حدیث پژوهی
بررسی ترجمۀ فیض الاسلام از نهج البلاغه بر اساس الگوی نظری وینی و داربلنه (مطالعۀ موردی خطبۀ أشباح و قاصعه)

مهین حاجی زاده؛ سپیده باقری

دوره 13، شماره 45 ، مهر 1401، ، صفحه 25-53

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.64449.1763

چکیده
  ترجمۀ متون دینی و مقدس به ویژه نهج‌البلاغه، از مهم‌ترین راه‌ها برای انتقال مفاهیم آنهاست. این ترجمه‌ها نیازمند ارزیابی دقیق و علمی هستند تا بتوان نارسایی‌ها و کاستی‌های موجود در آنها را شناسایی کرده و در نتیجه سطح کیفی ترجمه‌ها را بهبود بخشید. در این میان، الگوها و نظریات متعددی از سوی صاحب‌نظران حوزۀ ترجمه جهت سنجش ترجمه مطرح ...  بیشتر

مبانی، روش و گرایش تفسیر تسنیم

مریم ایمانی خوشخو؛ زینب تقدسی

دوره 7، شماره 25 ، دی 1395، ، صفحه 27-52

https://doi.org/10.22054/ajsm.2017.8454

چکیده
  تفسیر گرانسنگ تسنیم، محصول درس تفسیر ترتیبی قرآن کریم آیت‌الله جوادی آملی در حوزة علمیه قم است که یکی از مهم‌ترین تفاسیر عصر حاضر به شمار می‌آید. از آنجا که شناخت بهتر تفسیر تسنیم، زمینة بهره‌گیری بهتر و تخصصی‌تر از آن را فراهم می‌کند و نیز دستیابی به چگونگی روش فهم قرآن در این تفسیر می‌تواند الگویی برای کارهای تفسیری آینده باشد، ...  بیشتر

تحلیل و نقد پیش فرض های کلامی فریقین در ترجمۀ آیات امامت و فضایل حضرت علی (علیه السلام)

عبدالله میراحمدی؛ فاطمه فتاحی

دوره 9، شماره 30 ، فروردین 1397، ، صفحه 27-54

https://doi.org/10.22054/ajsm.2019.26016.1354

چکیده
  یکی از مباحث مهم نزد فریقین، بحث پیرامون آیات دلالت‎کننده بر عظمت و فضایل امام علی (ع) است. ازآنجاکه پیش‎فرض‎های کلامی مذهب شیعه و اهل سنت درباره امامت و ولایت یکسان نیست، این دو گروه به مسئله امامت یکسان نمی‎نگرند؛ بنابراین ترجمۀ این آیات به زبان فارسی متأثر از پیش‎فرض‎های کلامی است. البته مترجمان اهل سنت دراین‌باره دیدگاه ...  بیشتر

ستایش و نکوهش انسان در قرآن کریم و تفاسیر

علی کربلایی پازوکی؛ سید صدر الدین طاهری

دوره 6، شماره 20 ، مهر 1394، ، صفحه 29-56

https://doi.org/10.22054/ajsm.2015.4543

چکیده
  از دیدگاه قرآن کریم، انسان برترین آفریدة الهی است و به همین دلیل، دربارة او فراوان در این کتاب سخن گفته شده است و قضاوت‌هایی دربارة او و کارهایش صورت گرفته است. با توجّه به اهمیّت انسان‌شناسی ارزشی و تأثیر آن در رفتار آدمی، در این مقاله قضاوت‌های قرآن دربارة انسان را در دو گروه، ویژگی‌های ستایش‌آمیز و ویژگی‌های نکوهش‌آمیز، جمع‌آوری ...  بیشتر

نسبیت معنایی در کاربرد قرآنی اُمّ‌الکتاب

علیرضا فخاری

دوره 2، شماره 2 ، فروردین 1390، ، صفحه 29-50

چکیده
  اصطلاح «اُمّ‌الکتاب» سه‌بار در آیات قرآن به‌کار رفته است. نظرهای گوناگونی در این‌باره بیان شده است که باید گفت اتفاق‌نظر چشمگیری در میان آنها دیده نمی‌شود. برخی آن را در هر سه آیه یکی انگاشته و منطبق بر لوح محفوظ تلقّی کرده‌اند. عدّه‌ای دیگر نیز تفاوت‌هایی میان سه کاربرد قائل شده‌اند. به‌نظر می‌رسد که هر آیه را در عین عنایت ...  بیشتر

تحلیل ساختاری داستان مریم مقدّس به روایت قرآن کریم

حسن مجیدی؛ الهه ویسی؛ لیلا اکبر زاده

دوره 3، شماره 8 ، مهر 1391، ، صفحه 29-45

https://doi.org/10.22054/ajsm.2012.5498

چکیده
  «روایت‌شناسی» علم مطالعة نظام‌مند روایت است که از حدود سال 1960میلادی موارد دورة روایت‌شناسی یا ساختارگرایی می‌شود. نظریّه‌پردازان آن دوره در پیِ تحلیل ساختاری روایت برآمدند؛ از آن جمله تقسیم روایت به پاره‌ها، بخش‌پاره‌ها و کُنش‌های تشکیل‌دهندة آن است. از مهم‌ترین و شناخته شده‌ترین روش‌های تربیتی که در اکثر جوامع کاربرد ...  بیشتر

واکاوی معنای «تُبْلىَ السَّرَائرُ» بر اساس آیۀ 9 سورۀ طارق با تکیه بر آراء مفسّران

حبیب الله حلیمی جلودار؛ فاطمه فضلیان

دوره 9، شماره 31 ، تیر 1397، ، صفحه 29-47

https://doi.org/10.22054/ajsm.2019.23006.1321

چکیده
  قرآن کریم برای روز قیامت نام‎های مختلفی برمی‎شمارد، از جملۀ آن نام‌ها، «یَوْمَ تُبْلىَ‎ السَّرَائرُ» است؛ یعنی «روزی که اسرار نهان انسان آشکار می‎شود». سؤالی که این مقاله بدان پاسخ داده است اینکه آیا اسرار نهان انسان‎ها برای همۀ خلایق آشکار می‎شود یا صرفاً برای خودِ انسان واضح می‎گردد؟ بامطالعه و بررسی تفاسیر ...  بیشتر

دیدگاه علامه طباطبائی درباره بنا عقلا و امکان‌سنجی کاربرد آن در حل مسائل مستحدثه

فاطمه فلاح تفتی

دوره 11، شماره 41 ، دی 1399، ، صفحه 29-49

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.63721.1757

چکیده
  یکی از ادله‌ای که در استنباط مسائل و قواعد فقهی بسیار موردتوجه قرار می‌گیرد سیره و بنای عقلا است. بنای عقلا ناظر به رفتار و مشی خردمندان در عرصه‌های مختلف زندگی است که بر اساس مصالح و مفاسدی روشی را برای انجام یا ترک رفتاری قرار می­دهند. علامه طباطبائی به‌عنوان مفسری فقیه با ژرف‌نگری در مسائل و قضایا، این منبع استنباط را در استدلال­های ...  بیشتر

قرآن پژوهی
تقابل واژگان «یمین» و «شمال» در ترجمه‌های قرآن کریم با رویکرد معناشناسی

محمدعلی کاظمی تبار؛ حسین بازودار قوی سفلایی؛ حجّت احمد زاده عطائی

دوره 13، شماره 44 ، فروردین 1401، ، صفحه 29-55

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.59713.1689

چکیده
  بر اساس نظریات معناشناختی، یکی از بهترین روش‌های فهم معنای واژگان، در کنار استفاده از منابع لغت و... ، بهره بردن از ویژگی تقابل است. پژوهش حاضر به بررسی معناشناختی تقابل واژگان «یمین» و «شمال» در قرآن کریم می‌پردازد، ضمن اینکه در این تقابل، تقدیم یمین بر شمال نیز مورد توجه قرار دارد و علاوه بر تقابل، استفاده از سیاق آیات ...  بیشتر

قرآن پژوهی
نقش زبان کنایه قرآن در تربیت جنسی

مهدی اسمعیلی صدرابادی؛ سارا حیدری؛ سمیه دستان زند

دوره 14، شماره 46 ، فروردین 1402، ، صفحه 29-58

https://doi.org/10.22054/ajsm.2023.71521.1889

چکیده
  جنبه شاخصی از وجوه اعجاز قرآن ناظر به ساختار بیانی خاص آن است که در انتخاب الفاظ و عبارات به‌ویژه در مسائل تربیت جنسی عفت کلام و نزاهت بیان بازتاب داده‌شده و در بسیاری از آیات قرآن ضمن استفاده از الفاظ و عبارات کنایی، از هرگونه لفظ صریح و به‌دوراز ادب در این مسائل خودداری شده است. این پژوهش باهدف کاوش در این آیات و از رهگذر روش توصیفی- ...  بیشتر

قاعده نفی عسر و حرج با تکیه بر آیات و روایات

محمد حسین بیات

دوره 3، شماره 9 ، دی 1391، ، صفحه 30-46

https://doi.org/10.22054/ajsm.2012.5506

چکیده
  شریعت مقدس اسلام که آخرین دین در سلسله آیین های آسمانی است، شریعتی دور از افراط و تفریط است؛ شریعتی است که حتی در قصاص و انتقام آن، روح حیات وجود دارد. ایستادگی و استقامت را در برابر دشمنان معاند زورگو به پیروان خود دستور داده است و نسبت به محرومان و ستمدیدگان، حد اعلای فروتنی را بدانان یاد داده است. خداوند متعال در قرآن مجید خطاب به ...  بیشتر

تفاوت‌های اساسی رجعت و تناسخ با تکیه بر آیات و روایات

محمد حسین بیات؛ فردین دارابی

دوره 4، شماره 13 ، دی 1392، ، صفحه 31-68

https://doi.org/10.22054/ajsm.2013.286

چکیده
  رجعت و تناسخ از جمله واژگان متداول در زبان مفسّران، متکلّمان و فلاسفه اسلامی است. جای آن دارد که اوّلاً در باب این دو موضوع تنقیح مناط صورت گیرد و معلوم شود که چه تفاوت اساسی میان رجعت و تناسخ در کار است. ثانیاً کدام یک مورد قبول علمای نامدار اسلامی می‌باشد و کدام یک از نظر عالمان تفسیر، کلام و فلسفه مردود است. این مقاله در پی آن است که ...  بیشتر

جایگاه و کارکرد مبانی انسان‌شناسی در سبک زندگی خانواده از منظر قرآن و روایات

عنایت اله شریفی؛ محمد حسین خوانین زاده؛ محمد فاضل نیا

دوره 6، شماره 21 ، دی 1394، ، صفحه 31-55

https://doi.org/10.22054/ajsm.2016.5037

چکیده
  بی‌تردید معارف قرآن کریم گسترة وسیعی از زندگی انسان را فرامی‌گیرد و موضوع سبک زندگی یکی از پردامنه‌ترین بحث‌هایی است که همة ابعاد زندگی انسان را شامل می‌شود و از اهمیّت بسیاری برخوردار است. از این رو، به دلیل وسیع بودن حوزة انسان‌شناسی و سبک زندگی اسلامی، به بحث و بررسی سه مبنای دوساحتی بودن، هدفمند بودن زندگی انسان و خلافت او ...  بیشتر

گونه‌شناسی استشهادهای قرآنی خطبة فدکیّه

نصرت نیل ساز؛ زهره بابااحمدی میلانی

دوره 7، شماره 23 ، تیر 1395، ، صفحه 31-54

https://doi.org/10.22054/ajsm.2017.7451

چکیده
  پیشینة استشهاد به آیات قرآن کریم سابقه‌ای دیرینه دارد و از همان آغاز نزول قرآن، خود پیامبر(ص)، حضرت فاطمه(س) و ائمّة اطهار(ع) در سخنان خود به آیات قرآن کریم اسشتهاد می‌کردند و در واقع، بعد از نزول قرآن کریم نیز شاعران و نویسندگان در آفرینش آثار ادبی خود، شیوه‌های بیانی قرآن را الگوی کار خود قرار دادند و از الفاظ و اندیشه‌های قرآنی ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی دیدگاه‌ها دربارة نظم قرآن

عیسی علیزاده منامن؛ فرزاد دهقانی؛ سروش شهریاری نسب

دوره 8، شماره 29 ، دی 1396، ، صفحه 31-56

https://doi.org/10.22054/ajsm.2018.18387.1246

چکیده
  علما در مطالعة نظم قرآن به عنوان یک بحث اعجازین آن اتفاق نظر ندارند. متقدمان نظم را در معنای لغوی، نحوی و بلاغی دانسته‌اند و به صرف و نحو محدود کرده‌اند، اما متأخران آن را با اضافه کردن اسلوبیه و تناسب گسترش داده‌اند و به اتحاد کلّ سوره و در انتها، کلّ قرآن پرداخته‌اند. در این راستا، مخالفان و موافقان در حین بحث از اعجاز قرآن به بحث ...  بیشتر

تطبیق جایگاه زن در نهاد خانواده از منظر اسلام و فمینیسم

صالح حسن زاده

دوره 11، شماره 38 ، فروردین 1399، ، صفحه 31-64

https://doi.org/10.22054/ajsm.2021.51503.1601

چکیده
  تفکرات فمینیستی، تمام حقیقت انسان را منحصر در جسم او می‌داند. بنابراین با مشاهده تفاوت‌های جسمانی دو جنس، انسان‌ها را به دو گروه متفاوت و حتی مقابل هم تقسیم می‌کند: مرد دارای قوای جسمانی برتر، اصل انسانیت، و زن با ضعف جسمانی، انسان تابع و پیرو مرد. در این نوع انسان‌شناسی، مطالبه حقوق برابر، تنها در صورتی موجه به نظر می‌رسد که هرگونه ...  بیشتر

دعا در قرآن و عهدین

عباس اشرفی

دوره 10، شماره 37 ، دی 1398، ، صفحه 31-55

https://doi.org/10.22054/ajsm.2021.27580.1377

چکیده
  دعا، سؤال و درخواست بندگان از خداوند قادر برای رفع حاجت و نیاز مادی یا معنوی است. دعا، شامل حاجاتی است که به پیشگاه خداوند ادا می‌شود و هدف از گفتن این حاجات، برآورده ‌شدن و استجابت آن است. این مقاله با پرسش اصلی این که دعا در عهد قدیم، عهد جدید و قرآن چگونه توصیف می‌شود؟  با استفاده از روش تطبیقی جزئی به بررسی دعا پرداخته است.این ...  بیشتر

قرآن پژوهی
بررسی و نقد نظریه دکتر سُها در هدایت‌گری آیات و عدالت پیامبر(ص) با رویکردی بر سوره تحریم

سهراب مروتی؛ معصومه رحیمی

دوره 12، شماره 43 ، مهر 1400، ، صفحه 31-67

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.64962.1779

چکیده
  مبارزه با قرآن کریم و شخصیت والای پیامبر اکرم(ص) به روش‌های مختلفی،   شبهه افکنی، از صدر اسلام تاکنون مورد اهتمام دشمنان بوده است. دکتر سها در کتاب نقد قران، با استناد به مطالبی غیرعلمی و غرض ورزانه و با القای شبهاتی، پیامبر(ص) را به بی‌عدالتی در حق همسران متهم نموده و قران کریم را به دلیل ذکر این مسائل خصوصی زندگی ایشان، بی‌تأثیر ...  بیشتر

واقعة غدیر خُم و عوامل تغییر مسیر اصلی آن با تکیه بر آیات و روایات

محمد حسین بیات؛ محمد ابراهیم نوری همدانی

دوره 5، شماره 17 ، دی 1393، ، صفحه 33-58

https://doi.org/10.22054/ajsm.2015.1477

چکیده
  چکیده حرکت و پویایی هر جامعه پیوسته متأثّر از مردمان آن جامعه می‌باشد. جامعة اسلامی نیز از این قاعده مستثنی نیست. مسلمانان در طلیعۀ اسلام از دو گروه تشکیل شدند: گروهی برای رشد و کمال، راه مسلمانی را در پیش گرفتند و گروهی دیگر، برای اهداف و اغراضی غیر از آن به اسلام پیوستند. با توجّه به تاریخ صدر اسلام درمی‌‌یابیم که یک دگرگونی عظیم ...  بیشتر

تحلیل گفتمان خنده در آیات و روایات

عباس اشرفی؛ راحله حیدری

دوره 11، شماره 40 ، مهر 1399، ، صفحه 33-67

https://doi.org/10.22054/ajsm.2022.62131.1718

چکیده
  خنده به‌عنوان یکی از نیازهای روحی و روانی انسان در جنبه­های مختلف زندگی وی ایفای نقش می­کند بااین‌حال این سؤال پیش می­­آید که آیا در اسلام به خندیدن پرداخته‌شده یا بر اساس دیدگاه برخی که اسلام را دین گریه می­دانند به خنده پرداخته نشده است؟ برای پاسخ به این پرسش که خنده در آیات و روایات چگونه تبیین شده است؟ از روش‌های معناشناسی ...  بیشتر

منابع فرهنگ متعالی از منظر قرآن کریم

محسن میری

دوره 4، شماره 12 ، مهر 1392، ، صفحه 35-68

https://doi.org/10.22054/ajsm.2014.14

چکیده
  اصلاح فرهنگ موجود و تلاش برای ایجاد فرهنگ مطلوب لازمة هر گونه برنامه تحوّل‌آفرین برای رشد بشر است و یکی از مهم‌ترین گام‌ها در این زمینه بکارگیری منابع مناسب برای تأثیر در فرهنگ می‌باشد. این پژوهش با روش تحلیلی ـ استنباطی جهت استنباط از قرآن کریم و با مطالعة کتابخانه‌ای جهت بهره‌گیری از دیدگاه‌های برخی از صاحب‌نظران در زمینة فرهنگ ...  بیشتر

موعودگرایی در قرآن و عهدین

محمد هادی یداله پور؛ مرتضی خرمی؛ سیده فاطمه حسینی

دوره 5، شماره 14 ، فروردین 1393، ، صفحه 35-66

https://doi.org/10.22054/ajsm.2014.1296

چکیده
  چکیدهیکیازباورهایدینیکهوجهمشترکآموزه‌هایوحیانیبه‌ شمارمی‌رود، «موعودگرایی» استکهاینمقالهباعنوان «موعودگراییدرقرآنوعهدین»تلاشنمودهاستتابادقّتوژرفکاویبهروشتطبیقیآنراموردبررسیو تحلیلقراردهدوبهنشانه‌هاوامیدهاییکهدرجهتباورداشتموعوددراسلام،یهودومسیحیّتباتأکیدبرکُتُبمقدّسآنانوهمچنینبهنقاطاشتراکوافتراقسهدیناسلام، ...  بیشتر

جایگاه مطالعات جغرافیایی در آراء تفسیری علاّمه طباطبائی(ره)

طاهره امین طباطبایی؛ حسین افسر دیر

دوره 5، شماره 16 ، مهر 1393، ، صفحه 35-66

https://doi.org/10.22054/ajsm.2014.1328

چکیده
  چکیده تفسیر المیزان اثر علاّمه طباطبائی یکی از تفاسیر جامع شیعه در دوران معاصر می‌باشد. با توجّه به معاصر بودن این تفسیر، مسأله این است که آیا ایشان به علوم نوین از جمله علم جغرافیا در تفسیر آیات توجّه کرده‌اند یا خیر؟ از آنجا که خداوند در بسیاری از آیات قرآن از پدیده‌های طبیعی مثل زمین، آسمان، باد، باران، ابر و ... نام برده، فهم پاره‌ای ...  بیشتر

جایگاه حدیث در علم اخلاق

محمد شعبانپور

دوره 3، شماره 6 ، فروردین 1391، ، صفحه 35-60

https://doi.org/10.22054/ajsm.2012.5484

چکیده
  بعد از قرآن کریم، حدیث دومین منبع و سند دین‌شناسی و تعیین‌کننده‌ی راه سعادت انسان‌ها است. تکیه بر این منبع حیات‌بخش در برخی حوزه‌های دین‌پژوهی همچون فقه و بخش‌هایی از اخلاق بیشتر و گسترده‌تر است؛ زیرا اصول این دانش‌ها در قرآن به اجمال و اشاره آمده و تفصیل آن را باید در حدیث یافت. این مقاله درپی آن است که با بررسی کُتُب حدیث و اصول ...  بیشتر

حدیث پژوهی
روش آیت‌الله معرفت در نقد روایات تحریف‌نما

حسین علوی مهر؛ عباس یوسفی تازه کندی؛ مرتضی سازجینی

دوره 8، شماره 28 ، مهر 1396، ، صفحه 35-63

https://doi.org/10.22054/ajsm.2019.19689.1273

چکیده
  مهم‌ترین مستند مدعیان تحریف قرآن، مجموعه‌ای از روایات پراکنده است که از مدارک مختلف گردآوری شده‌است. در ردّ این گونه روایات، دانشمندان اسلامی روش‌های مختلفی را به‌کار برده‌اند، ولی بیشتر این روش‌ها جامعیت لازم را ندارند و یا حتی برخی از روش‌هایی که از سوی اهل تسنن به‌کار گرفته شده، خود منجر به شبهة تحریف قرآن شده‌است. از این ...  بیشتر