیلی بازکاوی میکند. رهاورد این پژوهش گویای آن است که با توجه به سیاق و فضای این سوره، واژه‌ها، جملات و حروف، هنرمندانه در جایگاه و مناسبت ویژهای بهکار رفتهاند. الفاظ کاملاً در خدمت معناست و معنا به بهترین شکل در نوع واژهگزینی تأثیر گذاشته است؛ بهگونهای که هرگز امکان تعدیل، جابجایی یا پیشنهادی جهت تبدیل و تحول متن باقی نمیماند.
قرآن پژوهی
زهره قربانی مادوانی
چکیده
ا انسجام از جمله علومی است که مختص به قرآن کریم می‌باشد و علما برای آن اهمیت زیادی قائل شده‌اند؛ و انواع متفاوت آن را از قرآن کریم استخراج کردهاند. ابوالعلاء معری به تأثیر از آن دو نوع از انواع انسجام را در نثر خود بهکار برده است؛ بنابراین آنچه از انسجام در کتاب معری دیده میشود ابداع نیست بلکه تقلیدی محض از قرآن کریم می‌باشد. ...
بیشتر
ا انسجام از جمله علومی است که مختص به قرآن کریم می‌باشد و علما برای آن اهمیت زیادی قائل شده‌اند؛ و انواع متفاوت آن را از قرآن کریم استخراج کردهاند. ابوالعلاء معری به تأثیر از آن دو نوع از انواع انسجام را در نثر خود بهکار برده است؛ بنابراین آنچه از انسجام در کتاب معری دیده میشود ابداع نیست بلکه تقلیدی محض از قرآن کریم می‌باشد. این مقاله در پی آن است تا این دو نوع انسجام را در نزد معری بررسی نماید سپس تفاوتهای آن با انسجام در قرآن کریم را بیان نماید؛ که یکی هماهنگی بین اسلوب‌های خبر از صفات خداوند با جملههای قبل از آن می‌باشد که بر خلاف قرآن کریم که همه صفات خداوند بر دو وزن فعول و فعیل آمده است و معری همه آن‌ها را بر وزن اسم فاعل ذکر کرده است؛ و به نظر میآید بازی او با کلمات و واژگان، عاملی است که او را به سمت آوردن صفاتی برای خداوند متفاوت از آنچه در قرآن کریم دیده میشود، سوق داده است؛ و انسجام دوم، آغاز کردن یک رجع با موضوعی است که رجع قبلی با آن خاتمه یافته است؛ بنابراین یک هماهنگی بین آغاز یک رجع در نزد معری و پایان رجع قبلی وجود دارد آنگونه که در قرآن کریم مشاهده میشود که یک سوره با موضوعی ادامه می‌یابد که سوره قبلی با آن موضوع پایان یافته است.
قرآن پژوهی
سیده فاطمه سلیمی؛ زهرا علی نتاج
چکیده
از جمله سازوکارهای شناختی در حوزة معناشناسی شناختی، «طرحوارة تصویری» است که ساختی مفهومی و زیربنایی استعاری دارد. این شکل از مفهوم‌سازی از معانی نوین کدگشایی می‌نماید و بر مراد اصلی متن می‌افزاید. در فرهنگ قرآنی، مفهوم‌سازی مفاهیم ارزشی و ضد ارزشی تربیت اخلاقی، در قالب طرحوارههای حجمی، حرکتی و قدرتی نمود یافته‌است. ...
بیشتر
از جمله سازوکارهای شناختی در حوزة معناشناسی شناختی، «طرحوارة تصویری» است که ساختی مفهومی و زیربنایی استعاری دارد. این شکل از مفهوم‌سازی از معانی نوین کدگشایی می‌نماید و بر مراد اصلی متن می‌افزاید. در فرهنگ قرآنی، مفهوم‌سازی مفاهیم ارزشی و ضد ارزشی تربیت اخلاقی، در قالب طرحوارههای حجمی، حرکتی و قدرتی نمود یافته‌است. جستار حاضر با تکیه بر روش توصیفیـ تحلیلی، شیوة مفهوم‌سازی آیات حوزة تربیت اخلاقی را با سازوکار طرحوارة تصویری واکاوی میکند تا الگویی جامع از انسان کامل و شاخصههای آن ارائه دهد. از مهمترین رهیافتهای این جستار، تجلّی اصالت تعبیر در قرآن و تبلور تعابیر پنهان زبانی آیات تربیت اخلاقی است. گفتنی است دو رذیلۀ «بخل» و «بهتان» در قالب طرحوارة حجمیـ قدرتی به ترتیب به شکل «زنجیر» و «بار سنگین» آمدهاست که صحنههایی ناخوشایند را به تصویر میکشد. طرحوارة حرکتیـ جهتی پایین نیز در صفت حسنة «فروبردن خشم» به شکل «آتشی خاموش» بیان شدهاست تا انسان را به غلبه بر آن فراخواند؛ زیرا مفهوم‌سازی خشم در جهت بالا، عواقب ناگوار جسمی ـ روحی به دنبال خواهد داشت.
قرآن پژوهی
سید سجاد غلامی؛ علی حاجی خانی
چکیده
بی‌شک قرآن کریم کتابی است مقدس که برای هدایت بشر نازل گشته تا راه و روش زندگی و نیل به کمال را به او نشان دهد و افزون بر این، کتابی است که فصیح‌ترین و بلیغ‌ترین اسلوب‌های بیانی در آن بهکار رفته‌است. واضح است که تدقیق در این روش‌های بیانی در فهم و درک بهتر آیات قرآن بسیار مؤثراست؛ از جملة این روش‌ها که به‌وفور در قرآن بهکار رفته، ...
بیشتر
بی‌شک قرآن کریم کتابی است مقدس که برای هدایت بشر نازل گشته تا راه و روش زندگی و نیل به کمال را به او نشان دهد و افزون بر این، کتابی است که فصیح‌ترین و بلیغ‌ترین اسلوب‌های بیانی در آن بهکار رفته‌است. واضح است که تدقیق در این روش‌های بیانی در فهم و درک بهتر آیات قرآن بسیار مؤثراست؛ از جملة این روش‌ها که به‌وفور در قرآن بهکار رفته، استعاره است. در این میان، مترجم قرآن باید تلاش کند با آگاهی کافی، موضوع استعاره و استفاده از نظرات علمای بلاغت و مفسران و نیز محققان قرآنی و با بهره‌گیری از روش‌های مناسب ترجمه، نسبت به انتقال شایستة آن به زبان مقصد مبادرت نماید. این تحقیق بر آن است تا ضمن بررسی روش‌های ترجمة استعاره در برخی از مشهورترین ترجمه‌های فارسی معاصر قرآن (مکارم شیرازی، مشکینی، گرمارودی، فولادوند، معزّی، صفارزاده، قمشهای، انصاریان، خرمشاهی و صادقی تهرانی)، آن‌ها را نقد و ارزیابی نماید تا پس از بیان نکات ضعف و قوّت هر یک، شاخصترین روش ترجمه را در صنعت استعاره معرفی نماید.
محمد شریفی؛ هوشنگ بیگی یارولی
چکیده
ترجمه، بازسازی یک کلام در زبان دیگر است، به طوری که تمام معانی و مقاصد صاحب کلام در زبان مقصد بازگو شود. از این رو، متن ترجمه، آیینة تمام‌نمای متن اصلی است. مهم‌تریم مسئله در ترجمه، رعایت اصلی است که مترجم برای جایگزنی معادل واژه‌ها باید در دستور کار خود قرار دهد، به طوری که متن ترجمه، برابر و همسان متن مبدأ باشد. توجه به مؤلفه‌های ...
بیشتر
ترجمه، بازسازی یک کلام در زبان دیگر است، به طوری که تمام معانی و مقاصد صاحب کلام در زبان مقصد بازگو شود. از این رو، متن ترجمه، آیینة تمام‌نمای متن اصلی است. مهم‌تریم مسئله در ترجمه، رعایت اصلی است که مترجم برای جایگزنی معادل واژه‌ها باید در دستور کار خود قرار دهد، به طوری که متن ترجمه، برابر و همسان متن مبدأ باشد. توجه به مؤلفه‌های مختلف معنایی واژه، امری کاملاً ضروری است. هرچند در پاره‌ای از موارد شاید نتوان عملاً به این مقصود دست یافت، اما باید برای یافتن نزدیک‌ترین و دقیق‌ترین معادل، نهایت تلاش خود را بهکار بست. هدف از این مقاله، پاسخ به این پرسش است که آیا مترجمان کلام وحی، هنگام ترجمه به اجزا و عناصر تشکیل‌دهنده و مؤلفه‌های معنای واژه‌های قرآن در فرایند ترجمه، توجه و دقت داشته‌اند و در ترجمه‌های خود، آن را منعکس کردهاند یا نه؟ از این رو، در این مقاله، نگارندگان ترجمة برخی از مترجمان را بر اساس کتب لغت و تفسیر نقد و بررسی می‌کنند. بررسی ترجمه‌های ارائه‌شده بر اساس هفت واژة قرآن کریم از برخی آیات کلام وحی، نشان‌دهندة نبودِ توجه کافی مترجمان به اصل واژه‌یابی‌دقیق و نیز لحاظ نکردن مؤلفه‌های معنایی زبان مبدأ است. همچنین، عموم مترجمان از لایه‌ها و طبقات معنایی که در الفاظ کلام وحی نهفته است، غفلت ورزیده‌اند.
