خوش بینی از منظر قرآن و حضرت علی ع در نهج البلاغه

حسن مجیدی؛ مدینه قشقایی

دوره 3، شماره 9 ، دی 1391، ، صفحه 78-98

https://doi.org/10.22054/ajsm.2012.5509

چکیده
  یکی از ویژگی های مثبت انسان که هم در رشد و تکامل خود او نقش مهمی دارد و همپایه و اساس روابط اجتماعی می باشد خوش بینی است. خوش بینی نیک انگاری درباره خداوند، فعل و انفعالات جهان و نیز پندار و گفتار و کردار انسان ها و خود است. از آنجا که امید، نشاط، آرامش در زندگی و جامعه و سلامتی دین در سایه خوش بینی حاصل می شود به این موضوع از منظر قرآن به ...  بیشتر

عجایب و فضایل ذکرِ «لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله» در آیات و روایات

علی سروری مجد؛ امیر حسن علم الهدی

دوره 4، شماره 11 ، تیر 1392، ، صفحه 79-94

https://doi.org/10.22054/ajsm.2013.5523

چکیده
  پژوهش حاضر جستاری است در خصوص اسرار لفظی و معنوی ذکر شریف «لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله» که به اعتقاد اکثریّت دانشمندان شیعه و اهل سنّت از بهترین و مفیدترین اذکار برای یک مسلمان می‌باشد. پژوهشگر با شناختی که در زمینة علوم قرآن و حدیث دارد، با بهره‌گیری از قرآن و عترت که دو یادگار گرانبهای به‌جا مانده از پیغمبر اکرم (ص) است، سعی در اثبات ...  بیشتر

روش‌ تفسیری عارف نامدار، سیّدعلی قاضی

کریم علی محمدی

دوره 3، شماره 8 ، مهر 1391، ، صفحه 80-94

https://doi.org/10.22054/ajsm.2012.5501

چکیده
  با توجّه به آثار علاّمه قاضی روشن می‌شود که ایشان تفسیر قرآن را با روش «تفسیر قرآن به قرآن» انجام می‌دادند و در این روش فهم جمعی آیات قرآن و تبیین برخی آیات فرعی توسّط آیات اصلی و محوری انجام می‌گیرد و این همان روشی است که رسول اکرم (ص) و امامان معصوم، علیهم‌السّلام، به عنوان مبیِّن قرآن اِعمال می‌کردند و فقها و اصولیین در مباحث ...  بیشتر

انسجام و هدف‌مندی سوره‌های قرآن

حمیدرضا بصیری؛ مینا شریعتی

دوره 4، شماره 10 ، فروردین 1392، ، صفحه 85-102

https://doi.org/10.22054/ajsm.2013.5515

چکیده
  در تقسیمات قرآنی، «سوره» بیشترین اهمیّت را دارد؛ زیرا خداوند تمام انسان‌ها را برای آوردن یک سوره به مبارزه دعوت کرده، ولی دربارۀ حدّی کمتر از سوره، ادّعای عجز نشده است. تقسیم قرآن به سوره خاستگاه بشری ندارد، بلکه پیامبر (ص) مطابق اقراء خداوند و دستور فرشتۀ وحی، نزول هر بسمله‌ای را آغاز فصلی جدید در وحی تلقّی می‌کرد و معاصران ...  بیشتر

رابطة متقابل جامعه و ابتلاءهای اجتماعی پیامبران (تحلیل موردی داستان ابراهیم)

علی راد؛ پریسا عطایی

دوره 7، شماره 25 ، دی 1395، ، صفحه 93-116

https://doi.org/10.22054/ajsm.2017.8457

چکیده
  طبق رویکرد قرآن کریم، حیات انسانی آمیخته با آزمون است و تعالی و تکامل انسانی رابطه‌ای متقابل با آن دارد. پیامبران اُسوه‌های عینی ابتلاء‌های الهی بودند و گزارش ابتلاء ایشان در قرآن با گزینشی هوشمندانه انجام شده‌است. برابر فرضیة این پژوهش، پدیداری ابتلای پیامبران رابطه‌ای متقابل با شرایط فردی و اجتماعی آنان دارد. بنابراین، آزمون ...  بیشتر

نقد معناشناختی روایت «مَا بَعَثَ اللّهُ أَنْبِیَائَهُ وَ رُسُلَهُ إِلَی عِبَادِهِ إِلّا لِیَعْقِلُوا عَنِ اللّهِ»

مهدی نصرتیان اهور

دوره 2، شماره 3 ، تیر 1390، ، صفحه 95-108

https://doi.org/10.22054/ajsm.2011.5466

چکیده
  سه معنا برای روایت «مَا بَعَثَ اللّهُ أَنْبِیَائَهُ وَ رُسُلَهُ إِلَی عِبَادِهِ إِلّا لِیَعْقِلُوا عَنِ اللّهِ» ارائه شده است. مطابق احتمال اوّل، هدایت‌کردن وظیفه‌ی انبیاء تلقی شده است. مطابق احتمال دوم، هدایت‌کردن از جمله‌ی افعال خداوند است. طبق احتمال سوم نیز هدایت به مردم منتسب است. مردم هستند که هدایت را می‌پذیرند. در ...  بیشتر

جایگاه احادیث معصومان(ع) در تفسیر نمونه؛ (مطالعه موردی سوره آل‌عمران)

محمد شریفی؛ حجت علی نژاد

دوره 11، شماره 41 ، دی 1399، ، صفحه 99-126

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.58312.1673

چکیده
  بی‌شک یکی از مهم‌ترین منابع تفسیری بعد از قرآن کریم، بهره‌گیری از احادیث معصومان(ع) می‌باشد. در هر دوره‌ای میزان بهره‌گیری مفسرین از این احادیث دارای فرازوفرودهایی بوده است. در دوران معاصر بهره‌گیری از احادیث در تفسیر با توجه به پرسش‌های جدید، از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. ازجمله تفاسیری که با این رویکرد به تفسیر قرآن کریم ...  بیشتر

بررسی التفات در تفسیر «التحریر و التنویر»

رسول محمدجعفری؛ مرضیه حیدری

دوره 9، شماره 30 ، فروردین 1397، ، صفحه 101-140

https://doi.org/10.22054/ajsm.2019.9857.1106

چکیده
  التفات از صنعت‌های علوم بلاغت است که یادگیری آن به فهم عمیق‌تر اعجاز بلاغی قرآن و ساختار کلام خداوند و درک صحیح آیات الهی نایل می‌سازد. شناخت التفات، اقسام و اهداف آن سبب رفع ابهام در پاره‌ای از آیات می‌شود. تفسیر «التحریر و التنویر» ابن عاشور، از جمله تفاسیری است که به این مهم پرداخته است. وی 188 مرتبه با نام التفات و 28 نوبت با ...  بیشتر

نقش وراثت در سرنوشت انسان از منظر قرآن و حدیث

حمیدرضا بصیری؛ مریم گوهری

دوره 4، شماره 13 ، دی 1392، ، صفحه 105-128

https://doi.org/10.22054/ajsm.2013.295

چکیده
  یکی از عوامل غیرقابل انکار در سرنوشت انسان، قانون وراثت است. خصوصیّات روحی و اخلاقی همچون ویژگی‌های جسمانی از طریق عوامل وراثتی (ژن‌ها) از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. برخی قایل به نقش انحصاری وراثت در تعیین سرنوشت انسانمی‌باشند، ولی از منظر برخی دیگر، قانون وراثت تنها به منزلة یک بستر است و به نحو اقتضا در اعمال فرد اثر دارد ...  بیشتر

دیدگاه اسلام و یهود دربارة سحر

حسام الدین خلعتبری؛ مهری رحمانی

دوره 5، شماره 15 ، تیر 1393، ، صفحه 105-132

https://doi.org/10.22054/ajsm.2014.1306

چکیده
  چکیده«سِحر»درلغتبهمعنىهرکارییاچیزىاستکهمأخذآنمخفىوپنهانباشد، ولىدر عرفعامغالباًبههمانکارهاىخارق‌العاده‏اىمى‏گویندکه بااستفادهازوسایلمختلفانجاممى‏شود.سِحر امری آموختنىاستو منشاء آن ابلیس است، لذاکسانی که از سِحر استفاده می‌کنند، با شیاطین در ارتباط هستند.باتوجّهبهتصریحخداونددرآیاتقرآن در باب مسألة سِحر، ...  بیشتر

کارکرد سنّت در دانش فقه

محمد شعبانپور

دوره 6، شماره 21 ، دی 1394، ، صفحه 105-136

https://doi.org/10.22054/ajsm.2016.5040

چکیده
  در میان علوم لازم برای دانش فقه، سنّت و احادیث اهل بیت(ع)مهم‌ترین منبع و علوم مورد نیاز بعداز قرآن کریم و به عنوان یکی از پایه‌های ضروری اجتهاد به شمار می‌آید.با توجّه به نقش عمدة آن در فقه، مقالة پیش رو درصدد است تا با تکیه بر سنّت و احادیث موجود و مطالعة دانش فقه به کارکردهای سنّت در این دانش دست یابد. بدین منظور، ضمن تبیین برخی از ...  بیشتر

نقد پژوهش فاج درکتاب «هرمنوتیک قرآنی، طبرسی و مهارت تفسیر قرآن»

محمدعلی مهدوی راد؛ مهدی حبیب‌اللّهی؛ سعید آخوندی یزدی

دوره 7، شماره 23 ، تیر 1395، ، صفحه 105-128

https://doi.org/10.22054/ajsm.2017.7456

چکیده
  کتاب هرمنوتیک قرآنی، طبرسی و مهارت تفسیر قرآن1 اثر برویس فاج (Bruce fudge) از جملة مهم‌ترین آثار خاورشناسان دربارة تفسیر مجمع‌البیان به حساب می‌آید. بررسی کتاب نشان می‌دهد که با وجود ابتکار و تلاش نویسنده در خلق برخی مطالب، کاستی‌ها و اشکالات مهمی نیز به چشم می‌خورد. در این نوشتار، پس از معرفی اجمالی فاج و آثار وی، گزارشی از محتوای کتاب ...  بیشتر

بررسی تطبیقی روش محدثین متقدم در رفع تعارض اخبار

محسن نیل فروش زاده

دوره 10، شماره 37 ، دی 1398، ، صفحه 105-133

https://doi.org/10.22054/ajsm.2021.21681.1301

چکیده
  حدیث، پس از قرآن کریم، به عنوان دومین منبع اساسى کشف و تبیین مـعارف‌ الهى، بشمار می‌رود. مهم‌ترین چالش حدیثی، مساله اختلاف میان روایات و روش برخورد صحیح و اصلاح آن‌ها می‌باشد. از این رو در این مقاله به بررسی تطبیقی روش محدثین متقدم، در رفع تعارض اخبار با استفاده از روش تحلیل اسنادی پرداخته شده و به نتایج ذیل دست یافته‌است: شیخ کلینی(ره) ...  بیشتر

بررسی متنی«عقیدة عصمت»، در روایات کتابِ «کفایۀالأثر فی النصّ عَلَی ائمّۀ الأثنی عشر»

صمد عبدالهی عابد؛ جمشید بیات

دوره 5، شماره 17 ، دی 1393، ، صفحه 107-142

https://doi.org/10.22054/ajsm.2015.1480

چکیده
  چکیده علی بن محمّد خزّاز رازی قمی، از محدّثان، عالمان و فقیهان برجسته و دانشمندان نامدار شیعه در نیمة دوم سدة چهارم و اوائل سدة پنجم هجری است. وی دارای آثار فراوانی در زمینة دانش‌های مختلف دینی است. در این میان، کتاب کفایة الأثر فی النّص علی ائمّة الأثنی عشر به دلیل دلبستگی وی به ولایت اهل بیت عصمت و طهارت(ع) از جایگاه ویژه‌ای برخوردار ...  بیشتر

معانی ثانوی جملات خبری در آیاتی از سوره‌ی بقره

اسماعیل تاج بخش

دوره 2، شماره 4 ، مهر 1390، ، صفحه 107-134

https://doi.org/10.22054/ajsm.2011.5473

چکیده
  منظور از معانی ثانوی جملات ـ اعم از خبری یا انشایی ـ مقاصد و غرض‌هایی است که گوینده به خاطر آنها جمله را ایراد می‌کند و این غیر از معنی و مفهوم ظاهری جمله است؛ مثلاً در آیه‌ی شریفه‌ی «ربّ إِنّی وضعتُها أُنثی» که از زبانِ مادر حضرت عیسی(ع) بیان شده است، معنی ظاهری آیه، دختر بودن نوزاد است و منظور نهایی آن اظهار تحسّر و اندوهِ گوینده ...  بیشتر

کاربرد کنایه در پرتو آیاتی از قرآن کریم

روح‌الله نصیری

دوره 5، شماره 14 ، فروردین 1393، ، صفحه 109-126

https://doi.org/10.22054/ajsm.2014.1299

چکیده
  چکیدهبیان صریح بعضی از معانی خوشایند نیست، ولی به وسیلة کنایه، همان معانی را می‌توان با اسلوبی مؤثّر و بلیغ بیان نمود. کنایه از تصریح بلیغ‌تر است، چراکه کنایه مانند ادّعای مفهومی است با ارائة دلیل. کنایه ذکر ملازم معنایی است تا ذهن مخاطب را از آنچه در کلام آمده، به آنچه نیامده منتقل کند. استفاده از کنایه در کلام علل گوناگونی دارد که ...  بیشتر

راهکارهای قرآن برای رونق اقتصادی

صمد عبدالهی عابد؛ مهری قبادی

دوره 5، شماره 16 ، مهر 1393، ، صفحه 109-130

https://doi.org/10.22054/ajsm.2014.1331

چکیده
  چکیدهدر دنیای امروز که ابزار تولید و توزیع پیشرفت کرده، روابط اقتصادی به شدّت پیچیده شده است و هر کشوری برای بهبود وضع اقتصادی خود تلاش می‌کند، به طوری‌که هر روز عرصه را برای رقیبان خود تنگ‌تر می‌سازد و اهمیّت این امر وقتی مشخّص می‌شود که تأثیرهای اقتصاد را بر سیاست و فرهنگ مشاهده کنیم. در جامعة جهانی امروز کشوری که اقتصاد آن ضعیف ...  بیشتر

بررسی و تحلیل مفهوم قصر در سورة نجم

حسن مجیدی؛ پروین تیموری

دوره 8، شماره 26 ، فروردین 1396، ، صفحه 109-130

https://doi.org/10.22054/ajsm.2017.8820

چکیده
  در قرآن کریم، آیات بسیاری در قالب قصر بیان شده که اسلوب قصر و حصر از باب‌های مهم علم معانی در میان اقسام علم بلاغت است. قرآن کریم این آرایة ادبی را با روش‌های گوناگون به‌کار گرفته‌است. این پژوهش با روش بلاغی به بررسی شیوه‌های مهم قصر و راه‌های آن و تقسیم‌های مختلف آن، اعمّ از قصر موصوف، صفت بر حقیقتی و اضافی و بالعکس و نیز تقسیم آن ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی و نقد رویکرد تشبیهی ابن‌تیمیه در تفسیر صفات خداوند در قرآن کریم

سید حمیدرضا رئوف

دوره 8، شماره 28 ، مهر 1396، ، صفحه 109-132

https://doi.org/10.22054/ajsm.2019.22256.1309

چکیده
  موضوع شناخت خداوند و صفات او در قرآن، صورت‌های متعددی از تشبیه و تنزیه را بر مسلمین آشکار می‌کرد که فهم و توضیح آن، نگرش‌های کلامی تشبیهی و تنزیهی متقدم را پدید آورد. در این میان، رویکرد تشبیهی و موسوم به اهل‌ تشبیه از سدة اول اسلامی با تحولات متعددی همراه شد و پس از مقاتل‌بن سلیمان و محمدبن کرّام به ابن‌تیمیه رسید که نمایندة حنابله ...  بیشتر

اطلاق و تقیید جهاد در قرآن‌کریم و عهدین

علیرضا انصاری منش؛ محمد حسین خوانین زاده

دوره 10، شماره 34 ، فروردین 1398، ، صفحه 111-145

https://doi.org/10.22054/ajsm.2020.25666.1375

چکیده
  انسان از ابتدای خلقت با مسألۀ«جنگ و جهاد» مواجه بوده‌ و ادیان سه‌گانۀ یهود، مسیحیت و اسلام نیز به-طورکلی آن را پذیرفته‌اند. عبارات عهدین اصل جهاد را پذیرفته و آیات قرآن‌کریم، با ارائه تقییداتی به آن تکامل کیفی داده‌است. مقالۀ حاضر با روش توصیفی تطبیقی با ابزارکتابخانه‌ای نگارش یافته و درصدد است بیان‌کند که تعابیر جنگ و جهاد ...  بیشتر

ضرورت، اهداف و ادلّه‌ی قرآنی و روایی تقیّه

علی بنایی

دوره 1، شماره 1 ، دی 1389، ، صفحه 113-138

https://doi.org/10.22054/ajsm.2011.5446

چکیده
  آنچه در پی می‌آید، گزیده‌ای از ادلّه‌ی قرآنی و روایی درباره‌ی تقیّه و ضرورت آن است. در بخش نخست اموری مانند حفظ جان و پاسداری از کیان دین و جلوگیری از خونریزی‌های بیهوده، به‌عنوان ضرورت تقیه از منظر قرآن و روایات بحث و بررسی خواهد شد. در بخش دوم آشکار خواهد شد که تقیّه مستند به همه‌ی ادلّه‌ا‌ی است که در اثبات هر حکم دینی کارایی ...  بیشتر

خشم و مدیریّت آن در قرآن کریم

داوود معماری؛ رسول زمردی

دوره 6، شماره 18 ، فروردین 1394، ، صفحه 115-136

https://doi.org/10.22054/ajsm.2015.1612

چکیده
  خشم یکی از اساسی‌ترین و فراگیرترین هیجان‌ها در وجود آدمی است و نقشی بسزا در حفظ موقعیّت، عزّت نفس و صیانت از او در هنگام تهدید دارد. خشم، قدرت و انرژی فرد را به سمت غلبه کردن بر موانع ناموجّه یا اصلاح آنها هدایت می‌کند. امّا اگر تحت مدیریّت عقلانی و اخلاقی قرار نگیرد، به مشکلی روانی و رفتاری تبدیل می‌گردد که سامان فکری، عاطفی و رفتاری ...  بیشتر

بررسی تأثیر ناخودآگاه در شکل‌گیری هویّت انسان (با تأکید بر قرآن و روایات)

سروش شهریاری نسب؛ فرزاد دهقانی

دوره 6، شماره 19 ، تیر 1394، ، صفحه 115-136

https://doi.org/10.22054/ajsm.2015.2855

چکیده
  چکیده رفتارهای بسیاری از ما تحت تأثیر انگیزه‌های مختلفی می‌باشد؛ انگیزه‌ی ناخودآگاه در واقع، یک عامل درونی است که برخی از رفتارهای انسان بر اساس همین نوع انگیزه رخ می‌دهد. در پی فهم اینکه فرایند درون‌سازی رفتار و ناخودآگاه چگونه می‌تواند زمینة گرایش‌های اعتقادی فرد را تحت تأثیر قرار دهند. در مرحلة اوّل، با رویکردی دینی به بررسی ...  بیشتر

قرآن پژوهی
خاستگاه تفسیرپذیری قرآن کریم و لوازم معرفتی آن

محمد علی رستمیان

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، ، صفحه 115-137

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.66631.1812

چکیده
  این مقاله به بررسی تأثیر تفسیرپذیری قرآن کریم بر فهم معرفت دینی و منشاء آن پرداخته‌است. در این رابطه، با روش تحلیلی و مراجعه به آیات و روایات، ویژگی‌های قرآن کریم از نظر تفسیرپذیری را بررسی کرده‌است. نتایج این تحقیق از دو خاستگاه اصلی برای تفسیرپذیری قرآن کریم، یعنی ابهام روشمند و داشتن ابعاد مختلف معنایی پرده برمی‌دارد. خاستگاه ...  بیشتر

تحلیل و نقد استدلال‌های سلفیان دربارة زیارت قبور با تأکید بر اندیشه‌های ابن‌تیمیه

حمزه علی بهرامی

دوره 8، شماره 27 ، تیر 1396، ، صفحه 117-143

https://doi.org/10.22054/ajsm.2017.9216

چکیده
  یکی از باورهای مهم در میان مسلمانان، به‌ویژه شیعیان، زیارت و توسل به قبور، خاصه قبور انبیا و اولیاست. این اعتقاد موجب شکل‌گیری مسافرت‌های فردی و ‌جمعی به ‌صورت پیاده و سواره برای دعا و طلب حوایج نزد این مقابر شده‌است. سلفیان تکفیری با بدعت دانستن زیارت قبور و سفر برای آن، به تخریب مقابر انبیا و اولیا و نیز تکفیر زایران و کشتار آن‌ها ...  بیشتر