سید صدرالدین طاهری
چکیده
تفسیر المیزان تألیف استاد علاّمه سیّد محمّدحسین طباطبائی، دارای سه ویژگی عمده است که آن را در بین تفاسیر شیعه و اهل سنّت ممتاز ساخته است: خلوص، جامعیّت و ابتکار. ویژگی «خلوص» پیشتر توسّط نگارنده تشریح شده است و بیان ابتکارات علاّمه در تفسیر قرآن موضوع چندین مقالة دیگر تواند بود. امّا «جامعیّت» بر حسب نگاه این مقاله دو جنبه ...
بیشتر
تفسیر المیزان تألیف استاد علاّمه سیّد محمّدحسین طباطبائی، دارای سه ویژگی عمده است که آن را در بین تفاسیر شیعه و اهل سنّت ممتاز ساخته است: خلوص، جامعیّت و ابتکار. ویژگی «خلوص» پیشتر توسّط نگارنده تشریح شده است و بیان ابتکارات علاّمه در تفسیر قرآن موضوع چندین مقالة دیگر تواند بود. امّا «جامعیّت» بر حسب نگاه این مقاله دو جنبه دارد: جامعیّت محتوا و جامعیّت منابع که هریک جداگانه همراه با شواهد کافی توضیح داده شده است و نظریّات بدیع و کمسابقهای در این تفسیر پیرامون موضوعات مهمّ تفسیری و مسائل خاص قرآنی ابتکاری که توسّط مؤلّف آن ارائه شده است. نمونههای این ویژگی به لحاظ تنوّع مسائل و موضوعات فراوانند که برخی از آنها در وسع این مقاله آورده شده است.
روح الله محمد علی نژاد عمران
چکیده
چکیده مراد از مکتب تدبّر، سامانه‌ای فکری برخوردار از مبانی، اصول و روش است که با دریافت چینش حکیمانة آیات و کشف غرض واحد سوره، در برابر آنچه قرآن را مجموعه‌ای از عبارات پراکنده و ناهماهنگ می‌نمایاند، آن را مجموعه‌ای هماهنگ و منسجم دانسته، بر رفع موانع برقراری ارتباط با آیات اهتمام دارد. رویکرد و محتوای مهمّ مکتب تدبّر، ضرورت تحقیق ...
بیشتر
چکیده مراد از مکتب تدبّر، سامانه‌ای فکری برخوردار از مبانی، اصول و روش است که با دریافت چینش حکیمانة آیات و کشف غرض واحد سوره، در برابر آنچه قرآن را مجموعه‌ای از عبارات پراکنده و ناهماهنگ می‌نمایاند، آن را مجموعه‌ای هماهنگ و منسجم دانسته، بر رفع موانع برقراری ارتباط با آیات اهتمام دارد. رویکرد و محتوای مهمّ مکتب تدبّر، ضرورت تحقیق و معرّفی آن را به‌طور تخصّصی و روشمندانه ضروری می‌سازد. این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی با هدف تبیین جایگاه و اهمیّت مکتب تدبّر در فهم قرآن نوشته شده است و در آن کوشش می‌شود مبانی، اصول و روش جریان‌های معاصر تدبّری بررسی گردد. بر اساس نتایج تحقیق پیش رو، تدبّر غیر از تفکّر، تعقّل و تذکّر است و با دانش تفسیر که از دیدگاه سنّتی، شرح معانی و بیان مدلول نص است، تفاوت دارد. مکتب تدبّر، برخلاف مکاتب تفسیری که در پی دریافت معارف عمقی آیات و توجّه به چگونگی الفاظ و بیان ویژگی‌های عبارات آن بوده‌اند، به عنوان امری اندیشه‌ای قلبی با نگرش جامع درصدد دریافت جنبه‌های هدایتی سُوَر، ضمن کشف ارتباط میانِ آیات و فهم روشمند و هماهنگ الفاظ قرآن است، به گونه‌ای که با حرکتی عرضی در سطح آیات، متعلَّقاتِ فهم از آیه به سیاق و سوره بسط می‌یابد تا جایی که می‌توان به مدد اندیشة عقلی و طهارت قلبی، غرض واحد هدایتی هر سوره را دریافت و با آن ارتباط برقرار نمود. روش فهم در مکتب تدبّر، تعبیری از فهم قرآن به قرآن است.
جمال فرزندوحی؛ میلاد اسدی
چکیده
پیوند میان قرآن و اهل بیت (ع) پیوند میان نور وروشنایی است. روایات تفسیری موجود در مجامع روایی، توضیح وتبیین قرآن است. بررسی روش تفسیری اهل‌بیت (ع) می‌تواند علاوه بر فهم عمیق تفاسیر آگاه‌ترین معلمان قرآن برای مفسران و پیروان آنها به‌عنوان راهنما، راهگشا و الگو باشد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و مطالعات کتابخانه‌ای با تامل بر ...
بیشتر
پیوند میان قرآن و اهل بیت (ع) پیوند میان نور وروشنایی است. روایات تفسیری موجود در مجامع روایی، توضیح وتبیین قرآن است. بررسی روش تفسیری اهل‌بیت (ع) می‌تواند علاوه بر فهم عمیق تفاسیر آگاه‌ترین معلمان قرآن برای مفسران و پیروان آنها به‌عنوان راهنما، راهگشا و الگو باشد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و مطالعات کتابخانه‌ای با تامل بر روایات تفسیری امام سجاد (ع) به بررسی محورهای اساسی بینش آن امام بزرگوار با تکیه بر روش‌های تفسیری امام سجاد (ع) می‌پردازد. ابتدا برای هریک از روش‌ها یک نمونه قرآنی ذکرکرده، سپس روش تفسیری امام (ع) ذیل آن آمده است. نویسندگان در این نوشتار پس از ذکر اهمیت بحث با تحلیل روایات تفسیری و ادعیه آن حضرت سعی کرده‌اند تا روش تفسیری امام سجاد (ع) را بیان کرده و درنهایت به این نتیجه برسد که مهم‌ترین روش‌های تفسیری حضرت عبارتند از: قرآن به قرآن، قرآن به روایت و قرآن با تاریخ، علم و متون ادبی است.
امان اله ناصری کریموند؛ قاسم بستانی
چکیده
یکی از مؤلفه‌های مهم علّامه طباطبائی در تفسیر المیزان درنظرگرفتن روابط معنایی موجود در بین آیات می‌باشد که ایشان این روابط را با عنایت به قرائن قرآنی به ویژه قرینۀ سیاق کشف می‌نماید. مقالۀ پیش‌رو که با ابزار کتابخانه‌ای و به روش توصیفی-تحلیلی نگارش یافته، به بررسی یکی از مبانی مؤلف المیزان (ارتباط معنایی آیات) در فهم قرآن پرداخته‌است. ...
بیشتر
یکی از مؤلفه‌های مهم علّامه طباطبائی در تفسیر المیزان درنظرگرفتن روابط معنایی موجود در بین آیات می‌باشد که ایشان این روابط را با عنایت به قرائن قرآنی به ویژه قرینۀ سیاق کشف می‌نماید. مقالۀ پیش‌رو که با ابزار کتابخانه‌ای و به روش توصیفی-تحلیلی نگارش یافته، به بررسی یکی از مبانی مؤلف المیزان (ارتباط معنایی آیات) در فهم قرآن پرداخته‌است. حاصل این مطالعه چنین بیان می‌شود که از منظر علّامه مهم‌ترین و رایجترین روابط معنایی آیات در گونههایی از روابط محکم و معناداری از جمله: رابطۀ تعلیل موجود در آیات (تعلیل قسمتی از آیه برای قسمت دیگر آن آیه و تعلیل یک آیه توسط آیهای دیگر)، مقدمهچینی برای بیان مطلبی (یک جمله برای بیان جملهای دیگر از همان آیه و یک آیه برای بیان آیۀ دیگر)، جواب به سؤال موجود و مقدّر (در همان آیه و در آیات دیگر)، در نظر گرفتن رابطۀ مطلق و مقید و رابطۀ تخصیص و تعمیم (تعمیم خاص و تخصیص عام) نهفته است که کشف مراد خداوند متعال و ارائۀ تفسیر صحیح از آیات، مستلزم در نظر گرفتن این روابط می‌باشد.
لیلا ذوقی؛ ناهید سلطان آبادی
چکیده
این مطالعه باهدف تجربه زیسته اضطراب مرگ، قبل و پس از بازگشت دوباره به زندگی انجام گرفت. این پژوهش کیفی و از نوع پدیدارشناسی است. جامعه آماری پژوهش، تجربه‌کنندگان پدیده مرگ تقریبی حاضر در برنامه تلویزیونی زندگی پس از زندگی بودند که از بین آنها تعداد 10 مصاحبه انتخاب و ثبت و ضبط شدند. اطلاعات به‌دست‌آمده با رویکرد 7 گانه کلایزی تجزیه‌وتحلیل ...
بیشتر
این مطالعه باهدف تجربه زیسته اضطراب مرگ، قبل و پس از بازگشت دوباره به زندگی انجام گرفت. این پژوهش کیفی و از نوع پدیدارشناسی است. جامعه آماری پژوهش، تجربه‌کنندگان پدیده مرگ تقریبی حاضر در برنامه تلویزیونی زندگی پس از زندگی بودند که از بین آنها تعداد 10 مصاحبه انتخاب و ثبت و ضبط شدند. اطلاعات به‌دست‌آمده با رویکرد 7 گانه کلایزی تجزیه‌وتحلیل شدند و از مجموع مصاحبهها 16 مضمون اصلی و 37 مضمون فرعی استخراج شد. یافتههای پژوهش نشان داد اغلب تجربهگران در موقعیتهای مواجه با بیماری و در شرایط نارضایتی از زندگی، مرگ تقریبی را تجربه کردند. مؤلفه‌های مشاهده نور، ملاقات با اموات، موجودات والا و روحانی، نداشتن اختیار، تشدید حواس بینایی، تجربه احساسات خوشایند و ناخوشایند، درک رویدادهای اطراف بدن، مشاهده بهصورت خیره شدن نگاه و مشاهده از همه زوایا و مرور زندگی از مهم‌ترین مؤلفه‌های تبیین تجربه زیسته تجربهگران بود. همچنین پدیدههایی مانند آب، نور، زمان و مکان و هیبت ظاهری اموات نسبت به ماهیت زمینی پدیدهها تغییر کرده بود. علاوه بر این، نتایج نشان داد زندگی برای این افراد معنا و مفهوم جدیدی پیداکرده و ترس، اضطراب و غفلت از مرگ نیز پس از بازگشت به زندگی از بین رفته بود.
فتحیه فتاحی‌زاده؛ حسین افسر دیر
چکیده
برای غنا بخشیدن به یک کلام می‌توان از جملات و عبارات کلامی فراتر از آن استفاده نمود. به این عمل که یکی از محسنات علم بدیع به شمار می‌رود، اقتباس گفته می‌شود. از آنجا که قرآن در بُعد ادبی نیز صاحب اعجاز است، سخنوران و خطیبان در گفته‌های خود به فراخور حال، آیاتی را از قرآن اقتباس کرده‌اند. معصومان(ع) از جمله حضرت زهرا(س) نیز در خطبه‌ها، ...
بیشتر
برای غنا بخشیدن به یک کلام می‌توان از جملات و عبارات کلامی فراتر از آن استفاده نمود. به این عمل که یکی از محسنات علم بدیع به شمار می‌رود، اقتباس گفته می‌شود. از آنجا که قرآن در بُعد ادبی نیز صاحب اعجاز است، سخنوران و خطیبان در گفته‌های خود به فراخور حال، آیاتی را از قرآن اقتباس کرده‌اند. معصومان(ع) از جمله حضرت زهرا(س) نیز در خطبه‌ها، دعاها و سخنان خود به گونه‌ای شایسته و بجا از آیات قرآن اقتباس کرده‌اند. به این اقتباس‌های قرآنی، بیشتر از جنبة ادبی نگاه شده‌است و کارکرد دیگری برای آن ذکر نشدهاست. اما باید گفت این گونه اقتباس‌های قرآنی که در کلام معصومان(ع) صورت گرفته، یکی از بهترین منابع، برای دست یافتن به تفسیر قرآن است. بیشترین کارکرد این اقتباسها، در توسعة دامنة تفسیر نقلی است؛ چراکه در روش تفسیر روایی، روایاتی که در آن صریحاً به تفسیر قرآن پرداخته شده‌است، جمعآوری می‌شود، ولی اگر به اقتباس‌های قرآنی معصومان(ع) توجه شود، می‌توان به تفسیرهای بیشتری از حضرات معصوم(ع) دستیافت.
قرآن پژوهی
محمد شریفی؛ قاسم فائز
چکیده
برخی از آیات قرآنی با قواعد مشهور علم نحو همخوانی ندارد. از‌این‌رو، نحوی‌ها در توجیه آنها آرای گوناگونی اظهار کرده‌اند و همین امر سبب شده‌است که دشمنان اسلام اِعراب این کلمات را دستاویز قرار دهند و اعلام کنند این کتاب، آسمانی نیست و ساختۀ دست بشر است و ایرادهای نحوی فراوانی دارد. این مقاله به روش توصیفی‌ـ تحلیلی درصدد آن شد که ...
بیشتر
برخی از آیات قرآنی با قواعد مشهور علم نحو همخوانی ندارد. از‌این‌رو، نحوی‌ها در توجیه آنها آرای گوناگونی اظهار کرده‌اند و همین امر سبب شده‌است که دشمنان اسلام اِعراب این کلمات را دستاویز قرار دهند و اعلام کنند این کتاب، آسمانی نیست و ساختۀ دست بشر است و ایرادهای نحوی فراوانی دارد. این مقاله به روش توصیفی‌ـ تحلیلی درصدد آن شد که توجیه صحیح اِعراب این کلمات را بیان نماید. از‌این‌رو، به نقد و بررسی آرای دشمنان و نیز نحویهای بزرگ و قرائت‌های قرآن پرداخت و به این نتایج دست یافت که هیچ یک از ایرادهای گرفتهشده به وسیلة مخالفان وارد نیست و همۀ آنها طبق قواعد و فرهنگ زبانی عرب جاهلی است و توجیهات زبانشناختی دارند. هیج گزارش تاریخی از صدر اسلام، بهویژه قبل از هجرت نداریم که بلیغی از بلغای جاهلی، خاصه آنان که در صف دشمنان بودند (مثل مغیره) از این اِعرابها ایراد گرفته باشد و کسانی که از اِعراب قرآن ایراد گرفتهاند، از منکران، نصاری و مستشرقان هستند و زبان عربی را خوب نمیشناسند و از ظرایف آن آگاه نیستند که هدف آنان، ایجاد شبهه در بین مسلمانان نسبت به کتاب آسمانی ایشان است.
صدیقه شرکت مقدم
دوره 7، شماره 22 ، فروردین 1395، ، صفحه 167-192
چکیده
برگردان اسماء الهی از زبانی به زبان دیگر، بسیار دشوار و به باور شماری از نظریّه‌پردازان معاصر عرصة ترجمه، کاری نشدنی است. ولی از آنجا که یکی از راه‌های آشنایی با پروردگار، قرآن است و او از طریق صفات خود به معرّفی خویش در این کتاب مقدّس می‌پردازد، ترجمة آن لازم و واجب است. امّا در عین حال، ترجمه‌ای نادرست از اسماء الهی می‌تواند ذهن ...
بیشتر
برگردان اسماء الهی از زبانی به زبان دیگر، بسیار دشوار و به باور شماری از نظریّه‌پردازان معاصر عرصة ترجمه، کاری نشدنی است. ولی از آنجا که یکی از راه‌های آشنایی با پروردگار، قرآن است و او از طریق صفات خود به معرّفی خویش در این کتاب مقدّس می‌پردازد، ترجمة آن لازم و واجب است. امّا در عین حال، ترجمه‌ای نادرست از اسماء الهی می‌تواند ذهن خواننده را تحت تأثیر قرار دهد و تصوّری غلط و مبهم از خداوند در او ایجاد نماید. در این مقاله، سعی بر آن است تا با بررسی تحلیلیـ مقایسهای ترجمة اسماء خداوند در آیة بیست و سه سورة «الحَشر» از سوی آندره شوراکی و کازیمیرسکی، به ترجمه‌پذیری ویا ترجمهناپذیری آن بپردازیم. به منظور نیل به این مقصود، با استناد به کتب لغت، تفسیر و لغتشناسی، و با عنایت به تفاوتهای ظریف معنایی واژگان از منظر ریشهشناسی و زبانشناسی، برآنیم تا به بررسی و تحلیل معادلهای انتخابی این دو مترجم بپردازیم. این پژوهش نشان میدهد که در بیشتر معادلگزینیها، توجّه کافی به ریشه و معنای صحیح اسماء الهی صورت نگرفته است و ترجمة تفسیری و یا اضافه کردن یک قید و یا صفت تأکیدی به معادل انتخابی در زبان مقصد، می‌تواند به عنوان راهگشایی در درک ترجمه دقیق اسماء الهی پیشنهاد شود.
مجتبی نوروزی؛ مرضیه بخشی نیا
چکیده
شبهة «سلب انگیزش» در «قول به صرفه» یک مفهوم برون زبانی است. بدین معنا که انگیزة آوردن مثل آن را از مخاطبش سلب می‌کند. شواهد تاریخی موجود گواه ردی بر این شبهه است؛ اما ساختار زبانی آیات نیز انگیزش لازم برای جلب مخاطب را داراست؟ اگر مفهوم درون و برون‌متنی، هم‌راستا باشد، پاسخ مناسبی برای رد شبهة «قول به صرفه» ...
بیشتر
شبهة «سلب انگیزش» در «قول به صرفه» یک مفهوم برون زبانی است. بدین معنا که انگیزة آوردن مثل آن را از مخاطبش سلب می‌کند. شواهد تاریخی موجود گواه ردی بر این شبهه است؛ اما ساختار زبانی آیات نیز انگیزش لازم برای جلب مخاطب را داراست؟ اگر مفهوم درون و برون‌متنی، هم‌راستا باشد، پاسخ مناسبی برای رد شبهة «قول به صرفه» بر اساس روش‌های زبانشناسی است. برای این منظور با روش توصیفی و تحلیلی در سیاق آیة 23 سورة بقره، اسلوبهای بلاغی انگیزشزا جستجو میگردد. در سیاق آیه کاربرد ادات آگاهیبخش ندا، سبک خروج از مقتضیظاهر و توابعی چون نعت و بدل، استفاده از موصول «الذی» و... نشان میدهد، آیة تحدی در سیاقی انگیزشی واقع شده است. با تمام این ترغیبها اگر تحدی صورت نگرفته است؛ بهعلت سلب انگیزش آن نیست؛ بلکه هنر متن آیات قرآن، قابلیتی دارد که کسی توانایی مبازره با آن را ندارد و به سمت توحید هدایت می‌کند.
محمد فولادی
چکیده
یکی از صاحب‌ذوقان صاحب‌نظر که از تخصّص روایی، قرآنی، فقهی و اصولی خود در اشعار حسینی بهره گرفته و در دیوان شعر خود، احساسات ناب و شور و شعور خود را با بهره‌گیری از مضامین قرآن و حدیث و درآمیختن آن با صنایع ادبی و جنبه‌های هنری زبان، نسبت به سالار شهیدان و حوادث عاشورایی و کربلایی به شیوایی بیان کرده، آیت‌الله غروی اصفهانی است و عمده‌ی ...
بیشتر
یکی از صاحب‌ذوقان صاحب‌نظر که از تخصّص روایی، قرآنی، فقهی و اصولی خود در اشعار حسینی بهره گرفته و در دیوان شعر خود، احساسات ناب و شور و شعور خود را با بهره‌گیری از مضامین قرآن و حدیث و درآمیختن آن با صنایع ادبی و جنبه‌های هنری زبان، نسبت به سالار شهیدان و حوادث عاشورایی و کربلایی به شیوایی بیان کرده، آیت‌الله غروی اصفهانی است و عمده‌ی دیوان شعر او هم در این موضوع است. با توجّه به آگاهی ژرف یک فقیه از این حوادث، بررسی بازتاب این موضوع در اشعار ایشان می‌تواند بسیار مفید باشد. از این‌رو، در این مقاله، اشعار حسینی و عاشورایی ایشان از جنبه‌های روایی و قرآنی بررسی شده است؛ جنبههایی مانند: بهره‌گیری از تلمیح و اقتباس از آیات و تعابیر قرآنی مانند: «انشقّ القمر»، «دنی فتدلّی»، «ألست»، «نفس مطمئنّه»، «سدرة المنتهی» و جز اینها، استفاده از مضامین قرآنی و قصص انبیا مانند موسی، مسیح، نوح، سلیمان، داود، خضر، ایّوب، آدم و خاتم در راستای بیان هنرمندانهی احساسات حسینی، بهره‌گیری از صناعات ادبی لفظی و صنایع معنوی و مباحثی از علم بیان، در راستای بیان احساسات دینی و قرآنی و بیان مناقب و مراثی حسینی.
قرآن پژوهی
بهجت السادات حجازی؛ امیر حسین عاقبتی؛ سید امیر جهادی حسینی
چکیده
کلام خداوند در جامع‌ترین کتاب آسمانی «قرآن» و در اوج بلاغت و فصاحت ادبی و محتوایی همواره از دیرباز الهام بخش شاعران و نویسندگان آشنا و مأنوس با این موهبت الهی بوده و بدون تردید سرچشمۀ بسیاری از متون ادبی، خصوصاً ادبیات تعلیمی بوده‌است. امیرخانی از نویسندگان جوان و توانای معاصر است که بیش از نویسندگان دیگر از قرآن به صورت‌های ...
بیشتر
کلام خداوند در جامع‌ترین کتاب آسمانی «قرآن» و در اوج بلاغت و فصاحت ادبی و محتوایی همواره از دیرباز الهام بخش شاعران و نویسندگان آشنا و مأنوس با این موهبت الهی بوده و بدون تردید سرچشمۀ بسیاری از متون ادبی، خصوصاً ادبیات تعلیمی بوده‌است. امیرخانی از نویسندگان جوان و توانای معاصر است که بیش از نویسندگان دیگر از قرآن به صورت‌های مختلفی در نوشته‌های خود بهره‌برده‌است و اصولاً آغازگر کاربرد نوین آیات قرآن در حوزۀ رمان‌نویسی است که پیش از وی سابقه نداشته است. وی افزون بر انس و الفت با قرآن، شیوه‌های بدیعی را در تأثیرپذیری از قرآن با خلاقیّت ادبی خود آفریده‌است. تنوّع روش‌های بهره‌گیری از آیات قرآن در رمان‌های او در دو بخش بررسی‌می‌شود: شیوه‌های سنّتی تأثیرپذیری از قرآن و نوآوری وی در تأثیرپذیری از آیات قرآن. نوآوری در رسم‌الخط، نوآوری در ترجمۀواژه‌ها، تصویرآفرینی با واژه‌ها و آیات و نوآوری درکاربرد نشانه‌های قرآنی از جمله شیوه‌های منحصر به‌فرد او در بهره‌گیری از قرآن است. هدفِ اصلیِ رضا امیرخانی در به‌کارگیریِ این شیوه‌ها در رمان‌های خود، دستیابی به معانی جدید بوده و به هیچ عنوان قصد تحریف یا اهانت به ساحت مقدس قرآن را نداشته‌است. این جستار برمبنای تحلیل محتوای کیفی متن و جامعۀ متن پژوهش، مهم‌ترین رمان‌های امیرخانی است.
مجتبی پورکریمی هاوشکی؛ آریان نادر بیگدلیلو
چکیده
انسان به منظور رسیدن به سعادت حقیقی و جاودانه، نیازمند راهبر و هدایت‌کننده است. در این راستا، قرآن به عنوان کتاب هدایت، هدف از نزول خود را رساندن انسان به سرمنزل حقیقی معرّفی نموده که همان تقرّب به خداوند است. از این روی، ضروری می‌نماید اصول و روش‌هایی که برآمده از قرآن و متناسب با نیاز و شرایط وجودی انسان می‌باشند، تبیین نموده، ...
بیشتر
انسان به منظور رسیدن به سعادت حقیقی و جاودانه، نیازمند راهبر و هدایت‌کننده است. در این راستا، قرآن به عنوان کتاب هدایت، هدف از نزول خود را رساندن انسان به سرمنزل حقیقی معرّفی نموده که همان تقرّب به خداوند است. از این روی، ضروری می‌نماید اصول و روش‌هایی که برآمده از قرآن و متناسب با نیاز و شرایط وجودی انسان می‌باشند، تبیین نموده، به منظور سعادت او به کار بندیم. مقالة حاضر به دنبال آن است که با محور قرار دادن قرآن به عنوان یک منبع تربیتی و انتخاب سورة کهف و استخراج مبانی، اصول و روش‌های تربیتی از آن به عنوان جزئی از این مجموعة تربیتی در این مسیر گام بردارد. بدین گونه که این مقاله را با توجّه به تعریف تربیت، سنّ شروع تربیت، عبودیّت به عنوان هدف غایی و استخراج چندین مبنا و اصل تربیتی تدوین نمودهایم. مبانی شامل مبنای شناخت، انتخاب، عمل و معلّمپروری می‌باشند. اصول نیز شامل اصل شناخت خداوند، خود و دنیا، اصل انتخاب و التزام مبتنی بر عشق، اصل تقوا و اصل معلّمپروری می‌باشند و روش‌هایی را که به منظور تحقّق هر کدام از این اصول و قابلیّتها لازم است نیز از این سوره استخراج نمودهایم.
جمال فرزند وحی؛ مینا یعقوبی
چکیده
کتاب «الکافی» اثر ثقة‌الاسلام کُلینی را به واسطة برخی امتیازات از جمله جامعیّت کتاب، جایگاه علمی مؤلّف، نزدیکی به زمان ائمّه(ع)، دسترسی به اصول اربعمائه، نحوة تبویب، استحکام أسناد و ... از برترین نگاشته‌های حدیث شیعه می‌دانند. این پژوهش در صدد است تا با رویکردی نو و از طریق مطالعة منابع «الکافی» و بررسی اصالت و اعتبار آنها، ...
بیشتر
کتاب «الکافی» اثر ثقة‌الاسلام کُلینی را به واسطة برخی امتیازات از جمله جامعیّت کتاب، جایگاه علمی مؤلّف، نزدیکی به زمان ائمّه(ع)، دسترسی به اصول اربعمائه، نحوة تبویب، استحکام أسناد و ... از برترین نگاشته‌های حدیث شیعه می‌دانند. این پژوهش در صدد است تا با رویکردی نو و از طریق مطالعة منابع «الکافی» و بررسی اصالت و اعتبار آنها، به میزان اعتبار«الکافی» دست یابد.بدین منظور، از شواهد تاریخی و دیدگاه‌های اندیشمندان در ارتباط با منابع در دسترسِ«الکافی» استفاده نموده است و به بررسی وثاقت و اعتبار آنها می‌پردازد. این منابعْاصول اربعمائه،جوامع پیش از کافی و نیز کتابهایی که راویان آنها تضعیف شده‌اند، کُتُبی که در وثاقت راویان آنها اختلاف نظر وجود دارد و کُتُبی را که معتبر می‌باشند، امّا راویان آن تضعیف گشتهاند، شامل می‌شود. در نهایت، این تحقیق نشان می دهد که شیخ کُلینی از منابع معتبر و مورد اعتمادی برای تدوین کتاب «الکافی» بهره برده است و در نتیجه، این کتاب به لحاظ اعتبار علمی از جایگاه بالایی برخوردار خواهد بود.
عباس اشرفی
چکیده
قُدس همواره مورد منازعه‌ی پیروان سه دین یهود، مسیحیّت و اسلام بوده است. این مقاله بیان‌دارنده‌ی نتیجه‌ی پرسشِ «چگونگی جایگاه قُدس در سه کتاب قرآن، عهد قدیم و عهد جدید» با روش تطبیقی (مقارنة الأدیان) می‌باشد و ضمن واژه‌شناسی قُدس و اسامی دیگر آن، به توصیف قُدس در عهد قدیم، عهد جدید و قرآن پرداخته، آنگاه در پایان دیدگاه‌های ...
بیشتر
قُدس همواره مورد منازعه‌ی پیروان سه دین یهود، مسیحیّت و اسلام بوده است. این مقاله بیان‌دارنده‌ی نتیجه‌ی پرسشِ «چگونگی جایگاه قُدس در سه کتاب قرآن، عهد قدیم و عهد جدید» با روش تطبیقی (مقارنة الأدیان) می‌باشد و ضمن واژه‌شناسی قُدس و اسامی دیگر آن، به توصیف قُدس در عهد قدیم، عهد جدید و قرآن پرداخته، آنگاه در پایان دیدگاه‌های مطروحه مقایسه گردیده است و به نتیجهگیری پرداخته است. نگاه عهد قدیم به قُدس (اورشلیم) نگاهی حدوداً مثبت، نگاه عهد جدید، نگاهی منفی و نگاه قرآن نگاهی کاملاً مثبت همراه با توصیف بیشتر نسبت به عهد قدیم می‌باشد. در آموزههای قرآنی قُدس با توصیفهایی چون سرزمین برکت و مبارک، سرزمین آبادانی، قبلهگاهبودن، مسکن صدق و سرزمین معراج آمده است
داوود معماری؛ رسول زمردی
چکیده
ترس، واکنشی هیجانی است که از تعبیر انسان از موقعیّت‌های تهدیدانگیز برای سلامتی او منشأ می‌گیرد.منبع و درک مخاطرات می‌تواند روانی یا جسمانی باشد.ترس مکانیزم دفاعی آدمی را بر می‌انگیزد و به عنوان علامت هشدار برای صدمة احتمالی جسمانی یا روانی عمل می‌کند. بنابراین، ترس یکی از مواهب الهی است و نقش بسزایی در زندگی انسان ایفا می‌کند ...
بیشتر
ترس، واکنشی هیجانی است که از تعبیر انسان از موقعیّت‌های تهدیدانگیز برای سلامتی او منشأ می‌گیرد.منبع و درک مخاطرات می‌تواند روانی یا جسمانی باشد.ترس مکانیزم دفاعی آدمی را بر می‌انگیزد و به عنوان علامت هشدار برای صدمة احتمالی جسمانی یا روانی عمل می‌کند. بنابراین، ترس یکی از مواهب الهی است و نقش بسزایی در زندگی انسان ایفا می‌کند و موجب حفظ حیات وانسان می‌شود و عدم وجود آن سبب بروز انواع اختلالات روانی و رفتاری میگردد. از دیدگاه قرآن کریم آنچه در هیجان ترس بیشترین اهمیّت را دارد، منبع ترس است. به این معنی اگر منبع ترس، تهدیدی واقعی باشدکه به اهداف و سلامتی انسان آسیب برساند، ترس پسندیده است، ولی چنانچه منبعث از عاملی غیرواقعی باشد و تهدیدی جدّی برایسعادت انسان نباشد، ترسی ناپسند خواهد بود. با این دیدگاه، قرآن کریم انواع هیجان ترس را بر شمرده و برای مدیریّت هر کدام راهکارهای ارزشمندی ارائه فرموده است.
اصغر طهماسبی بلداجی
چکیده
«زیارت جامعة کبیره» چکیده‌ای از مهم‌ترین متون در راستای امام‌شناسی می‌باشد که امام هادی(ع) به رهپویان امامت و سالکان طریق ولایت آموخته‌است. این زیارت، مضامین عالی و معارف بلند دینی در راستای معرفت به وجود ائمة هدی(ع) می‌باشد که مقام‌ها و فضائلی والا برای ایشان بیان فرموده‌است. ائمه(ع) قابلیت‌ها و کمالاتی دارند که خداوند ...
بیشتر
«زیارت جامعة کبیره» چکیده‌ای از مهم‌ترین متون در راستای امام‌شناسی می‌باشد که امام هادی(ع) به رهپویان امامت و سالکان طریق ولایت آموخته‌است. این زیارت، مضامین عالی و معارف بلند دینی در راستای معرفت به وجود ائمة هدی(ع) می‌باشد که مقام‌ها و فضائلی والا برای ایشان بیان فرموده‌است. ائمه(ع) قابلیت‌ها و کمالاتی دارند که خداوند به آنها عنایت فرموده‌است، بهگونهای که این قابلیت‌ها آن بزرگواران را واسطة فیض الهی و دوام و بقاء آفرینش قرار دادهاست. جستار پیش رو با رویکردی فقه‌الحدیثی به بررسی محتوای زیارت جامعه کبیره پرداخته‌است و در این میان، دو جنبة این زیارت تحلیل و بررسی شده‌است. اول اینکه معارف این زیارت به لحاظ فقه‌الحدیثی در معنای نقد متن روایات، نه تنها معارض با قرآن و سنت قطعی نمی‌باشد، بلکه این دو منبع مهم دین آن را تأیید مینمایند، از جنبة دیگر فقه‌الحدیثی در معنای فهم مراد احادیث معصومین(ع) با نگرشی قرآنی و روایی به بررسی محتوای زیارت جامعة کبیره می‌پردازد و در این باب، جایگاه اهل بیت(ع) را در ابعاد مختلف تبیین می‌نماید. نتیجه آنکه بررسی جایگاه ائمه(ع) با رویکرد قرآنی ـ روایی استحقاق امامان(ع) به عنوان جانشینان برحق پیامبر اکرم(ص) را اثبات می‌کند.
داوود معماری؛ سجاد ابراهیمی
چکیده
چکیدهاز آنجا که قرآن کریم آخرین کتاب آسمانی و معارف آن برای همة زمان‌هاست. از این رو، علاوه بر معنای ظاهری،دارای لایه‌های عمیق باطنی نیز می‌باشد که پی بردن به آنها اسلوب و روش خاصّ خود را می‌طلبد. یکی از این روش‌ها، اسلوب منطوق و مفهوم است. منطوق یعنی معنایی که به صراحت می‌توان از آیات برداشت کرد؛ به عبارت ساده‌تر، منطوق همان معنای ...
بیشتر
چکیدهاز آنجا که قرآن کریم آخرین کتاب آسمانی و معارف آن برای همة زمان‌هاست. از این رو، علاوه بر معنای ظاهری،دارای لایه‌های عمیق باطنی نیز می‌باشد که پی بردن به آنها اسلوب و روش خاصّ خود را می‌طلبد. یکی از این روش‌ها، اسلوب منطوق و مفهوم است. منطوق یعنی معنایی که به صراحت می‌توان از آیات برداشت کرد؛ به عبارت ساده‌تر، منطوق همان معنای ظاهری آیه است که با دلالتهای متفاوتی بیان می‌شود. مفهوم یعنی معنایی که در کلام بیان نشده است و تنها از ساختمان ترکیبی کلام می‌توان آن را فهمید که شامل مفهوم موافق و مفهوم مخالف است. در مفهوم موافق حُکم، از نظر سلب و ایجاب موافق منطوق است و در مفهوم مخالف، برعکس. پس می‌توان گفت که عبارتهای قرآنی معانی باطنی متعدّد دارند و آنها نیز مراد الهی هستند که در پرتو شناخت این روش‌ها و آگاهی از تفاوت نحوة این دلالتها در جملات قرآنی است که کارایی مفسّر در بهدست آوردن مدلول آیات بیشتر خواهد شد.
مهدی سبحانی نژاد؛ حسن نجفی
چکیده
چکیده مسئولیّت‌پذیری در پیشرفت فرد و جامعه و نیز هدایت و سازندگی حیات سعادتمندانه آدمی، نقش مهمّی را ایفا می‌کند.هدف مقاله حاضر، تحلیل ابعاد مسئولیّت‌پذیری در سبک زندگی اسلامی است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی می‌باشد. به منظور گردآوری داده‌های لازم جهت نیل به اهداف پژوهش، منابع موجود و مرتبط با موضوع پژوهش و با استفاده از فُرم‌های ...
بیشتر
چکیده مسئولیّت‌پذیری در پیشرفت فرد و جامعه و نیز هدایت و سازندگی حیات سعادتمندانه آدمی، نقش مهمّی را ایفا می‌کند.هدف مقاله حاضر، تحلیل ابعاد مسئولیّت‌پذیری در سبک زندگی اسلامی است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی می‌باشد. به منظور گردآوری داده‌های لازم جهت نیل به اهداف پژوهش، منابع موجود و مرتبط با موضوع پژوهش و با استفاده از فُرم‌های فیشبرداری از منابع، گردآوری و با شیوه‌های کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که هندسة معرفتی مسئولیّت‌پذیری در چهار بعد اعتقادی، فردی، اجتماعی و زیست محیطی قابل تبیین است و عملیّاتی ساختن هریک از مسئولیّتها، به نحوی در ساختار زندگی به سبک اسلامی مؤثّر هستند و حیات طیّبه را برای آدمی در مراتب گستردة آن پدید میآورند.
قربان علمی؛ مجید نائمی
چکیده
«رجاء» عاملی حیاتی در زندگی انسان و جزء لاینفک آن است. نبود آن آدمی را به یأس و افسردگی دچار کرده، روند طبیعی زندگی انسان را متوقف می‌سازد؛ زیرا بدون امید، انسان تلاشی برای ادامة حیات و برآوردن نیازهای زندگی خویش نخواهد کرد. ادیان الهی نیز بر اهمیت و نقش این خصوصیت روانی انسان آگاه بوده‌اند و در متون خود به آن بسیار پرداخته‌اند. ...
بیشتر
«رجاء» عاملی حیاتی در زندگی انسان و جزء لاینفک آن است. نبود آن آدمی را به یأس و افسردگی دچار کرده، روند طبیعی زندگی انسان را متوقف می‌سازد؛ زیرا بدون امید، انسان تلاشی برای ادامة حیات و برآوردن نیازهای زندگی خویش نخواهد کرد. ادیان الهی نیز بر اهمیت و نقش این خصوصیت روانی انسان آگاه بوده‌اند و در متون خود به آن بسیار پرداخته‌اند. این پژوهش مفهوم و جایگاه امید را در کتب مقدس دو دین اسلام و یهود مورد بررسی قرار داده است. آیات متعددی در قرآن وجود دارد که با تأکید بر صفات رحمت و بخشایندگی خداوند، امید را در دل مؤمنان زنده نگه میدارد. آیاتی نیز وجود دارد که ناامیدی را تقبیح کرده، به مؤمنان امید میدهد. در مزامیر نیز بر امید به عنوان عامل محرکة انسان تأکید فراوانی شده است. در جاهای مختلفی از مزامیر که قوم دچار ناامیدی میشوند، پیامبران یهود شروع به امیدبخشی به مردم میکنند تا آنها را به زندگی عادی خود برگردانند و این اهمیت امیدبخشی را در مزامیر بهخوبی نشان میدهد.
صمد عبداللهی عابد؛ جمشید بیات
چکیده
در این نوشتار، روایات «توبه و استغفار»، که در کُتُب معتبر حدیث همچون الکافی، أمالی و... وجود دارند، مورد بررسی سندی متنی قرار گرفته است و مشخّص شده که مهم‌ترین مستند شبهات افراد، در رابطه با عدم عصمت امامان (ع)، روایاتی است که در آنها امامان (ع) به گناهان خود اعتراف کرده‌اند و خواستار طلب عفو از خدا شده‌اند. با بررسی‌های سندی و ...
بیشتر
در این نوشتار، روایات «توبه و استغفار»، که در کُتُب معتبر حدیث همچون الکافی، أمالی و... وجود دارند، مورد بررسی سندی متنی قرار گرفته است و مشخّص شده که مهم‌ترین مستند شبهات افراد، در رابطه با عدم عصمت امامان (ع)، روایاتی است که در آنها امامان (ع) به گناهان خود اعتراف کرده‌اند و خواستار طلب عفو از خدا شده‌اند. با بررسی‌های سندی و متنی مشخّص شده اکثر این روایات از نظر سندی ضعیف می‌باشند و از نظر متن، 1) مضمون این احادیث، بیشتر در مورد توجّه داشتن به خداست که دیگران را به چگونگی این توجّه فرا میخوانند. 2) تعبیراتی همچون عصیان، توبه و استغفار را که به عنوان دلیل بر عدم عصمت میآورند، همه جا ملازم با عدم عصمت نیست، بلکه این الفاظ استعمال و اطلاقهای متعدّدی دارند. 3) استغفار امامان (ع) نوعی استغفار دفعی که مانع عروض غفلت و گناه است می‌باشد. 4) اینکه توبه و استغفار، از نگاه قرآن، یکی از عبادات بزرگ محسوب می‌شود که از جملة آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد؛ فراخوان همة مؤمنان به سوی استغفار است و نیز خداوند دوستدار توبهکنندگان است.
احمد زرنگار
چکیده
نوشته‌ی حاضر تلاش می‌کند تا کلیدواژه‌های اجتماعی قرآن کریم را که به واژه «ألْمجتمع»، یعنی«جامعه» نزدیک است و ارتباط تنگاتنگی با آن دارد، مفهوم‌شناسی نماید و دلالت آن واژگان را بر حیات اجتماعی انسان و ارتباط‌های اجتماعی میان فردی و جمعی تبیین نموده و آیات شریفه مرتبط با آن واژه‌ها را مطرح نماید و اقوال مختلف دانشمندان ...
بیشتر
نوشته‌ی حاضر تلاش می‌کند تا کلیدواژه‌های اجتماعی قرآن کریم را که به واژه «ألْمجتمع»، یعنی«جامعه» نزدیک است و ارتباط تنگاتنگی با آن دارد، مفهوم‌شناسی نماید و دلالت آن واژگان را بر حیات اجتماعی انسان و ارتباط‌های اجتماعی میان فردی و جمعی تبیین نموده و آیات شریفه مرتبط با آن واژه‌ها را مطرح نماید و اقوال مختلف دانشمندان علم لغت را در اینباره ارائه کند.
حمید جلیلیان؛ سید ابوالفضل حسینی بناب
چکیده
چکیده از نظر لغت‌شناسان و مفسّران، بررسی معنای واژه‌های قرآن یکی از ضرورت‌های ترجمه و تفسیر قرآن است. این ضرورت در باب واژگانی که مشترک معنوی هستند و به زبان دیگر، معادل دقیق و مشخّصی برای آنها وجود ندارد، چندین برابر می‌شود. در این مقاله، سعی بر آن است که واژه‌های قرآنی که از نظر معنایی با هم مشترک هستند و همة آنها در زبان فارسی ...
بیشتر
چکیده از نظر لغت‌شناسان و مفسّران، بررسی معنای واژه‌های قرآن یکی از ضرورت‌های ترجمه و تفسیر قرآن است. این ضرورت در باب واژگانی که مشترک معنوی هستند و به زبان دیگر، معادل دقیق و مشخّصی برای آنها وجود ندارد، چندین برابر می‌شود. در این مقاله، سعی بر آن است که واژه‌های قرآنی که از نظر معنایی با هم مشترک هستند و همة آنها در زبان فارسی معمولاً به «گناه» ترجمه می‌شود، مورد بررسی قرار گیرد و ترجمة آنها از نظر لغت‌شناسان و مفسّران قرآن کریم و تفاوت آنها با یکدیگر مشخّص شود که این کار در ترجمه و تفسیر قرآن فایدة خود را نشان خواهد داد.
ناصر حمزه پور؛ صمد عبداللهی عابد
چکیده
ترجمه که به‌معنای تبیین از زبانی به زبان دیگر است، اهمیّت زیادی دارد و زمانی که متن مورد ترجمه، کتاب آسمانی باشد، این اهمیّت بیشتر خواهد شد. از این‌رو، انتقال معانی قرآن به همان شیوایی که خداوند بیان داشته، در ترجمه امکان ندارد و ترجمه‌ی قرآن، صرفاً گوشه‌ی بسیار کوچکی از این کتاب را نمودار می‌سازد و جنبه‌ی قُدسی قرآن را دارا نمی‌باشد؛ ...
بیشتر
ترجمه که به‌معنای تبیین از زبانی به زبان دیگر است، اهمیّت زیادی دارد و زمانی که متن مورد ترجمه، کتاب آسمانی باشد، این اهمیّت بیشتر خواهد شد. از این‌رو، انتقال معانی قرآن به همان شیوایی که خداوند بیان داشته، در ترجمه امکان ندارد و ترجمه‌ی قرآن، صرفاً گوشه‌ی بسیار کوچکی از این کتاب را نمودار می‌سازد و جنبه‌ی قُدسی قرآن را دارا نمی‌باشد؛ زیرا ترجمه، سخن مترجم و قرآن، سخن خداست، ولی از آنجا که ترجمه‌ی قرآن از ضرورت‌های انکارناپذیر برای تبلیغ دین است، علمای دین با وجود کشمکش‌های زیاد، آن را لازم دانسته‌اند و از دیرباز، ترجمه‌های مختلفی برای قرآن ارائه کرده‌اند که به‌خاطر بشری‌بودن آنها، بدون خطا نبوده است. یکی از ترجمه‌های محقّقانه‌ی معاصر را آقای دکتر رضایی اصفهانی به‌همراه گروهی از استادان انجام داده‌اند که بسیاری از خطاهای ترجمه‌های پشینیان را ندارد، ولی با وجود این، به‌خاطر بُعدِ بشری‌بودن ترجمه، در برخی موارد، خطاهایی ملاحظه می‌شود که یادآوری آن موجب اصلاح برداشت از کلام خدا خواهد بود. خطاهای این ترجمه گاهی لغوی، گاهی مرتبط با اِعراب و قواعد صرف و نحو و در برخی موارد نیز به‌دلیلِ ارائه‌ی توضیحات اضافیِ داخل پرانتز است که خواننده را دچار اشتباه می‌کند. برخی خطاها نیز مرتبط با قرائت‌های غیر معمول است که مترجمین براساس آن قرائت‌ها ترجمه کرده‌اند. دیگر خطاها نیز در فنون نگارش و ویراستاری است که اصلاح آنها موجب بهترشدن ترجمه خواهد بود.
داود معماری؛ خدیجه عباسعلی زاده
چکیده
یکی از مسائل اساسی در باب فکر، جایگاه آن در وجود آدمی و به عبارت دیگر یافتن نسبت میان اندیشه و هستی انسان است. در منابع و معارف اسلامی و به ویژه شیعی از عقل به عنوان محبوب‌ترین مخلوق الهی و رسول باطنی یاد و اساس شخصیت آدمی و وجه تمایز او با سایر موجودات تلقی شده و از طرفی پر رنگ‌ترین نقش قرآن کریم در شکل‌دهی به نظام فکری بشر، ارائه موضوع ...
بیشتر
یکی از مسائل اساسی در باب فکر، جایگاه آن در وجود آدمی و به عبارت دیگر یافتن نسبت میان اندیشه و هستی انسان است. در منابع و معارف اسلامی و به ویژه شیعی از عقل به عنوان محبوب‌ترین مخلوق الهی و رسول باطنی یاد و اساس شخصیت آدمی و وجه تمایز او با سایر موجودات تلقی شده و از طرفی پر رنگ‌ترین نقش قرآن کریم در شکل‌دهی به نظام فکری بشر، ارائه موضوع است؛ یعنی قرآن اساسیترین حوزههایی را که اندیشیدن و کاوش در آنها، روشنکننده راه هدایت و تحول آفرین در زندگی فردی و اجتماعی انسان تلقی می-شود، به بهترین شکل معرفی نمودهاست، حوزههایی مانند جهان خلقت، احکام الهی و تحولات تاریخی. این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی ضمن تبیین نقش و جایگاه تفکر در ساختار وجود آدمی از منظر قرآن کریم، به واکاوی مهم‌ترین و اساسیترین حوزهها و موضوعات پیشنهادی این منبع وحیانی برای اندیشه آدمی و پیشبرد جامعه بشری می‌پردازد.
محسن نورایی؛ حدیثه سلیمانی
چکیده
شناخت انسان و بررسی ابعاد و شئون مختلف او مورد اهتمام ادیان، مکاتب و شماری از رشته‌های علوم بشری است. «کرامت ذاتی انسان» به معنای شرافت، بزرگی و والایی او، نقطة تلاقی بسیاری از انگاره‌های انسان‌شناسانه است. نوشتار پیش رو، پژوهشی کتابخانه‌ای و اسنادی است که به روش توصیفی ـ تحلیلی سامان یافته است و می‌کوشد تا با تمرکز بر سیرة ...
بیشتر
شناخت انسان و بررسی ابعاد و شئون مختلف او مورد اهتمام ادیان، مکاتب و شماری از رشته‌های علوم بشری است. «کرامت ذاتی انسان» به معنای شرافت، بزرگی و والایی او، نقطة تلاقی بسیاری از انگاره‌های انسان‌شناسانه است. نوشتار پیش رو، پژوهشی کتابخانه‌ای و اسنادی است که به روش توصیفی ـ تحلیلی سامان یافته است و می‌کوشد تا با تمرکز بر سیرة هشتمین پیشوای شیعیان، امام علی بن موسیالرّضا (ع) برخی از ابعاد کرامت انسان را در کلام گهربار و رفتار تابناک آن حضرت به بحث بگذارد. یافتههای پژوهش حاکی از جایگاه ویژة کرامت انسان در سیرة امام رضا (ع)است.همچنان که این یافتهها بیانگر تمایز این دیدگاه با دیدگاه‌های رقیب و غیر وحیانی است. مهم‌ترین ویژگی‌های نظریّة کرامت انسان در سیرة امام عبارتند از؛ برخورداری از صبغة توحیدی، سازگاری با دیگر آموزههای اخلاقی، اعتدال و میانهروی، برخورداری از ضمانت اجرایی درونی و جامعنگری.
